سرمقاله همشهری/ چرا جنگ جهانی نمیشود؟
همشهری/ «چرا جنگ جهانی نمیشود؟» عنوان یادداشت روز در روزنامه همشهری به قلم مهدی خورسند است که میتوانید آن را در ادامه بخوانید:
در هفتههای اخیر، خبرگزاریهای مختلف از جمله رویترز، آسوشیتدپرس و نیویورکتایمز گزارش دادند که جو بایدن، رئیسجمهور در حال وداع ایالاتمتحده، به اوکراین اجازه داد تا از تسلیحات ارائهشده توسط آمریکا برای حمله به داخل روسیه استفاده کند. این مهم با واکنشهای گستردهای روبهرو شد تا جایی که بسیاری از مقامات دنیا با وحشت از پاسخ غیرمنتظره روسیه، این اتفاق را مقدمهای برای آغاز جنگ جهانی سوم قلمداد کردند.
اما به عقیده نگارنده، سلسله اتفاقاتی که در حوزه سیاست داخلی آمریکا در حال رخدادن است، یک سناریوی بههمپیوسته است و بهنظر میرسد پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ که عقیده سختی به پایان جنگ اوکراین آنهم با شرایط فعلی یعنی حفظ حضور روسیه در سرزمینهای شرقی اوکراین دارد، شاید صدور مجوز استفاده کییف از سلاحهای دوربرد آمریکایی، دست ترامپ را برای فشار مضاعف بر زلینسکی جهت الزام به پایان جنگ بیشتر باز میکند. در همین راستا، «کیت کلاگ» از مشاوران امنیت ملی دولت اول دونالد ترامپ، در گفتوگو با فاکسنیوز، این اقدام را فرصتی برای ترامپ ارزیابی کرد. وی تشریح کرد: «بایدن با این کار، اهرم بیشتری را در اختیار ترامپ قرار داده است. حالا رئیسجمهور منتخب میتواند از این موضوع عقبنشینی کند یا هرکاری که خواست انجام دهد.»
از سوی دیگر، نکتهای که باعث میشود اروپاییها نگران شیوه پایان جنگ در غائله اوکراین باشند، حفظ حضور روسیه در اوکراین است که برتری روسیه در این جنگ را تثبیت میکند. بروکسل، روسیه را بسان غولی میبیند که چماقی در دست دارد و هر بار که اراده میکند، با آن چماق به سمت اروپا حمله میکند و این فوبیا چند قرن است که بر سر اروپاییها باقی مانده و حالا هم بروکسل نگران ماندن چماق روسی بر سر خود است. به نظر میرسد ترامپ میخواهد بدون توجه به دغدغه مشترک اروپاییها و زلینسکی، منطقه حائل مدنظر بین روسیه و حاکمیت اوکراین را در شرق این کشور بپذیرد و جلوی عضویت اوکراین در ناتو را به مدت 20سال بگیرد. بر اساس آنچه اعلام شده، مشاوران ترامپ تلاش میکنند درگیریهای کنونی در اوکراین متوقف و یک منطقه خالی از سلاح میان نیروهای اوکراینی و روسی ایجاد شود که تیم ترامپ صراحتا اعلام کردهاند آمریکا برای محافظت از این منطقه نیرو نخواهد فرستاد! از سوی دیگر، کنگره هم در دست جمهوریخواهانی است که از ارسال سلاح به سمت کییف همواره انتقاد کردهاند و جمع این تحولات، دورنمای سختی را پیش روی زلینسکی قرار میدهد.
با اتمام حمایتهای مستقیم آمریکا، قطعا اروپاییها هم رغبتی برای ادامه حمایتها نخواهند داشت و حالا عرصه برای روسیهای فراهم است که هم منطقه حائل در خاک اوکراین دارد، هم احتمالا دندان طمع کییف برای عضویت در ناتو را به مدت 20سال میکند و بروکسل از رسیدن به اهداف طراحیشده خود علیه روسیه باز میماند.
این سرخوردگی اروپاییها و البته شخص طمعکاری چون زلینسکی، ضمن کاهش تنشها و تجاوزات مستقیم مسکو و کییف علیه یکدیگر، جلوی اتفاقات تلخ آتی چون بروز احتمال یک جنگ جهانی با رنگ و بوی اتمی را خواهد گرفت. حد تنشها بالاست ولی این بالابودن یک حد یقف دارد و آنهم دست باز ترامپ برای فشار بر زلینسکی است.ترامپ با کنگرهای مواجه است که دیگر اجازه ارسال تسلیحات بیشتر به اوکراین را نمیدهد. او همچنین حامیانی دارد که به دلیل شعارش برای پایان دادن به جنگ به او رای دادهاند. در شرایط کنونی، او میتواند از فشار بر اوکراین استفاده کند تا وجهه جهانی آمریکا را به عنوان یک کشور صلحطلب ترمیم کند. این موارد میتواند دلایل قویای برای اتمام جنگ، کاهش سطح تنشها و جلوگیری از همهگیری جنگ را رقم بزند.