برگزیده

سد بلند بازدارندگی حزب‌الله لبنان

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1403/06/17 - 22:47

دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

شدت حملات برون‌مرزی بین حزب‌الله و اسرائیل پس از تبادل آتش در ۲۵اوت کاهش یافته است. اما پس از یک هفته پر حادثه در اسرائیل (که خبر ۶اسیر کشته‌شده اسرائیلی منجر به اعتراضات گسترده علیه نتانیاهو شد) این سوال در میان تحلیلگران وجود دارد که آیا نخست‌وزیر اسرائیل می‌تواند در جبهه‌های دیگر (به‌عنوان عاملی برای پراکندن توجهات) درگیر شود یا خیر؟

بنیامین نتانیاهو روز دوشنبه در یک کنفرانس رسانه‌ای گفت: «ما بهای سنگینی از حماس خواهیم گرفت. من قصد ندارم به شما بگویم که بهای آن چقدر خواهد بود و ما قرار است چه کاری انجام دهیم. در اینجا یک عنصر شگفتی وجود دارد.» «جاستین صلحانی» در گزارش ۶سپتامبر در الجزیره نوشت، اما نتانیاهو به غیر از تقاضای حضور دائمی اسرائیل در کریدور فیلادلفی در مرز سینای مصر و در نتیجه اطمینان از بی‌اثر شدن مذاکرات آتش‌بس غزه، نشان چندانی از جهت‌گیری خود بروز نداده است. آنچه باید دید این است که آیا حزب‌الله خطی روی زمین کشیده و قدرت بازدارندگی کافی برای منصرف کردن اسرائیل به هرگونه اقدامی علیه این گروه نشان داده است یا خیر؟

حزب‌الله در ۸اکتبر، یک روز پس از آغاز جنگ تلافی‌جویانه اسرائیل علیه غزه (پس از حمله حماس به اسرائیل) حملات خود را به اسرائیل آغاز کرد. تنش‌ها در نهایت به نقطه جوش رسید. ترورهایی از سوی اسرائیل انجام گرفت. این ترورها هم شامل فرماندهان عالی حزب‌الله بود و هم مقام‌های ارشد حماس در لبنان. اسرائیل در ۲۵اوت حمله پیش‌گیرانه‌ای را به مواضع حزب‌الله در لبنان انجام داد و از ۱۰۰جت برای حمله به هزاران پایگاه پرتاب موشک حزب‌الله استفاده کرد. حزب‌الله صبح همان روز، حمله خود را آغاز کرد و سیدحسن نصرالله اعلام کرد ۳۴۰موشک به سمت اسرائیل شلیک شد که ۱۱مکان نظامی و اطلاعاتی را هدف قرار داد از جمله پایگاه نظامی گلیلوت در کمتر از یک مایلی (۱.۶کیلومتری) تل آویو.

بازدارندگی مجدد؟
حزب‌الله بارها گفته است که نبرد با اسرائیل به غزه مرتبط است و پس از دستیابی به آتش‌بس، حملاتش متوقف خواهد شد. به گفته تحلیلگران، حمله اخیر با هدف ایجاد مجدد سطح بازدارندگی برای منصرف کردن اسرائیل از حمله به رهبران ارشد حزب‌الله، به‌ویژه در شهرهایی مانند بیروت انجام شد. «عماد سلامی» تحلیلگر سیاسی در دانشگاه آمریکایی-لبنانی در بیروت به الجزیره گفت: «حزب‌الله واقعا سطح قابل توجهی از بازدارندگی را پس از کمپین تلافی‌جویانه گسترده خود برای انتقام از ترور فؤاد شکر دوباره برقرار کرده است.» سلامی افزود: «این مساله نقض ادعای اسرائیل مبنی بر کاهش قابل ملاحظه توانایی‌های حزب‌الله است و به وضوح نشان می‌دهد که حزب‌الله به‌رغم کارزار نظامی ۱۰ماهه و بسیار پرهزینه نظامی اسرائیل با هدف تضعیف این گروه، فرماندهی و کنترل خود را حفظ کرده است.»

تحلیلگران به الجزیره گفتند، صرف‌نظر از نتایج تبادل آتش روز یکشنبه، یک «ثبات مشخص» به درگیری‌ها بازگشته است؛ درگیری‌هایی که پیش از این می‌رفت از کنترل خارج شود و بازیگرانی از منطقه و فراتر از آن را به منطقه کشاند. برآوردها حاکی است که اسرائیل و حزب‌الله به یکدیگر گفته‌اند که هیچ‌کدام خواهان تشدید بیشتر تنش نیستند. به نظر می‌رسد تحلیلگران نیز معتقدند که تنش حداقل به‌طور موقت کاهش یافته است. «قاسم قصیر» یک تحلیلگر سیاسی که گمان می‌رود نزدیک به حزب‌الله باشد، به الجزیره گفت: «برای لبنان، حمله حزب‌الله اوضاع را به وضعیت قبل از ترور فواد شکر برگردانده است.» «کریم امیل بیتار» استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه سنت جوزف در بیروت نیز گفت: «من [این تبادل اخیر آتش] را بیشتر به‌عنوان تلاشی هماهنگ‌شده توسط ایالات متحده برای برگرداندن [ورق] و جلوگیری از تشدید تنش می‌بینم.» او می‌گوید: «اسرائیل احتمالا به حمله به اهداف خاصی در لبنان ادامه خواهد داد؛ اما من شک دارم که در آینده نزدیک به دنبال شخصیت بزرگی مانند فواد شکر بروند.»

به نظر می‌رسید که چشم‌انداز جنگ گسترده در لبنان درست پس از ۲۵اوت مطرح شده بود؛ اما با توجه به آشفتگی داخلی در اسرائیل، باید دید که آیا درگیری دوباره شعله‌ور خواهد شد یا خیر؟ اسرائیل از ۸اکتبر تاکنون بیش از ۵۶۰ نفر را در لبنان ترور کرده است که بیش از ۱۳۰نفر از آنها غیرنظامی بودند. در طرف اسرائیل، حدود ۲۳سرباز و ۲۶غیرنظامی بر اثر حملات از لبنان کشته شدند. ده‌ها هزار نفر در دو سوی مرز آواره شده‌اند؛ درحالی‌که بنا بر گزارش‌ها، اسرائیلی‌ها سعی کرده‌اند با تلاش برای غیرقابل سکونت کردن و غیرممکن ساختن زمین‌ها، یک منطقه حائل در جنوب لبنان ایجاد کنند. سلامی گفت: «هر گونه اشتباه محاسباتی [از سوی اسرائیل] می‌تواند یک کمپین تلافی‌جویانه نظامی بسیار پرهزینه و طولانی را آغاز کند که برای اسرائیل در سطوح مختلف، چه از نظر نظامی و چه از لحاظ سیاسی، بسیار پرهزینه است.» استقامت و آمادگی نشان‌داده‌شده از سوی حزب‌الله به این معناست که اسرائیل باید قبل از وارد شدن به تشدید تنش‌ها، خطرات را با احتیاط بیشتری بسنجد.