سپر یا سایه؛ نقش ظریف در چینش دولت جدید چیست؟

صبح نو/متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

با انتخاب مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس‌جمهور چهاردهم ایران، روند تشکیل کابینه دولت او با حضور پررنگ محمدجواد ظریف وارد مرحله‌ای حساس شده است.
 ظریف که در دولت یازدهم و دوازدهم با نام و چهره‌ای دیپلماتیک شناخته می‌شد و مذاکرات هسته‌ای برجام را هدایت کرد، حالا در تلاش است تا کابینه‌ای برای دولت جدید تشکیل دهد؛ اما این روند با انتقادها و حواشی متعددی همراه بوده است.
ظریف که تجربه گسترده‌ای در حوزه روابط بین‌الملل دارد و از زمان نامزدی پزشکیان به‌عنوان دست راست او فعالیت کرده است، حالا به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مشاوران رئیس‌جمهور در تشکیل کابینه عمل می‌کند. این حضور فعال ظریف که به‌ دلیل پیشینه دیپلماتیکش همیشه در مرکز توجه بوده، انتظارات و البته انتقاداتی را برانگیخته است. 
از یک سو، برخی کارشناسان سیاسی و رسانه‌ها او را مهره‌ای مناسب در فرآیند تشکیل کابینه می‌دانند؛ اما از سوی دیگر، تردیدهایی درباره توانایی او در مدیریت مسائل داخلی و چالش‌های اجتماعی وجود دارد. 

انتقادها به رویکرد ائتلافی یا غیرائتلافی کابینه
یکی از مسائل مورد نقد، اظهارات ظریف درباره عدم تشکیل کابینه ائتلافی است. او تأکید کرده است: «کابینه ائتلافی نیست چون مردم به یک نفر رأی داده‌اند و این منتخب نیز کسانی که آمادگی همکاری با گفتمان واحد را داشته باشند، جمع خواهد کرد.» این رویکرد با انتقادهایی مواجه شده است. 
منتقدان بر این باورند که در شرایط کنونی کشور، نیاز به وحدت و همکاری بیشتر بین جناح‌های مختلف وجود دارد و عدم توجه به این مسأله می‌تواند مشکلات سیاسی و اجتماعی بیشتری را به همراه داشته باشد.
انتخاب اقلیت‌های دینی و قومی: 
امتیاز یا چالش؟یکی از جنجالی‌ترین اظهارنظرهای ظریف، اعطای امتیاز به اقلیت‌های دینی و قومی در گزینش اعضای کابینه بود. این موضوع واکنش‌های تندی را به دنبال داشت. حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه «کیهان» در یادداشتی این اقدام را خلاف قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دانست و برخی دیگر نیز این سخنان را «بازی با امنیت ملی» خواندند. در فضای مجازی نیز کاربران این اقدام را در تضاد با مذهب رسمی کشور دانسته‌اند.

---

بازار

---

 فهرست اعضای شورای راهبری: تنوع یا اختلاف؟
فهرست اسامی اعضای شورای راهبری انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم نیز یکی دیگر از محورهای بحث‌برانگیز است. با حضور افراد مختلف از جناح‌ها و تخصص‌های گوناگون، این پرسش مطرح می‌شود که آیا این تنوع می‌تواند به انسجام کابینه کمک کند یا برعکس، باعث بروز اختلافات و کاهش کارآمدی آن خواهد شد. افرادی همچون محمدجواد آذری جهرمی، علی تاجرنیا و حسین عبده تبریزی از جمله چهره‌هایی هستند که حضورشان در این فهرست توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
با تمام این حواشی و نقدها، روند تشکیل کابینه پزشکیان در مسیری حساس و پیچیده قرار دارد. نقش محمدجواد ظریف به‌عنوان یکی از افراد کلیدی در این فرآیند، با وجود انتقادات و جنجال‌های فراوان، نشان‌دهنده اهمیت و وزن دیپلماتیک او در سیاست داخلی ایران است؛ اما باید دید آیا این تجربه و تخصص در حوزه بین‌الملل می‌تواند به چالش‌های داخلی و اجتماعی کشور نیز پاسخ مناسبی بدهد یا خیر.
کابینه پیشنهادی پزشکیان با تمام انتقادها و حواشی، فرصتی برای ارزیابی توانایی‌های این دولت در مدیریت مشکلات و بحران‌های پیش‌روی کشور خواهد بود. مردم و کارشناسان منتظرند ببینند آیا این تیم مدیریتی می‌تواند انتظارات را برآورده کند و به سمت تحقق وعده‌های انتخاباتی خود پیش رود یا خیر.
 
 نبوی: «برای ایران» تبدیل به «برای وزارت» شده است
در ادامه حواشی پیرامون تشکیل کابینه چهاردهم و نقش محمدجواد ظریف در این فرآیند، اعتراضات بهزاد نبوی، از چهره‌های سرشناس اصلاح‌طلب، به موج سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان از کابینه نیز به شدت جلب توجه کرده است. نبوی با انتقاد از روند کنونی، نسبت به تغییر شعارهای انتخاباتی اصلاح‌طلبان به شدت واکنش نشان داده است.بهزاد نبوی در واکنش به مطالب و درخواست‌های اصلاح‌طلبان برای دریافت سهم بیشتری از کابینه، با صراحت اعلام کرد که شعار «برای ایران» که پیش از انتخابات تکرار می‌شد، اکنون به «برای وزارت» تبدیل شده است. او این تغییر رویکرد را نگران‌کننده و ناپسند دانسته و از همه اعضای کمیته‌ها درخواست کرده تا از سهم‌خواهی دست بردارند. به گفته نبوی، این رفتارها به هیچ‌وجه به نفع کشور و دولت جدید نخواهد بود و تنها باعث تضعیف تلاش‌های مسعود پزشکیان می‌شود.

