برگزیده

خداحافظی راهبردی از فضای مجازی

آرمان ملي

بروزرسانی 1403/09/18 - 22:43

آرمان ملی/متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

مطهره شفیعی| محمدجواد ظریف، با انتشار یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس، نوشت: «بر پایه دستور جناب دکتر پزشکیان گرامی و بدون دلواپسی و نگرانی از هیاهوها تمام توان و زمان خود و همکارانم در معاونت راهبردی ریاست جمهوری را وقف بررسی و پیشنهاد کلان راهبردهای بایسته برای پیشرفت و آبادانی کشور و رفاه و آرامش مردم دلاور ایران کرده‌ایم. امیدواریم بتوانیم به دور از جنجال‌های زودگذر سیاسی توان گسترده نخبگان ایران بزرگ را برای یاری‌رساندن به تصمیم‌گیری‌های راهبردی کشور بسیج کنیم. اینجانب در تمام دوران مسئولیت در سه دهه گذشته خود را موظف به پاسخگویی به مردم می‌دانستم و می‌دانم و به همین دلیل از زمان گسترش ارتباطات در فضای مجازی تاکنون برای هیچ‌یک از حساب‌هایم در فضای مجازی مدیر و ادمین نداشتم و تمامی پیام‌ها را خودم می‌خواندم و در حد امکان پیگیری و پاسخ می‌دادم. اما در چند ماه گذشته گستره شمار و تکرار پیام‌ها و حتی بازفرست‌ها به حساب‌هایم در فضای مجازی به اندازه‌ای رسید که تنها نگاهی گذرا و پاسخ به شمار کوچکی از آنها ساعت‌ها از وقت استراحت و پژوهش این خدمتگزار کوچک را در سحرگاهان می‌گرفت افزون بر این ناتوانی از پاسخ به بقیه آزردگی شمار فراوانی از دوستان را به همراه داشت. از این رو ناچار شدم حساب‌های خود را در تلگرام و واتساپ خاموش کنم از اینکه از این پس نمی‌توانم در فضای مجازی به‌صورت مستقیم و برخط در خدمت شما باشم شرمنده‌ام و صمیمانه پوزش می‌خواهم تقاضا دارم از این پس پیشنهادها و یا نقدهای خود را به نشانی ایمیل رسمی اینجانبJZarif@iripo.ir که توسط همکارانم برای اولین‌بار و از روی ناچاری بررسی و پیگیری شده و خلاصه آن به اینجانب گزارش خواهد شد ارسال فرمایید. بار دیگر از درک، ژرف بزرگواری و نگاه خطاپوش شما سپاسگزارم.»

افزایش فشار به ظریف
محمدجواد ظریف که در دولت روحانی وزیر امور خارجه بود و در این مسئولیت بارها مورد هجمه دلواپسان قرار گرفت، با اعلام آمادگی مسعود پزشکیان برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری در کنار او ایستاد و از تلاشی برای پیروزی پزشکیان فروگذاری نبود اما دلواپسان از حضور مجدد او به‌عنوان معاون یا وزیر در دولت چهاردهم می‌ترسیدند چرا که می‌دانستند این حضور سّر بزرگی در مسیر تحقق اهداف آنهاست. دلواپسان که بهانه‌ای برای محکومیت ظریف پیدا نکردند، حضور فرزند او در خارج از کشور را به مشکلی بزرگ تشبیه کردند که مانع دریافت حکم مسئولیت از سوی ظریف می‌شد اما پزشکیان به این ادعاها توجه نکرد. معاونت ظریف بهانه‌ای برای هجمه مخالفان است حتی قالیباف چند روز قبل در چرخشی عجیب انتصاب ظریف به عنوان معاون رئیس‌جمهور را غیرقانونی خواند. حمایت پزشکیان از ظریف مانع رسیدن دلواپسان به اهدافشان است اما ظریف به‌خوبی می‌داند در شرایطی که فشارهای خارجی بر کشور زیاد است و از سوی دیگر موضوعاتی مانند نحوه اجرای لایحه حجاب سبب نگرانی‌هایی در داخل شده است، باید از ایجاد فشارهای بیشتر خودداری کرد. به نظر می‌رسد خداحافظی او با فضای مجازی بر همین اساس باشد.

فضای مجازی از نگاه ظریف
بدون شک توئیتر ظریف در حکم سخنگو برای او بود. 11 شهریور 96 محمدجواد ظریف گفته بود: «معتقدم که توئیتر و سایر امکانات فضای مجازی ابزارهایی هستند که می‌باید به‌صورت بهینه مورداستفاده قرار بگیرند و هم درصحنه داخلی و هم بین‌المللی می‌توانند مؤثر باشند. این دیدگاه شخصی بنده است. من از توییتر فعلا با توجه به مقررات داخلی به‌عنوان ابزار پیام‌رسانی، صرفا در سطح بین‌المللی استفاده کرده و به همین دلیل هم هیچ‌گاه توییت فارسی نداشته‌ام و توییت‌هایم را به انگلیسی و عربی ارائه کردم تا در فضای بین‌المللی با این رسانه که بسیار هم در فضای دیپلماسی رسانه‌ای مؤثر است مورد استفاده قرار بگیرد. البته معتقد هستم که توئیتر می‌تواند یک وسیله مؤثر هم برای داخل باشد. برای پیام داخلی تلاش کردم از اینستاگرام استفاده کنم؛ گرچه من در اینستاگرام تازه‌وارد هستم و مدت‌ها بیشتر در آن توییتر تمرکز داشتم ولی از اول سال ۹۶ در اینستاگرام حضور پیدا کردم که امیدوارم از آن مسیر هم بتوانم با استفاده از یک روشی که در ایران مورد قبول است و مورد استفاده است از این طریق ارتباط خوبی با دوستان عزیز در داخل کشور هم داشته باشم. معتقد هستم که امروز استفاده از فضای مجازی در واقع یک تحول اساسی در دنیا ایجاد کرده است و یک تحول بسیار مبارکی است به خاطر این‌که امروز امپراتوری‌های رسانه‌ای دیگر خیلی معنا نمی‌دهند، هر فرد می‌تواند با تولید پیام خوب و مناسب در صحنه جهانی تأثیرگذار باشد و این هم امکان حضور افراد به‌عنوان کنشگران اصلی در جامعه بین‌المللی را افزایش داده و هم مسئولیت افراد را بالابرده است که یک پیام می‌تواند خیلی سریع در صحنه بین‌المللی و یا در صحنه داخلی تبدیل به یک‌روند شود و این مسئولیت را هم ایجاد می‌کند که هر پیام‌رسان و هر تولیدکننده پیام با احساس مسئولیتی که ناشی از پدیدآمدن قدرت جدید است، در واقع پیام را تولید کند و پیام را منتشر کند. امیدواریم که همه ما از این فضا بهترین استفاده را داشته باشیم.»

توئیتر یا سخنگوی رسمی؟
توئیتر ظریف به تدریج هویت حقیقی یافت و از چارچوب اطلاع‌رسانی صرف خارج شد. چنانکه محمدجواد ظریف در نشست رونمایی کتاب «توئیتری‌شدن سیاست» گفت: «زمانی که پهپاد آمریکایی را در آب‌های خلیج‌فارس در مرز خودمان منهدم کردیم آمریکا ادعا کرد که این اتفاق در آب‌های بین‌المللی رخ داده است‌ و من در توئیتر با انتشار تصویر نقشه‌ای که به‌صورت دستی طراحی شده بود، هجمه آمریکا را خنثی کردم. اقدامی که آقای پمپئو را آنقدر عصبانی کرد که گفت ظریف نقاشی بچه‌ها را توئیت می‌کند ولی همان نقشه بچگانه جلوی بروز یک جنگ را گرفت.»