جلسه راهنمایی مشهد

روزنامه سازندگی/متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
تنگشدن عرصه سیاسی و اجرایی کشور بر جبهه پایداری که باعث شکستهشدن سکوت “سعید جلیلی” از جلسهای محرمانه شد، بار دیگر بهانه حمله طرفداران او به رئیس مجلس را فراهم کرد. در مقابل؛ حامیان “محمدباقر قالیباف” نیز نسبت به تشریح و انتشار جزئیات این نشست، هشدار داده و اعلام آمادهباش کردند
”سازندگی” بررسی میکند: در جلسه خیابان راهنمایی مشهد که با حضور “جلیلی”، “قالیباف” و “سردار قاآنی” در ایام انتخابات ریاستجمهوری برگزار شده بود، چه گذشت؟
سعید جلیلی در آخرین ویدئویی که از سخنرانیاش در جلسه حکمت سیاسی در قرآن منتشر شده است روایتی از آخرین جلسه انتخاباتی در مشهد ارائه داد و به اختلافات عمیق و پنهان او با محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس دوازدهم، نور تازهای تاباند. جلیلی در این ویدئو که به سرعت در فضای مجازی و رسانهها بازتاب گستردهای داشت ضمن تکذیب شایعات مربوط به تماس سیدحسن نصرالله با وی در آستانه انتخابات ریاستجمهوری به تشریح جزئیات جلسهای محرمانه در مشهد پرداخت که با حضور او، قالیباف و سردار قاآنی، فرمانده نیروی قدس برگزار شده بود. جلیلی با لحنی صریح، شایعه تماس سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان با خود در آن مقطع حساس را کذب خواند و تاکید کرد که حتی یک کلمه در آن جلسه پیرامون محور مقاومت صحبتی به میان نیامده است. او همچنین به تعجب قالیباف از انتشار این خبر کذب اشاره کرد و تکرار این دروغ را اهانت به شهید نصرالله دانست. همزمان با انتشار ویدئوی جلیلی سایت رجانیوز، رسانه نزدیک به جبهه پایداری در گزارشی به ابعاد دیگری از این جلسه محرمانه که در خیابان راهنمایی مشهد برگزار شد، پرداخت. رجانیوز با تایید حضور جلیلی، قالیباف و سردار قاآنی در این نشست، مدعی شد که این جلسه در پی تلاشهای قبلی برخی چهرهها ازجمله محسن رضایی برای رسیدن به نامزد واحد از جریان انقلاب برگزار شده است. بر اساس این گزارش، قالیباف در این جلسات همواره بر مقبولیت و نظرسنجیها بهعنوان مبنای انتخاب نامزد نهایی تاکید داشته است. این گزارش میافزاید که پس از سخنرانی جلیلی و حضور وی در منزل مادر شهید رئیسی، جلسهای سه نفره با حضور او، سردار قاآنی و قالیباف برگزار شد. رجانیوز تاکید میکند که حضور سردار قاآنی در این جلسه نه بهعنوان فرمانده نیروی قدس بلکه بهعنوان «دوستی قدیمی و فردی که نزد هر دو طرف احترام داشت» صورت گرفته است. رجانیوز در ادامه روایت خود مدعی میشود که قالیباف با اصرار، خواستار نامزدی نهایی خود شده اما جلیلی در پاسخ تاکید کرده که اصراری بر کنار کشیدن دیگران ندارد اما اگر قرار بر کنارهگیری باشد باید براساس همان استدلال قالیباف، یعنی نظرسنجیها، صورت گیرد که در آن زمان به نفع قالیباف نبوده است. به ادعای رجانیوز، سردار قاآنی نیز همین منطق درخصوص نظرسنجیها را تایید کرده است. بخش جنجالی گزارش رجانیوز به ادعای مطرح شده از سوی قالیباف در این جلسه بازمیگردد. براساس این گزارش، قالیباف که با استدلال جلیلی و تایید سردار قاآنی تحت فشار قرار گرفته بود، مدعی میشود که برای ماندن در عرصه انتخابات، «از طرف کسانی که به او تکلیف کردهاند بیاید، حجت شرعی دارد!» رجانیوز این بیان قالیباف را بهگونهای تفسیر میکند که «عملاً این تصور را ایجاد کرد که شخص رهبری به او برای ماندن در انتخابات تکلیف کردهاند». جلیلی نیز به گفته رجانیوز، با اعتماد به صداقت قالیباف، اعلام میکند که اگر چنین سخنی از رهبری باشد، او کنار خواهد رفت، اما خواستار صبر تا روز بعد برای روشن شدن موضوع میشود.
رجانیوز در ادامه گزارش خود مدعی شد که «فردای آن روز، یکی از دوستان نزدیک به ستاد سعید جلیلی، وقت کوتاهی برای دیدار با رهبری گرفت و پرسید که آیا این ادعا صحت دارد؟ رهبری در این دیدار کوتاه، صراحتاً اعلام کردند که من به کسی تکلیف برای ماندن یا نماندن نکردم». رجانیوز به نقل از رهبری میافزاید که ایشان «در ادامه نیز میفرمایند که هرچند افرادی پیش من آمدند تا من چنین سخنی را بگویم، اما من هرگز این موضوع را قبول نکردم». در ادامه این گزارش آمده است که «پس از برملا شدن این نسبت خلاف به رهبری، قالیباف اعلام میکند که تنها برداشت خود را نسبت به مواضع رهبری بیان کرده است».
همزمان با انتشار این گزارشها و ویدئوی جلیلی، امیرحسین ثابتی، نماینده فعلی مجلس و از چهرههای نزدیک به جلیلی و فعال در ستاد انتخاباتی او، در توئیتی به این موضوع واکنش نشان داد. ثابتی با تایید تلویحی روایت جلیلی از جلسه مشهد، نوشت: «هیچوقت بنای جلیلی و حامیانش این نبود که جلسه مشهد بازخوانی شود (با اینکه روایت آن جلسه به نفع جلیلی بود) اما حجم بیاخلاقیها باعث شد که این اتفاق بیفتد. الان هم به وفاقیون توصیه میکنم، ماشین دروغپردازیهایشان را ۸ ماه بعد انتخابات خاموش کنند وگرنه حرفهای بیشتری گفته خواهد شد».
افزایش فعالیتهای سیاسی جریان سعید جلیلی
اظهارات سعید جلیلی و گزارش رجانیوز، دو نکته مهم را برجسته میکند: نخست؛ حضور یک مقام نظامی بلندپایه (سردار قاآنی) در جلسهای محرمانه پیرامون انتخابات ریاستجمهوری، که خود میتواند موضوعی قابل تامل باشد. دوم؛ طرح این مسائل که پس از گذشت حدود ۷ ماه از انتخابات، نشان از تداوم و حتی تعمیق اختلافات میان طیف جلیلی و قالیباف دارد.
به نظر میرسد طیف جلیلی، که به رویکردهای سختگیرانه و عدم انعطافپذیری شهرت دارد، همچنان از عملکرد قالیباف در مجلس و مواضع او در قبال سایر جریانهای سیاسی ناراضی است. درحالی که قالیباف همواره تلاش کرده است با مماشات و تعامل با طیفهای مختلف ازجمله پایداریها، فضای مجلس را مدیریت کند. اما گویا این رویکرد نتوانسته رضایت جریان جلیلی را جلب کند. سابقه تقابل پایداریها با قالیباف در دورههای قبل مجلس نیز گواه این مدعاست. درحالی که پایداریها در دورههای قبل از هر ابزاری برای تخریب قالیباف استفاده میکردند و حتی تمام سعیشان را برای جلوگیری از ورود قالیباف و تیمش به مجلس دوازدهم و بعد هم جلوگیری از ریاست او به کار بستند، پس از ورود مجدد او به مجلس، دیگر انتقادات و تخریبها از سوی این جریان شدت گرفت. افشای جزئیات جلسه مشهد و ادعای انتساب به رهبری از سوی قالیباف به نظر میرسد تلاشی از سوی جریان جلیلی برای تحت فشار قرار دادن قالیباف و تضعیف موقعیت او در مجلس باشد. این تحولات نشان میدهد که اختلافات درون جریان اصولگرا همچنان پابرجاست،روزبهروز بیشتر میشود و میتواند در معادلات سیاسی آینده کشور نیز تاثیرگذار باشد.
فعالیتهای سیاسی جریان منسوب به سعید جلیلی در روزهای اخیر به طور محسوسی افزایش یافته است. این تحرکات که هم در فضای مجازی و هم در عرصه عمومی قابل مشاهده است با انتقادات تند و هماهنگ علیه چهرههای سیاسی رقیب و حتی قوای سهگانه همراه شده است.
در فضای مجازی، بازنشر اخبار مغرضانه پیرامون وقایع دانشگاه تهران و حملات سایبری در فضای مجازی علیه محمدباقر قالیباف ازجمله مصادیق این افزایش فعالیتهاست. این حملات پس از سخنرانی قالیباف درخصوص عدم مذاکره با دولت فعلی آمریکا شدت گرفت و حامیان جلیلی، قالیباف را به دلیل مواضع پیشیناش درخصوص «عقلانیت انقلابی» و مذاکره مورد انتقاد قرار دادند و او را به «تغییر رنگ» متهم کردند. این جریان سیاسی علاوه بر انتقاد از دولت چهاردهم به نظر میرسد درحال «تسویهحساب» با قالیباف، رقیب دیرینه خود است و مواضع اخیر او را دستاویزی برای این حملات قرار داده است. کمااینکه مدتی پیش علیاکبر رائفیپور نیز با استقبال از این تحرکات، منتقدان جریان جلیلی را به «ضدیت با ولایت فقیه» متهم کرده و از «انفعال» آنان انتقاد کرد.
فشار بر مجلس برای استیضاح وزرا و طرح موضوع «تکلیف» برای برکناری محمدجواد ظریف از معاونت راهبردی رئیسجمهور از دیگر محورهای فعالیت این جریان در ماههای اخیر است. علاوهبر این، در ماههای اخیر قوه قضائیه نیز از انتقادات این جریان بینصیب نمانده و مواردی ازجمله انتقاد به «ولنگاری فرهنگی» و «بیقانونی» در فضای مجازی مطرح شده است.
در عرصه عمومی نیز برگزاری تجمعاتی بدون مجوز مشخص و در سکوت وزارت کشور، نشان از تلاش این جریان برای گسترش دامنه فعالیتهای این طیف به خیابانها دارد. در این تجمعات، رؤسای قوای سهگانه «کودتاچی» خوانده شده و چهرههای رسانهای نزدیک به این جریان به دفاع از فیلترینگ و لزوم برکناری ظریف پرداختند.
آغاز افشاگریها با واکنش به هجمه جلیلیچیها
اما طبیعتاً موضوع اینطور نمیماند که جلیلی و یارانش افشا کنند ولی قالیبافیها ساکت بمانند. چهرههای اصولگرا و نزدیکان به رئیس مجلس، فاش کردهاند که جلیلی به توصیه سردار اسماعیل قاآنی مبنی بر انصراف از انتخابات بیتوجهی کرده و این اقدام به «جبهه مقاومت» ضربه زده است. افشاگریهایی که سکوت نسبی اصولگرایان در قبال جلیلی را شکسته و ابعاد تازهای از اختلافات درونجناحی را نمایان کرده است. حسنین حداد، تهیهکننده و فعال رسانهای اصولگرا، نخستین کسی بود که به طور علنی به این موضوع پرداخت. او در واکنش به آنچه «هجمه جلیلیچیها» خواند، در فضای مجازی نوشت: «به خاطر مصلحت کشور تا الان سکوت کردیم اما با توجه به جعل روایت و بیاخلاقی شخص سعید جلیلی همچنین طرفداران ایشان، حالا حجت بر همه تمام شده و به زودی مشروح جلسه مشهد با جزئیات کامل منتشر خواهد شد. امیدواریم تابآوری روانی کافی را داشته باشند».
این اظهارات مبهم، موجی از گمانهزنیها را به دنبال داشت تا اینکه عبدالرضا داوری، مشاور رسانهای سابق محمود احمدینژاد با سلسله توئیتهایی ابعاد تازهای از ماجرا را روشن کرد. داوری مدعی شد که در جلسه مشهد، سردار قاآنی به صراحت از سعید جلیلی خواسته است به نفع «جبهه مقاومت» از انتخابات انصراف دهد. به گفته داوری، قاآنی که به عنوان نماینده جبهه مقاومت در ایران در این جلسه حضور داشته به جلیلی گفته است: «ادامه کاندیداتوری جنابعالی به سود جبهه مقاومت نیست و لطفاً انصراف بدهید». داوری در ادامه ادعاهای خود افزود که جلیلی در جلسه با این درخواست موافقت کرده اما پس از آن تحت فشار محسن منصوری، معاون اجرایی دولت رئیسی که ریاست نهاد انتخاباتی جلیلی را هم در آن زمان بر عهده داشت از تصمیم خود منصرف شده و به تماسهای بعدی پاسخ نداده است. داوری، بیتوجهی جلیلی به توصیه قاآنی را «تمرد» خوانده و آن را دلیل عدم امکان سفر جلیلی به سوریه و لبنان عنوان کرده است. او همچنین مدعی شده که این «تمرد» منجر به «حذف زنجیرهای رهبران مقاومت» ازجمله رهبران حماس و حزبالله شده است؛ ادعایی که تاکنون مستقلاً تایید نشده و نیازمند بررسی و ارائه مستندات بیشتر است. البته داوری در توئیتهای خود به تحلیل رفتار سیاسی جلیلی نیز پرداخته و او را با محمود احمدینژاد و ابوالحسن بنیصدر مقایسه کرده است.
ضرورت اجماع
عباس پارسایی، رئیس ستاد انتخاباتی قالیباف در خراسان رضوی نیز به جمع منتقدان پیوست و با انتقاد از «تحریف جلسه مهم میان قالیباف، سردار قاآنی و جلیلی»، جزئیاتی از این جلسه را منتشر کرد. پارسایی با طرح این سوال که «چرا راویان این ماجرا حاضر نیستند به درستی نقش سردار قاآنی را روایت کنند؟» بر نقش محوری قاآنی در این جلسه تاکید کرده است. به گفته پارسایی، سردار قاآنی در جلسه مشهد، «شرایط جبهه مقاومت را تشریح کرد و بر همین اساس، اصرار به حضور دکتر قالیباف داشت». پارسایی همچنین با اشاره به تماس تلفنی خود با قالیباف در ساعت یک بامداد پس از جلسه، نقل میکند که قالیباف به او گفته است: «تکلیف من را مشخص کردند، باید بمانم زیرا کنارهگیری من موجب یک مرحلهای شدن انتخابات به نفع آقای پزشکیان خواهد شد».
او در بخش دیگری از سخنان خود به نامهنگاری جلیلی و قالیباف با رهبر انقلاب پیش از انتخابات اشاره کرده است. به گفته او، جلیلی پیش از ورود به انتخابات، نامهای به رهبری ارسال کرده و «پاسخی دریافت نکرده است». سپس جلیلی از قالیباف خواسته است تا از طریق او، پاسخ روشنی از رهبری دریافت کند. پارسایی مدعی است که قالیباف در جلسه حضوری با رهبری، درخواست جلیلی را مطرح کرده و پاسخ رهبری «عدم ورود ایشان به عرصه حضور یا عدم حضور به عرصه انتخابات» بوده است. با این حال رهبری «توصیه» کردهاند که به جلیلی «ضرورت اجماع» منتقل شود. پارسایی همچنین به دیدار وحید جلیلی، برادر سعید جلیلی، با رهبری پس از نماز اشاره کرده است. به گفته او، وحید جلیلی در این دیدار از رهبری پرسیده است که «آیا شما به آقای قالیباف تکلیف کردید، وارد عرصه انتخابات شود؟» و رهبری در پاسخ گفتهاند: «شما به کاندیدای دیگر چهکار دارید؟ سوال خودتان را درباره نامزد مورد نظرتان بپرسید». هنگامی که وحید جلیلی به صراحت درباره کنارهگیری سعید جلیلی سوال کرده است، رهبری پاسخ دادهاند: «من بنای ورود به عرصه انتخابات را ندارم اما توصیه من همان چیزی است که قبلاً به آقای قالیباف گفتم به ایشان بگوید؛ ضرورت اجماع». امیرحسین یزدانپناه، رئیس اداره اخبار مجلس نیز در فضای مجازی به این موضوع واکنش نشان داده و ضمن تایید تلویحی وجود جلسه مشهد و محتوای آن، دلیل سکوت قبلی خود را «پرهیز از خدشه به وحدت جریان انقلاب» و «وجود برخی اسامی و جزئیات که ذکر آن بهخصوص در شرایط جنگی با رژیم صهیونی به مصلحت کشور نبود» عنوان کرده است.
در نهایت، مجموع این اظهارات، نشاندهنده افزایش شکاف و اختلافات عمیق در جریان اصولگرا بر سر انتخابات ریاستجمهوری و نقش سعید جلیلی در آن است. ادعای بیتوجهی جلیلی به توصیه سردار قاآنی و تاثیر منفی آن بر «جبهه مقاومت»، اتهام سنگینی است که از سوی چهرههای نزدیک به قالیباف مطرح شده است. این افشاگریها، پرسشهای جدی را در مورد تصمیمات و رفتارهای جلیلی در جریان انتخابات مطرح میکند که قطعاً میتواند بر جایگاه و آینده سیاسی او تاثیرگذار باشد. ضمن اینکه از کنار مخالفتهای او- به خصوص جبهه پایداری- در مجلس و نیز عرصههای عمومی در ۶ ماهه اخیر در تقابل با دولت پزشکیان نیز نمیتوان به آسانی گذشت.