 درخواست نبوی برای جلوگیری از سهم‌خواهی
نبوی با اشاره به وضعیت حساس کنونی، از همه اعضای کمیته‌ها خواست به‌خاطر ایران و دکتر پزشکیان، از سهم‌خواهی از این کابینه پرهیز کنند. او تأکید کرد: «کابینه نباید به‌عنوان یک گوشت قربانی مورد تقسیم و سهم‌خواهی قرار گیرد.
در شرایطی که کشور به وحدت و همکاری بیشتر نیاز دارد، چنین رفتارهایی می‌تواند آسیب‌زا باشد و مانع از پیشرفت و کارآمدی دولت شود.»

 نیاز به تمرکز بر منافع ملی
اعتراضات و انتقادات بهزاد نبوی نشان‌دهنده چالش‌های عمیق درون‌گروهی اصلاح‌طلبان و ضرورت بازنگری در رویکردهای سیاسی و مدیریتی آنان است. به نظر می‌رسد که در شرایط کنونی، نیاز به تمرکز بر منافع ملی و دوری از سهم‌خواهی‌های فردی و گروهی بیشتر از همیشه احساس می‌شود. دولت جدید به مدیریت مسعود پزشکیان برای موفقیت و تحقق وعده‌های انتخاباتی، نیاز به کابینه‌ای منسجم و هماهنگ دارد که بتواند با چالش‌های پیش‌رو به خوبی مقابله کند.
با توجه به این اعتراضات و پیشنهادات، باید دید که آیا اصلاح‌طلبان می‌توانند از منافع شخصی خود بگذرند و به فکر آینده ایران باشند یا خیر. آینده نشان خواهد داد که تا چه اندازه این توصیه‌ها و انتقادات می‌تواند در تشکیل کابینه‌ای کارآمد و مؤثر تأثیرگذار باشد.
 
از وعده حضور همه‌جانبه تا واقعیت یک‌جانبه
مسعود پزشکیان که در دوران تبلیغات انتخاباتی تأکید بر حضور کارشناسان و نخبگان از همه طیف‌های سیاسی و اجتماعی داشت، اکنون با اتهام سپردن انتخاب کابینه به یک طیف خاص روبه‌رو است. این تناقض میان وعده‌های انتخاباتی و عملکرد کنونی، واکنش‌های متعددی را برانگیخته است و سوالات جدی درباره نیت واقعی دولت چهاردهم مطرح کرده است.

 
در دوران تبلیغات انتخاباتی، پزشکیان به دفعات بر ضرورت استفاده از تخصص و تجربه نخبگان از تمامی جناح‌ها و گروه‌های سیاسی تأکید کرد. او وعده داده بود که کابینه‌ای فراگیر و متشکل از افراد با دیدگاه‌ها و تخصص‌های متنوع تشکیل خواهد داد تا بتواند با چالش‌های کشور به بهترین نحو ممکن مقابله کند. این رویکرد، امید بسیاری را در میان مردم و نخبگان ایجاد کرد که دولت آینده توانایی ایجاد انسجام و همکاری میان جناح‌های مختلف را خواهد داشت.
 
برون‌سپاری امور به یک طیف خاص 
بااین‌حال، فهرست نهایی اعضای شورای راهبری انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم که توسط محمدجواد ظریف اعلام شد، نشان از تمرکز بر یک طیف خاص دارد. بسیاری از افرادی که در این فهرست حضور دارند، از جناح‌های خاص و اغلب نزدیک به اصلاح‌طلبان و میانه‌روها هستند. این در حالی است که انتظار می‌رفت کابینه‌ای متشکل از نمایندگان و کارشناسان با دیدگاه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی شکل بگیرد. 

تناقض در وعده‌ها و عملکرد: کاهش اعتماد عمومی 
این تناقض میان وعده‌ها و عملکرد، به‌طور جدی اعتماد عمومی را به دولت پزشکیان تحت‌الشعاع قرار داده است. بسیاری از حامیان و منتقدان به این نتیجه رسیده‌اند که تأکیدات پیشین بر حضور همه‌جانبه نخبگان از تمامی طیف‌ها، صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و در عمل، کابینه به یک طیف خاص سپرده شده است. این مسأله نه‌تنها موجب کاهش اعتماد عمومی می‌شود، بلکه می‌تواند بر کارآمدی و انسجام دولت جدید نیز تأثیر منفی بگذارد.این تناقض باعث شده تا صدای اعتراضات و انتقادات از درون جناح‌های مختلف اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا نیز بلند شود که پیش‌تر به موضع بهزاد نبوی، به‌عنوان یکی از چهره‌های اصلاح‌طلب اشاره کردیم که به صراحت از سهم‌خواهی‌های داخلی انتقاد کرده و از همه اعضای کمیته‌ها خواسته تا از منافع شخصی خود بگذرند و به فکر منافع ملی باشند. این اعتراضات نشان‌دهنده نارضایتی حتی در میان حامیان اصلی دولت جدید است و نیاز به بازنگری در رویکردها و تصمیم‌گیری‌ها را بیشتر می‌کند.
 

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar