سی‌ان‌ان: سفر پزشکیان به مسکو چه معنایی برای توافق با ترامپ دارد؟

اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

برای روسیه، توافق جدید باجمهوری اسلامی ایران، ممکن است تا حدودی به‌عنوان تهدیدی برای تشدید بیشتر اوضاع در برابر یک دولت جدید آمریکایی عمل کند که به اوکراین کم‌تر متعهد است.
 
 تنها سه روز پیش از بازگشت رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، به کاخ سفید، روسیه و جمهوری اسلامی ایران سرانجام یک «توافقنامه مشارکت جامع» را امضا کردند، توافقی که ماه‌ها در دست مذاکره بود.

این اقدام بار دیگر توجهات را به شراکتی معطوف می‌کند که در میانه جنگ اوکراین مورد مناقشه قرار گرفته و همچنان متعهد به چالش کشیدن نظم بین‌المللی تحت رهبری آمریکا است، آن هم با وجود این‌که دولت جدید ایالات متحده وعده تعامل بیشتر با روسیه داده است.

بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، روابط روسیه و جمهوری اسلامی ایران گذشته‌ای پیچیده دارد که پر چالش بوده و حتی اکنون نیز میان همکاری و بی‌اعتمادی در نوسان است. اما پس از جنگ اوکراین، مسکو و تهران به یکدیگر نزدیک‌تر شده‌اند.

یک هدف استراتژیک
جان آلترمن، مدیر مرکز خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن، دی.سی، به سی‌ان‌ان گفت: «این ایده که ایالات متحده نه تنها به عنوان یک دشمن، بلکه به عنوان یک هدف استراتژیک برای تمام سیاست خارجی آن‌ها در نظر گرفته شود، آن‌ها را به هم نزدیک کرده است. این موضوع آن‌ها را در میانه نبرد اوکراین به هم پیوند داده است».

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، این توافق جدید را ستود و از فرصت بحث درباره «شراکت استراتژیک» در حال گسترش استقبال کرد. همتای ایرانی او، مسعود پزشکیان، اظهار داشت که روابط بین دو کشور «روز به روز در حال رشد است.»

بر خلاف پیمان امنیتی روسیه با کره شمالی، توافق با جمهوری اسلامی ایران، دو کشور را ملزم نمی‌کند که در صورت حمله به یکی از آن‌ها از دیگری دفاع کنند؛ بلکه صرفاً متعهد می‌شوند که به مهاجم کمک نظامی یا غیره ندهند.

بازتاب اولین اولین سفر 
در ژوئیه ۲۰۲۲، پنج ماه پس از آغاز تهاجم تمام‌عیار به اوکراین، پوتین به تهران سفر کرد؛ اولین سفر از آغاز جنگ او خارج از مدار  شوروی سابق. پشت عکس‌های رسمی و دست دادن‌ها، عملیات نظامی ویژه او طبق برنامه پیش نمی‌رفت. ارتش او بسیاری از دستاوردهای اولیه خود را از دست داده بود و از منطقه کی‌یف عقب‌نشینی کرده بود و بعدها در همان سال در دو ضدحمله موفقیت‌آمیز دیگر اوکراین شکست‌های بیشتری متحمل شد. اما، به زعم نویسنده سی‌ان‌ان، روی آوردن به تهران برای روسیه نتیجه‌بخش بود؛ چرا که پهپادها ستون فقرات جنگ فرسایشی مسکو بوده‌اند.

غربی‌ها ادعا می‌کنند که مسکو پهپادها و موشک‌های بالستیک ایرانی دریافت کرده است و در حالی که هنوز شواهدی از استفاده از موشک‌ها دیده نشده، این خبر به تنهایی پیامی قوی به متحدان اوکراین ارسال کرد که پوتین آماده تشدید تنش اوضاع است -این در حالی است که تهران و مسکو چنین گزارش‌هایی را اکیدا رد کرده‌اند.

برای مسکو، یکی از پیامدهای نامطلوب این همکاری، کمک به تغییر در بحث‌ها درباره اجازه استفاده اوکراین از موشک‌های دوربرد غربی برای حمله به اهداف نظامی در روسیه بود. 

