سهم کشورهای جهان سوم از واکسن کرونا چقدر است؟

ايرنا/ کشف واکسن قطعي کوويد_۱۹ و تضمين دستيابي سريع تر به سلاح سرکوب کننده اين بيماري هزار چهره اگر چه به عرصه رقابت ونمايش قدرت کشورها در عرصه بين‌المللي تبديل شده اما نگراني‌ها از توزيع عادلانه اين واکسن ميان کشورهاي در حال توسعه، ذهن بسياري از دولتمردان و ملت‌ها را به خود مشغول کرده است.

رقابت بر سر "اولين‌ بودن‌ها" در توليد و خريد واکسن قطعي کوويد_۱۹ تا تلاش کشورهاي توسعه يافته براي آغاز کمپين‌هاي واکسيناسيون ملي اگرچه در هفته‌هاي اخير به شدت در جريان است اما در اين ميان آنچه مطرح مي‌شود اينکه سهم کشورهاي جهان سوم از توزيع واکسن کرونا کجاست و رويکرد نظام حقوق بشري جهان به اين موضوع چگونه خواهد بود.

از ۱۷ نوامبر ۲۰۱۹ (۲۶ آبان ۹۸) زماني که براي نخستين بار نام کوويد_۱۹ را شنيديم شايد کسي تصور نمي‌کرد که با گذشت يکسال از اين تاريخ، شيوع افسارگسيخته اين ويروس عجيب نه تنها همه ابعاد زندگي بشر را تحت تاثير قرار داده و همه آنچه تا پيش از آن روز، بشر به آن مي‌باليد را به چالش بکشد، بلکه کشف تاريخي و تضمين دستيابي سريعتر به واکسن اين بيماري هزار چهره به نبردي حقيقي بين قدرت‌هاي جهان و نگراني‌ها از توزيع عادلانه اين واکسن ميان کشورهاي مختلف از سوي ديگر به چالش سياسي دولتمردان و دغدغه ملت‌ها تبديل شده است.

---

بازار

---

نکته حائز اهميت اينکه اگر چه محتمل‌ترين سناريو اين است که اين بيماري همه‌گير در برخي نواحي که واکسينه شده‌اند به پايان مي‌رسد، اما اين ويروس همچنان در سطوح پايين‌تر در دنيا شيوع پيدا خواهد کرد. بنابراين حتي با رسيدن واکسن، بيماري تنها سرکوب مي شود، اما هرگز ريشه کن نخواهد شد.

آمريکا از جمله کشورهايي است که در نظر دارد پس از تاييد مقامات بهداشتي، برنامه واکسيناسيون کرونا را در سطح گسترده اي پيش از اواسط ماه دسامبر  (آذر_ دي) آغاز کند تا طبق پيش بيني هاي انجام شده، ۲۰ ميليون نفر تا پايان سال جاري ميلادي به ايمني دست يابند.

«پدرو سانچز» نخست وزير اسپانيا پس از شرکت در نشست آنلاين گروه ۲۰ از طرح ملي خدمات رساني ۱۳ هزار مرکز واکسيناسيون کوويد-۱۹ از ژانويه ۲۰۲۱ ميلادي (دي ماه ۹۹) به منظور سهولت دسترسي شهروندان اين کشور خبر داد.

«روبرتو اسپرانزا» وزير بهداشت ايتاليا روز شنبه اعلام کرد که "کمپين واکسيناسيون بي سابقه اي" را در پايان ماه ژانويه (دي_ بهمن) با الويت گروه هاي پرخطر آغاز مي کند.

شبکه  تلويزيون آلماني نيز روز دوشنبه ۲۳ نوامبر (سوم آذر) به نقل از «ينس اشپان» وزير بهداشت و درمان آلمان خبر از توزيع سريع واکسن کرونا از ماه دسامبر (آذر_ دي) در آلمان داده است.

وزير بهداشت انگليس نيز اعلام کرد بخش اعظمي از واکسيناسيون بايد از ژانويه تا ماه مارس انجام شود.

به فرض دستيابي به واکسن قطعي ويروس کرونا و شادماني جهان از اين کشف تاريخ ساز، نگراني‌ها و ابهامات تازه اي در ذهن جهان پديدار خواهد شد؛ اينکه اولين گروه‌هاي دريافت کننده واکسن چه کساني خواهند بود، آيا ضمانتي از سوي کشورهاي ثروتمند براي دستيابي کشورهاي فقيرتر به اين واکسن وجود دارد و اينکه آيا کشورها شريک شدن واکسن با متحدان و هم پيمانان خود را بر جوامع آسيب پذير اولويت نخواهند بخشيد.

«آنتونيو گوترش» دبيرکل سازمان ملل متحد پيشتر در بيان لزوم دسترسي عادلانه دولت‌ها به واکسن کرونا اعلام کرد در صورت توليد موفقيت آميز واکسن ويروس کرونا، اين واکسن بايد در دسترس همگان در همه جاي جهان قرار گيرد.

در همين رابطه «ريچارد هاوس» رئيس انديشکده شوراي روابط خارجي آمريکا در مقاله اي که در وبسايت تحليلي «پروژکت سينديکيت» منتشر کرده، توزيع واکسن کرونا را سخت‌ترين مساله سياسي توصيف کرده است. به گفته او در شرايط فعلي که تمام دنيا براي ساخت واکسن کرونا تلاش مي‌کند به نظر مي رسد «ملي گرايي واکسني» بر «چند جانبه گرايي واکسني» پيروز شود.  

شوراي حقوق بشر سازمان ملل همچنين پيشتر با تصويب قطعنامه‌اي در مورد مسئوليت‌ دولت‌ها در رسيدگي به مساله شيوع کرونا، بر لزوم دسترسي همه کشورها به واکسن کوويد- ۱۹ تاکيد کرده بود. در اين قطعنامه همچنين بر اهميت دسترسي برابر به معاينات، درمان و واکسن اين بيماري تاکيد شده و عنوان شد که توليد هر واکسن مربوط به بيماري کوويد- ۱۹ بايد به عنوان يک کالاي عمومي جهاني در نظر گرفته شود.

به نوشته دويچه وله، وضعيت توزيع واکسن کرونا نشان مي‌دهد که دست‌کم در مراحل نخست به کشورهاي کم‌درآمد سهم چشمگيري نخواهد رسيد. فرانک‌والتر اشتاين‌ماير، رئيس جمهوري آلمان در اواخر اکتبر يادآور شد که حدود نيمي از جمعيت جهان در کشورهايي زندگي مي‌کنند که توانايي مالي اندکي دارند.

اشتاين‌ماير با اشاره به اين نابرابري ابراز تأسف کرد که "در کشورهاي فقير تنها بخش کوچکي از جمعيت واکسن دريافت مي‌کند درحاليکه در کشورهاي ثروتمند بخش بزرگي از جمعيت واکسينه خواهد شد". او همين هفته در مقاله‌اي از آلمان و ساير کشورهاي عضو اتحاديه اروپا درخواست کرد که بخشي از سفارش‌هاي خود را به کشورهاي ديگر اعطا کنند.  

صندوق کودکان سازمان ملل (يونيسف) روز دوشنبه ۲۳ نوامبر (۳ آذر) اعلام کرد که  حدود دو ميليارد دوز از واکسن کوويد-۱۹ را در سال ۲۰۲۱ به کشورهاي در حال توسعه از جمله يمن و افغانستان ارسال مي‌کند.

رجب طيب اردوغان رئيس‌جمهوري ترکيه نيز روز شنبه در نشست مجازي سران گروه ۲۰ با اشاره به مسئوليت و اهميت اين گروه براي مقابله با ويروس کرونا، خواستار تدوين سازوکاري براي اطمينان از دسترسي عادلانه همه مردم جهان به واکسن کرونا شد.

ولاديمير پوتين، رييس جمهوري روسيه نيز در سخنان خود در نشست مجازي «گروه ۲۰» اعلام کرده بود که هر چند رقابت بر سر دسترسي به واکسن بيماري «کوويد ۱۹» اجتناب ناپذير خواهد بود اما جنبه «بشردوستانه» آن بايد در اولويت باشد.

گذشته از اظهار نظرهاي برخي رهبران سياسي، بر اساس برنامه جهاني دسترسي عادلانه به واکسن کرونا موسوم به کوواکس که با مديريت سازمان جهاني دنبال مي شود و تاکنون بيش از ۱۰۰ کشور دنيا از جمله ايران به اين برنامه پيوسته اند، قرار است تا بعد از توليد واکسن تاييد شده کرونا حدو دو ميليارد دوز از اين واکسن را تا پايان سال ۲۰۲۱ در بين کشورها توزيع کند و کارکنان سيستم هاي سلامت در اولويت دريافت اين واکسن هستند.

بر اساس اين سيستم در مرحله اول، مدافعان خط‌مقدم در مراکز بهداشتي و درماني که شامل ۳ درصد از جمعيت هستند، شامل واکسينه مي‌شوند. سپس تا زمان دسترسي بيشتر به واکسن ۲۰ درصد از جمعيت که گروه‌هاي در معرض خطرند واکسينه مي‌شوند و بعد از اين، گروه‌هاي ديگر  به‌تدريج واکسينه  خواهند شد. در مرحله دوم  کشورها با در نظرگرفتن ميزان تهديد و آسيب‌پذيري کوويد۱۹  واکسينه مي‌شوند. علاوه بر اين  حدود ۵درصد از کل دوزها براي کمک به اهداف بشردوستانه (به عنوان مثال واکسيناسيون پناهندگان) اختصاص خواهد يافت. اعتماد فوق‌العاده به اين ائتلاف نشان مي‌دهد دسترسي عادلانه به نفع همه است. هرچه تعداد بيشتري از کشورها به آن بپيوندند، شانس موفقيت جمعي در غلبه بر کرونا بيشتر خواهدبود.

تلاش محققان براي دستيابي به دارو و واکسن موثر و مورد اعتماد براي جمعيت هفت ميليارد و ۸۰۰ ميليون نفري جهان و تکاپوي دولت ها براي تامين نياز شهروندان خود از مسير امضاي توافق هاي بين‌المللي همزمان با اتخاذ تدابير مقابله با شيوع گسترده بيماري همه‌گير در شرايطي است که تا کنون بيش از ۶۰ ميليون و ۱۸۶ هزار نفر در جهان به ويروس کرونا مبتلا شده و همچنين افزون بر يک ميليون و ۴۱۶ هزار نفر جان خود را در اثر ابتلا به اين بيماري از دست داده‌اند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar