برگزیده

بایدن جرقه جنگ جهانی سوم را زد؟

اکو ايران

بروزرسانی 3 روز پیش

اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

تغییر اخیر در سیاست ایالات متحده در جنگ اوکراین بحث‌های شدیدی را برانگیخته است. رئیس‌جمهور جو بایدن به اوکراین اجازه داده است که از موشک‌های دوربرد آمریکایی، از جمله سامانه‌های موشکی تاکتیکی ارتش (ATACMS)، برای حمله به اهدافی در داخل خاک روسیه استفاده کند.

این تصمیم که در تاریخ ۱۷ نوامبر ۲۰۲۴ نهایی شد، محدودیت‌های پیشین را لغو می‌کند؛ محدودیت‌هایی که اوکراین را ملزم می‌کرد از تسلیحات تأمین‌شده توسط آمریکا تنها در قلمرو خود استفاده کند. این تحول ممکن است به عنوان نقطه عطفی در میزان دخالت ایالات متحده در جنگ جاری میان اوکراین و روسیه تلقی شود.

به گزارش نیوزویک، تصویب استفاده اوکراین از ATACMS علیه اهداف داخل روسیه پس از آن صورت گرفت که مسکو تقریباً ۵۰ هزار نیرو در منطقه جنوبی کورسک مستقر کرد. این منطقه که در تابستان گذشته محل یک ضدحمله بزرگ اوکراینی بود، اکنون به نقطه تمرکز تلاش‌های روسیه برای بازپس‌گیری اراضی از دست رفته تبدیل شده است.

تنش‌ها زمانی افزایش یافت که گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه هزاران نیروی کره شمالی به نیروهای روسی در کورسک پیوسته‌اند؛ موضوعی که نگرانی‌هایی را در واشنگتن ایجاد کرده است.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اظهار داشت که اجازه دادن به اوکراین برای شلیک موشک‌های آمریکایی به خاک روسیه، نشان‌دهنده دخالت مستقیم ایالات متحده در این درگیری خواهد بود و در نتیجه به تشدید جنگ منجر خواهد شد.

دونالد ترامپ جونیور این تصمیم را مورد انتقاد قرار داد و هشدار داد که این اقدام ممکن است منجر به یک درگیری بزرگ پیش از آغاز ریاست جمهوری ترامپ در ژانویه شود.

او گفت: «به نظر می‌رسد که تشکیلات صنعتی-نظامی می‌خواهد مطمئن شود که جنگ جهانی سوم قبل از اینکه پدرم فرصتی برای ایجاد صلح و نجات جان‌ها پیدا کند، آغاز شود.»

در مقابل، برخی از رهبران اروپایی از این تصمیم حمایت کرده‌اند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، این اقدام را تحسین کرد و بر حق اوکراین برای دفاع از خود تأکید کرد.

مجله نیوزویک نظرات کارشناسان را در مورد پیامدهای احتمالی این تغییر سیاست جویا شده است.

مایکل سی جی از دانشگاه نتردام دراین باره گفت: «به نظر من، تصمیم رئیس‌جمهور بایدن برای تأیید استفاده اوکراین از تسلیحات آمریکایی که قادر به هدف قرار دادن مناطق عمیق در خاک روسیه هستند، هم خطرناک است و هم بی‌معنی. این تصمیم خطرناک است، زیرا من معتقدم استفاده از سامانه‌های تهاجمی مانند ATACMS ممکن است به مداخله مستقیم ایالات متحده یا ناتو، به‌ویژه در هدف‌گیری، نیاز داشته باشد. من بعید می‌دانم این موضوع به جنگ جهانی سوم منجر شود، اما به شدت باعث تشدید یک جنگ خونین و خطرناک خواهد شد؛ جنگی که هرگز نباید آغاز می‌شد و باید مدت‌ها پیش پایان می‌یافت. به نظر می‌رسد این اقدام دامنه درگیری را نیز افزایش داده است؛ به عنوان مثال، حوثی‌ها به تسلیحات پیشرفته‌ای دست یافته‌اند که احتمالاً از روسیه تأمین شده است.

تحمل خطر افزایش درگیری بی‌معنی است، زیرا معتقدم غرب احتمالاً تعداد کافی از این سامانه‌ها را در اختیار اوکراین قرار نخواهد داد تا مسیر جنگ را تغییر دهد؛ جنگی که روس‌ها به احتمال زیاد در حال پیروزی در آن هستند.

نگاه خوش‌بینانه به تصمیم رئیس‌جمهور بایدن این است که او به دنبال یافتن اهرمی علیه روس‌ها در مذاکراتی است که ناگزیر به پایان این جنگ منجر خواهند شد. اما نگاه بدبینانه این است که ممکن است او در تلاش باشد تا دستان جانشین خود، دونالد ترامپ، را که احتمالاً سیاستی کاملاً متفاوت نسبت به اوکراین اتخاذ خواهد کرد، ببندد. در هر صورت، غرب با آتش بازی می‌کند.»

روبرت رومانچاک, عضو موسسه تحقیقات اوکراین هاروارد گفت: «ممکن است آمریکایی‌ها متوجه نشده باشند و شگفت‌انگیزتر اینکه بسیاری از اروپایی‌ها نیز همین تفکر را داشته باشند که جنگ جهانی سوم از پیش آغاز شده است. در یک سو، روسیه، چین، جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی قرار دارند. جنگ روسیه در اوکراین با حمایت صنعتی چین، پهپادهای ایرانی و مهمات و موشک‌های کره شمالی که هر شب شهروندان اوکراینی را به کام مرگ می‌فرستند و اکنون نیز با حضور سربازان کره شمالی همراه است، در حال پیشروی است.

در سوی دیگر، اوکراین قرار دارد که در حال حاضر به‌طور محدود از سوی دموکراسی‌های غربی حمایت می‌شود؛ مردم سوریه آزاد که هر روز رنج می‌برند و به نظر می‌رسد که رسانه‌ها حتی بیشتر از اوکراین آنها را نادیده می‌گیرند؛ و خود دموکراسی‌های غربی که هدف جنگ «ترکیبی» روسیه هستند، از جمله هک‌های مخرب و دخالت در انتخابات.

اگر روسیه در اوکراین پیروز شود، تردیدی نیست که جنگ به کشورهای بالتیک یا لهستان کشیده خواهد شد؛ کشورهایی که در اروپا بیش از هر جای دیگری دقیقاً می‌دانند چه چیزی در حال وقوع است.

فهرست «خطوط قرمز» روسیه به نظر بی‌پایان می‌رسد، اما هرگاه دموکراسی‌های غربی از این خطوط عبور کرده‌اند، روسیه اغلب از تهدیدهای خود عقب‌نشینی کرده است.

هر محموله جدید تسلیحات به اوکراین با هشدارهایی از مسکو مواجه شده است، اما بارها و بارها، این تسلیحات تحویل داده شدند و روسیه اقدام تلافی‌جویانه مهمی انجام نداد.

همسایگان روسیه، فنلاند و سوئد، اکنون در ناتو هستند و روسیه هیچ واکنشی نشان نداده است. رهبران روسیه بیش از حد نگران ثروت خود هستند و بیش از حد امیدوارند که بتوانند ویلاهایشان را در اروپا بازپس گیرند تا این که به سلاح‌های هسته‌ای متوسل شوند.

از سوی دیگر، مدیریت «مهار تنش» توسط جیک سالیوان در دولت بایدن، منجر به تشدید اقدامات روسیه، چین، جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی شده است و در این چارچوب، ممکن است کشورهایی مانند اوکراین به دنبال ایجاد بازدارندگی هسته‌ای خود بروند.

انقلاب اوکراین لحظه‌ای تاریخی و تعیین‌کننده در تاریخ است و شجاعت و مقاومت مردم آن یکی از معدود نقاط روشن در جهان امروز است. ما در سال ۱۹۹۴، زمانی که اوکراین به‌طور یک‌جانبه خلع سلاح شد، استقلال آن را تضمین کردیم. اوکراین شایسته حمایت ماست و علاوه بر این، شایسته توجه بیشتری از سوی رسانه‌هاست؛ توجهی که فراتر از ایمیل‌هایی است که سالی یکی دو بار می‌پرسند: «اما جنگ جهانی سوم چه می‌شود؟»

ریچارد کی. بتس یکی از برجسته‌ترین دانشمندان روابط بین‌الملل و سیاست خارجی ایالات متحده در این باره گفت: «در این مرحله، احتمال تشدید قابل توجه تنش از سوی روسیه در واکنش به استفاده اوکراین از موشک‌های ATACMS پایین است، زیرا پوتین اکنون انگیزه طبیعی دارد که چند ماه تا زمان روی کار آمدن ترامپ صبر کند؛ زمانی که او سیاست آمریکا در قبال اوکراین را معکوس خواهد کرد.

به گفته پروفسور لوبامیر لوچیوک در دپارتمان علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه رویال میلیتری کالج کانادا: «تأمین تمام تسلیحات مورد نیاز اوکراین برای شکست روسیه به کاهش تنش‌ها و جلوگیری از وقوع جنگ جهانی منجر خواهد شد. عدم انجام این کار، میدان را به «قدرت‌ها و نیروهایی» واگذار می‌کند که به دنبال تضعیف نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین و تشدید بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی در سراسر جهان هستند. تضمین پیروزی اوکراین پادزهر رفتارهای غارتگرانه و تجاوزگرانه روسیه است.

دانی بلّو، دکترای امنیت و روابط بین‌الملل، یکی از کارشناسان برجسته در حوزه سیاست جهانی و مسائل امنیتی و مدیر آزمایشگاه تحقیقاتی افق‌های سیاست جهانی گفت: «قابلیت اوکراین در حمله به داخل خاک روسیه به‌طور بالقوه می‌تواند جنگ با روسیه را تشدید کند. با این حال، انتخاب دونالد ترامپ احتمالاً این تشدید را کاهش خواهد داد.

انتظار می‌رود که دولت دونالد ترامپ ارسال سخت‌افزارهای نظامی به اوکراین را قطع کند و فشار سیاسی بر کی‌یف برای پایان دادن به درگیری‌ها وارد کند. این بدان معناست که اوکراین انگیزه قوی برای تشدید درگیری‌ها در حال حاضر ندارد، چراکه ممکن است طی چند ماه توانایی نظامی خود را از دست بدهد.

از منظر روسیه نیز در حال حاضر انگیزه‌ای برای تشدید وجود ندارد. مسکو معتقد است که دولت ترامپ تلاش خواهد کرد تا جنگ را سریعاً به پایان برساند، بنابراین کرملین احتمالاً تا زمان ورود دولت جدید به کاخ سفید، رویکرد «صبر و مشاهده» را بدون تشدید قابل توجه جنگ اتخاذ خواهد کرد. این بدان معناست که هرگونه تشدید درگیری‌ها احتمالاً محدود خواهد بود.