دو سال و نیم پس از سفر پوتین به تهران، این پویایی برای هر دو طرف به‌طور قابل‌توجهی تغییر کرده است. روسیه اکنون در اوکراین برتری دارد. این کشور در جبهه شرقی در حال پیشروی است و با کمک سربازان کره شمالی، اوکراین را به آرامی در منطقه روسی کورسک عقب می‌راند. دولت جدید ترامپ، که با رضایت آشکار مسکو وارد عمل شده، می‌خواهد مذاکرات را آغاز کند و در حال ارسال سیگنال‌هایی درباره اجازه حفظ سرزمین‌های اشغالی توسط روسیه و تعلیق تلاش اوکراین برای عضویت در ناتو است.

ترسیم شمایل یک ابرقدرت
دیدار روز جمعه میان ولادیمیر پوتین و رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، فرصتی خوشایند برای مسکو فراهم کرد تا تصویر خود را به‌عنوان یک ابرقدرت تقویت کند. روسیه این رابطه را به‌عنوان «نامتقارن» می‌بیند. ژان-لوپ سماعان، پژوهشگر ارشد غیرمقیم در شورای آتلانتیک، به سی‌ان‌ان گفت: «آن‌ها هنوز خود را شریک بزرگ‌تر می‌دانند و جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان یک شریک منطقه‌ای می‌بینند.»

در همین حال، جمهوری اسلامی ایران دچار مخاطرات امنیت جدیدی شده است. نیکیتا سماگین، کارشناس مستقل روسیه و ایران، که پیش از تهاجم روسیه به اوکراین برای رسانه‌های دولتی روسیه در تهران کار می‌کرد، می‌گوید دولت پزشکیان با توجه به تهدیدات متعدد برای امنیت خود، در تلاش است تا این پیمان را هر چه سریع‌تر با روسیه امضا کند. او مدعیست که تهران از بابت بازگشت ترامپ و تحولات اخیر منطقه دچار نگرانی است و به دنبال نشانه‌ای از حمایت است.

مسکو ممکن است از این وضعیت بهره‌برداری کند. آلترمن گفت: «روس‌ها حس قوی‌ای برای شناسایی کسی که در دردسر است دارند و ممکن است فکر کنند ما می‌توانیم کمی به آن‌ها کمک کنیم، اما می‌توانیم آن‌ها را جایی که می‌خواهیم ببریم و بیشتر از آن‌ها چیزی که می‌خواهیم به دست آوریم.»

سیگنالی برای توافق با ترامپ
آلترمن گفت: «فکر می‌کنم این بخشی از پیامی است که برای دولت ترامپ ارسال شده، که ما هر کدام گزینه‌هایی داریم.» او افزود: «فکر می‌کنم ایرانی‌ها به دنبال ابزارهایی هستند که بتوانند علیه آمریکایی‌ها استفاده کنند ابزاری که به آن‌ها چیزی برای معامله یا چیزی برای بحث می‌دهد.»

جمهوری اسلامی ایران که با چشم‌انداز بازگشت احتمالی تحریم‌های سازمان ملل که تحت توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ برداشته شده بودند مواجه است، به‌طور اضطراری به دنبال راه‌هایی برای متقاعد کردن آمریکا برای بازگشت به آن توافق است که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، یا از سرگیری مذاکرات.

برای روسیه، توافق جدید باجمهوری اسلامی ایران، کشوری که ممکن است اکنون بیش از هر زمان دیگری به گریز هسته‌ای نزدیک باشد، ممکن است تا حدودی به‌عنوان تهدیدی برای تشدید بیشتر اوضاع در برابر یک دولت جدید آمریکایی عمل کند که به اوکراین کم‌تر متعهد است.  آلترمن گفت: «ایرانی‌ها قطعاً قابلیت‌هایی دارند که نگرانی ایجاد می‌کند، و روس‌ها نیز قطعاً تمایل خود را برای استفاده از قابلیت‌هایی که نگران‌کننده هستند، نشان داده‌اند.»

---

بازار

---

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar