برگزیده

دزدان رودخانه سن علیه پسر ایران

فرهيختگان

بروزرسانی 1403/06/19 - 21:59

فرهیختگان/متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

زهرا طیبی| بعد از اینکه مقامات قطری در جام‌جهانی 2022 قطر اعلام کردند استفاده از هر علامت یا نمادی از «LGBTQ» در محل ورزشگاه ممنوع است، موجی از انتقاد از جانب کشورهای اروپایی به‌سمت دوحه سرایز شد. برای مثال بازیکنان تیم فوتبال اسپانیا این اقدام را نقض حقوق بشر خواندند و گفتند: «در قطر افراد آزادی انتخاب علاقه فردی‌شان را ندارند.» بازگرداندن هواپیمایی در قطر که پرچم رنگین‌کمانی در پیکره خود داشت، نیز حواشی و واکنش‌های زیادی به همراه داشت. اگرچه برخی علت بخشی از این انتقاد کشورهای اروپایی به قطر را از دست دادن میزبانی جام‌جهانی و توجه رسانه‌ای به آسیا و کشورهای عربی می‌دانستند اما دوسال بعد وقتی فرانسه میزبان المپیک پاریس شد، قوانین و خطوط قرمز به نحو دیگری تغییر کردند. المپیک پاریس خالی از حواشی و حاشیه نبود، جدای از اینکه نارضایتی از کیفیت میزبانی و مراسم افتتاح المپیک تقریبا زیاد بود، اما برخی رفتارها و تصمیم‌گیری‌ها در المپیک هم بخش مهمی از ماجرای المپیک 2024 بود. حمایت المپیک از ایمان خلیف ورزشکار الجزایری در‌حالی‌که ورزشکاران زن به حضور او اعتراض داشتند، یکی از مواردی بود که منجر به نقض حقوق ورزشکاران شد، امری که حکایت از سیاستی سوگیرانه در این المپیک داشت. در همین چهارچوب، دیسکالیفه شدن مدال صادق بیت‌سیاح بازیکن پرتاپ نیزه پارالمپیک به‌خاطر شادی بعد از پیروزی و نمایش پرچم منقش به نام حضرت‌ام‌البنین(س) با توجیه ممنوعیت ابراز عقاید مذهبی در مسابقات اقدام دیگری بود که با انتقاد ایران به کمیته ملی المپیک پاریس همراه شد.

استاندارد دوگانه پاریس در دفاع از آزادی
میزبانی مسابقات جهانی فرصت خوبی برای کشور میزبان فراهم می‌کند تا علاوه‌بر سرمایه‌گذاری برای جذب گردشگر، بخشی از آداب و رسوم خود را به نمایش بگذارد و تا جای ممکن استانداردهای خود را اعمال کند، برای مثال برگزاری جام‌جهانی در یک کشور عربی فرصت خوبی برای نمایش حمایت از فلسطین و محکومیت اقدامات رژیم فراهم کرد. تقریبا در هر قاب از بازی‌های جام‌جهانی تصویری از پرچم فلسطین دیده می‌شد، اگرچه قطری‌ها برنامه‌ریزی جدی برای این موضوع نکردند اما اقدامات خودجوش اعراب و حامیان فلسطین، جام‌جهانی قطر را تبدیل به نمادی برای حمایت از غزه کرد. در نگاه به المپیک 2024 نیز فرانسه تلاش کرد استانداردهای مطلوب و مورد نظر خود را در این مسابقه بازنمایی کند. مسئولان برگزاری المپیک فرانسه پای قوانین سختگیرانه برای زنان محجبه را به میان آوردند؛ قانون منع حجاب در دانشگاه‌های فرانسه به روش‌های مختلف اعمال می‌شود، این‌بار اما در آستانه برگزاری جام‌جهانی اظهارات ضدونقیضی از ممنوعیت حجاب برای ورزشکاران فرانسوی در المپیک منتشر شد، مسئول کمیته ملی المپیک اما این ممنوعیت را با بیان اینکه «ابراز عقاید مذهبی توسط مردم فرانسه ممنوع است» توجیه کرد. جدای از این مسئول کمیته سازماندهی المپیک فرانسه در دو ماه باقی‌مانده تا شروع مسابقات المپیک، در مصاحبه‌ای به توجه ویژه فرانسه به «حقوق اقلیت‌های جنسی و جنسیتی» اشاره کرد و گفت قصد دارد از فرصت المپیک پاریس برای پیشرفت حقوق این افراد استفاده کند. برگزاری المپیک پاریس اما خیلی زود اثبات کرد برنامه‌ریزی و سیاستگذاری فرانسوی‌ها بر برجسته‌سازی همجنس‌بازی و تلاش برای دیده شدن این افراد است. نقطه اوج این بازنمایی را می‌توان در نمایش افتتاحیه المپیک و بازسازی تصویر شام آخر دید که هم نمایشی برای برجسته‌سازی همجنس‌بازی بود و هم در راستای توهین به مسیحیت و اصل دین دنبال می‌شد؛ البته این اقدام با واکنش منفی اسقف‌های فرانسه همراه شد و تا آنجا ادامه پیدا کرد که شرکت مخابراتی آمریکایی ( (c spire به‌خاطر تمسخر مسیحیت حمایت تبلیغاتی خود از المپیک پاریس را لغو کرد. اما مواجهه دوگانه فرانسه در دفاع از آزادی و تعریف از این اصل اساسی مورد توجه بود، درحالی‌که حمایت از همجنس‌بازی با نام اقلیت‌های جنسی در دستورکار فرانسوی‌ها قرار گرفته بود، حضور ورزشکاران فرانسوی باحجاب به بهانه ممنوعیت ابراز عقاید مذهبی منع می‌شد و هر نمادی که رنگ و بویی از مذهب و اعتقادات داشته باشد، ممنوع شده اما در گوشه‌گوشه المپیک پاریس می‌توان نماد و نشانی در دفاع از همجنس‌بازی پیدا کرد. این مواجهه با پاریس در تعیین حدود و خط قرمزها این گزاره را اثبات می‌کند که فرانسه برای پیشبرد خطوط قرمز و اهدافی که برای این کشور اصل قرار دارد، برخوردی دوگانه با نمادها و اعتقادات مذهبی دارد و آنها را سرکوب می‌کند، در‌حالی‌که در برجسته‌سازی نمادهای همجنس‌بازی و لائیسته برخوردی کاملا متناقض دارد.

مدالی که استاندارد دوگانه پاریس از ایران گرفت
ترکش این استاندارد دوگانه در بازی شنبه‌شب ایران در پارالمپیک به ایران هم اصابت کرد و درحالی‌که صادق بیت‌سیاح در رقابت پرتاب نیزه توانست رکورد رقابت‌های پارالمپیک را بشکند و به مدال طلا دست پیدا کند، اما بعد از پایان مسابقه به‌ بهانه‌های واهی مدال او دیسکالیفه شد و علی‌رغم اعتراض چندباره ایران، نظر کمیته داوری المپیک تغییری نکرد. بیت‌سیاح بعد از پیروزی و کسب مدال طلا، پرچم عزاداری امام حسین(ع) را که منقش به نام حضرت ‌ام‌البنین(س) بود، روی دست گرفت که گفته می‌شد این اقدام برخلاف قانون است و نباید نمادهای ابراز عقاید مذهبی در مسابقات به نمایش درآید. اگرچه گفته می‌شود واکنش سیاح بعد از رکوردی که زد منجر به دریافت اولین کارت زرد شد و دومین کارت زرد بعد از نشان دادن پرچم عزاداری به او داده شد و منجر به دیسکالیفه شدن پرچم طلای او شد. اما سرپرست تیم پارادوومیدانی در توضیح این موضوع گفت آنچه اتفاق افتاد شادی پس از پیروزی او بود و مبنایی برای توهین اخلاقی نداشت؛ نهایتا اما مدال طلا از ایران گرفته شد. نکته جالب توجه این بود که در حالی اقدام این ورزشکار پارالمپیک منجر به دریافت کارت زرد شد که در جریان بازی‌های المپیک دروازه‌بان تیم هاکی روی چمن کشور هلند، نشان همجنسگرایی روی کلاه خود داشت که برمبنای قوانین، نماد ابراز عقیده به شمار می‌رفت اما مشخصا با برخورد و اقدامی از جانب کمیته المپیک پاریس همراه نشد. امری که اثبات می‌کرد برخورد سوگیرانه و جهت‌دار فرانسه در مواجهه با آنچه تخلف در مسابقات می‌خواند نیز یکسان نیست.

کنش هوشمندانه برخورد سوگیرانه را خنثی می‌کند
فرانسه به خوبی این موضوع را درک کرده که المپیک فرصت خوبی برای جهانی کردن عقاید و نقطه‌نظرهایی است که دارد و در نقطه مقابل نیز تلاش کرد با در انزوا قرار دادن عقاید و نمادهای مذهبی اجازه برجسته‌سازی به آنها را ندهد و این فرصت را مصادره به مطلوب کند. سوالی که در این میان مورد توجه قرار می‌گیرد این است که در مواجهه با این مصادره می‌بایست چه اقدامی انجام داد؟ واضح است که حضور در این مسابقات بین‌المللی اثر مستقیم بر تقویت امر ملی دارد، شادی یکپارچه بعد از قهرمانی و مدال‌آوری در این مسابقات، در راستای تقویت غرور ملی عمل می‌کند و برای جامعه ایرانی که تمرکز ویژه رسانه‌های فارسی‌زبان با کارفرمای صهیونیستی بر تضعیف این امر است، مثل پادزهر عمل می‌کند. این گزاره مطرح است که تلاش برای برخورد سیاسی‌کارانه و سوگیرانه در این مسابقات نیز گاهی در راستای تضعیف این موضوع صورت می‌گیرد. در جریان حضور در این مسابقات می‌بایست کنشی هوشمندانه داشت و از این فرصت بین‌المللی هم برای تقویت امر ملی استفاده کرد هم به این ظرفیت توجه داشت که رفتار هوشمندانه و حتی توجه به نوع شادی پس از پیروزی ورزشکار می‌تواند، اثر رسانه‌ای بیش از یک کار فرهنگی طولانی‌مدت داشته باشد و در گستره جهانی بازتاب پیدا کند. مهم این است که درک کرد حضور در تورنمنتی که ابزار آن در مصادره قرار دارد، الزاماتی دارد. حامیان مقاومت فلسطین با توجه به این موضوع از ظرفیت المپیک پاریس استفاده کردند و جدای از حضور نمادها و نشان‌های محور مقاومت به بهانه حضور تیم ورزشی رژیم در مسابقات اجازه سفیدشویی و به فراموشی سپردن اقدامات رژیم در غزه را ندادند و با استفاده از فضای رسانه‌ای متاثر از المپیک، جنایات رژیم را در رسانه‌های خارجی بازنمایی کردند. این کنش توسط ورزشکاران ایرانی نیز اتفاق افتاد، اهدای مدال ورزشکار 15‌ساله ایرانی به مردم غزه، ادای احترام ورزشکاران به شهدا بعد از پیروزی هم در چهارچوب استفاده از این ظرفیت قرار می‌گیرد؛ امری که منجر به تقویت احساس همدلی و یکپارچگی در میان مردم می‌شود و تلاش رسانه‌های فارسی‌زبان برای به انزوا بردن ورزش قهرمانی ایران در مسابقات بین‌المللی و در ادامه تضعیف امر ملی را بی‌نتیجه می‌گذارد.