سرمقاله اعتماد/ تصویر کلان را ببینیم

اعتماد/  « تصویر کلان را ببینیم » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته رضا رییسی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

پس از صد و اندی سال از پیدایش مفهوم دولت مدرن در ساخت قدرت سیاسی ایران و 46 سال دولت‌داری در ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران، نوبت به نهمین رییس‌جمهوری رسیده تا عطف به گزینش و انتخاب ملت و تفویض قدرت در راس هرم اجرایی کشور، برای رتق و فتق امور ملک و ملت، یاران و همراهان خود در کابینه دولت چهاردهم را چینش و گزینش کند.  در رسمی مألوف و قاعده‌ای همیشگی، برآمدن این چینش و ترکیب همواره از ساز و کاری ناشفاف و برون از منظر افکار عمومی و در قالب قبض و بسط‌های اضلاع و اجزای ساخت قدرت و متنفذان صحنه سیاست و برخورداران از امتیازات مالی و اعتبار اقتصادی، شکل می‌گرفته و راهی برای اعمال نظر بیرون ماندگان از حلقه خواص سیاسی در این فرآیند سراغ نداشته‌ایم.  در گذشته‌های دور و پیش از پیدایش جمهوریت در ساختار سیاسی، کابینه که هیچ لیست نمایندگان مجلس به معرض نظر ملوکانه رسیده و مهر تایید می‌گرفت، بعد از انقلاب البته تجربه مردم‌سالاری دینی، بخش عمده‌ای از گزینش و ترکیب و چینش را به نمایندگان برگزیده ملت معطوف کرد اما در طول سالیان با فقدان تحزب‌گرایی مدرن و آنچه رسم مألوف در ممالک راقیه است، بحث رایزنی و گزینش و پیشنهاد وزرا به حلقه‌های بسته و گعده‌های سیاسی رهنمون شد و حتی در دولت یازدهم که کارگروه تعیین وزرا ساختارمند گردید، قائم به چهره‌ها و نزدیکان رییس‌جمهوری این امر تدبیر و ساماندهی شد. با پیروزی پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره چهاردهم اما شاهد یک اتفاق بدیع و یک تغییر جهت ملموس و محسوس در آغازین گام ریل‌گذاری تعیین دولتمردان بودیم. مسعود پزشکیان که گفته بود دولت او دولت بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و متخصصان است، هنوز مهر انتخابش خشک نشده به وعده وفا کرد، ساز و کاری مدون و نظام‌مند برای بهره‌گیری از متخصصان و کارشناسان ذی‌نفع و موثر در فضای تخصصی هر وزارتخانه را متشکل از بازیگران لایه‌های مختلف و متکثر از تجربه اندوختگان ادوار تا نمایندگان احزاب و زنان و اقلیت‌ها، نخبگان دانشگاهی و غیر دانشگاهی، فعالان بخش خصوصی و ستادی را با عنایت و توجه به شاخص‌های 18 گانه در قالب کارگروه‌های تخصصی مامور گزینش و انتخاب نامزدهای تصدی وزارتخانه‌ها و معاونت‌های حساس دولت چهاردهم و پیشنهاد نهایی به رییس‌جمهوری کرد.
در گزارش روز گذشته، ظریف به عنوان رییس شورای راهبری دوره انتقالی به شکلی شفاف و روشن گزارش روند طی شده و معیارها و شاخص‌های مدون گزینش و ترکیب کارگروه‌ها و نیز چارچوب عمل و روشمندی نحوه گزینش نامزدها و وزن و رتبه‌بندی شاخص‌ها را شفاف در منظر افکار عمومی قرار داد.
تا پیش از این گزارش ظریف در فضای مشوش و برآمده از انباشت سال‌ها مطالبه‌گری و عدم پاسخگویی رایج و خلف وعده‌های مسبوق به سابقه پسا انتخاباتی، با اعلام اسامی کارگروه‌ها در روز قبل از آن، انتقادات مختلف و اعتراضات بسیاری راجع به حضور یا عدم حضور برخی چهره‌ها در چینش و ترکیب شماری از کارگروه‌ها، مطرح شده و موجی از دلخوری و نگرانی در فضای سیاسی و رسانه‌ای به راه افتاده بود.
بخشی از این انتقادات که از سوی دلسوزان و دغدغه‌مندان دولت که از قضا دستی هم بر آتش فضای تخصصی خود دارند، وارد بوده و از اساس شفافیت اعمال شده هم بدین معناست که کارشناسان و متخصصان برون از حلقه با نظارت و دقت هوشمندانه و نکته‌سنجانه در جریان امور قرار گرفته، نقدها و نکته و نظرات خود را ابراز کنند والا که شفافیت محلی از اعراب و دخلی در پیشبرد منسجم و قاعده‌مند امور نخواهند داشت.

---

بازار

---

شاید یکی از بدترین معضلات و ناسازه‌ها در چنین فرآیندهای مبتنی بر کنش جمعی با بازیگران متنوع و متکثر آن باشد که خواهی نخواهی برخی از محققان و شایستگان از دایره انتخاب بیرون می‌مانند و برخی از فرصت‌طلبان هم خواهی نخواهی به ترکیب نهایی راهی می‌یابند و این مساله اصطکاک‌آفرین و چالش‌برانگیز است اما هر تدبیری که اندیشیده شود و هر ترکیبی که چینش گردد در نهایت این وضعیت قابل صحت سنجی صد درصدی نیست و همیشه بخشی انحراف از مرکز و هدف دارد.
عطف به این واقعیات گریزناپذیر، ضمن آنکه باید از نقدهای سازنده و بیان مستمر ایرادات و گوشزد انحرافات و اشتباهات به شکلی مشفقانه و خیرخواهانه پرهیز و ابایی نکرد و نداشت و در سوی دیگر نهایت شفافیت و اطلاع‌رسانی پیرامون ریز و درشت عملکردها و جلسات کارگروه‌ها و شورای راهبری نیز، مناط عمل دست‌اندرکاران قرار گیرد تا هم دغدغه‌ها مرتفع و هم کارشکنان و فرصت‌طلبان مقهور و منکوب گردند و بدین‌سان یک مسیر مطلوب و خوشایند برای تحقق این تجربه بدیع و مردم‌سالارانه در برآمدن دولتی شایسته‌سالار و نخبه‌گرا در چهار سال پیش رو فراهم آید و مردمان رنج دیده ایران منتفع از این وضعیت شوند.
و از طرف دیگر شاکله‌ای بنا شود برای چینش و گزینش مردم‌محورانه و کارشناس‌نگرانه در دولت‌های آینده و هر چه بیشتر دخالت‌دهی لایه‌های مختلف و متکثر مردم در ساختار قدرت که نقش مهمی در همذات‌پنداری میان دولت و ملت و در نهایت ارتقای سرمایه اجتماعی در پی خواهد داشت.
‏اصل ماجرا را فراموش نکنیم و نکنید که برای اولین بار در تاریخ تشکیل کابینه در همه دولت‌های ایران، به جای هسته‌های بسته قدرت و لابی‌های اضلاع و اجزای سیاسی خاص، پایه و بنای اولیه چینش وزرا با اعمال نظر ترکیب متنوعی از بازیگران و صنوف دچار گشودگی شده است و ساز و کار بسته و محفلی گزینش اولیه جایش را به ساختاری چند ضلعی با بازیگران و ذی‌نفعان متنوع داده است و این امکان خطا و اشتباه را با تکیه بر خرد جمعی کاهش می‌دهد.
نگارنده هم مثل همه شما ایراد و نقد به ترکیب یا چهره‌ها دارم اما این جزییات نباید باعث شود که تصویر کلان این اتفاق مبارک و این خرق عادت بی‌سابقه مخدوش و ملکوک شده و این تکیه بر خرد جمعی و اصل تخصص‌نگری و نقش‌دهی به لایه‌های مختلف و متکثر مردمی ابتر بماند.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar