ماموریت عراقچی در جده

اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

کشورهای عربی می‌خواهند رای و نظر ایران درباره طرح عربی برای آینده غزه را بدانند

---

بازار

---

حدیث روشنی| در میانه تحولات پیچیده خاورمیانه، سفر اخیر عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان به عربستان و حضورش در نشست سازمان همکاری اسلامی، نشان از تکاپوی ایران و کشورهای عربی برای تعیین سرنوشت غزه و آینده آوارگان این ‌باریکه بعد از بیش از یک سال درگیری میان حماس و اسراییل دارد.  پیش‌تر نیز بازیگران عربی با محوریت مصر طرحی را برای غزه پس از جنگ ارایه دادند که البته با مخالفت قاطع دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا مواجه شد. حال نیز ناظران بر این باورند در این نشست که با محوریت بررسی آینده غزه برگزار شده، مفاد ابتکار عمل کشورهای عربی که در واکنش به طرح ترامپ مبنی بر کوچاندن اجباری آوارگان فلسطینی تعریف شد، بار دیگر مورد رایزنی قرار خواهد گرفت. در این میان، ایران که همواره خود را حامی مقاومت فلسطین معرفی کرده است، تلاش دارد با دیپلماسی فعال و مشارکت در چنین نشست‌هایی، نه تنها زمینه را برای تقویت روابط دیپلماتیک خود با کشورهای همسایه هموار سازد، بلکه جایگاه خود را به عنوان بازیگری تاثیرگذار در پرونده فلسطین نیز تثبیت کند. حال باید دید در شرایطی که اعراب به دنبال تدوین طرحی جدید برای غزه هستند، نقش‌آفرینی ایران در این فرآیند تا چه حد می‌تواند معادلات این نوار باریکه و منطقه را تحت‌تاثیر قرار دهد. به این بهانه روزنامه اعتماد با هدف بررسی اهمیت سفر آقای عراقچی به جده با هدف حضور در نشست سازمان همکاری اسلامی، با عبدالرضا فرجی‌راد استاد ژئوپلیتیک گفت‌وگو کرده است. فرجی‌راد ضمن اشاره به تقابل اعراب و امریکا برای آینده غزه و نحوه اداره این بازیکه بر این باور است که هدف از این سفر صرفا به مشورت گذاشتن ابتکار پیشنهادی اعراب برای اقناع ترامپ با هدف پذیرش آن بود و طرح یا ایده خاصی از سوی تهران ارایه نشده است. مشروح گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید: 

فرجی‌راد در پاسخ به سوال نخست «اعتماد» در باب چرایی اهمیت سفر وزیر امور خارجه کشورمان به جده، پایتخت عربستان گفت: نشست سازمان همکاری اسلامی در جده به پیشنهاد ایران و بعد از ارایه شدن طرح مصر در قاهره برای آینده غزه و در مقابل ایده جنجالی ترامپ برگزار شد.  به باور فرجی‌راد در مقطع کنونی ابتکار مصر مورد تایید کشورهای عربی قرار گرفت و اکنون نیز اعراب قصد دارند این طرح را در سطح وسیع‌تری به تایید برسانند تا دیگر کشورهای اسلامی نیز آن را به رسمیت بشناسند. این استاد ژئوپلیتیک در ادامه به «اعتماد» گفت: هدف از این تایید، دریافت مجوزی است که بتواند ترامپ را وادارد تا از ایده جنجالی‌اش عقب‌نشینی کند. این درحالی است که همچنان طرح امریکایی در حال پیگیری است و براساس اظهارات اخیر ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در خاورمیانه، امریکا به دنبال تسلط بر غزه است و قصد دارد این منطقه را تحت کنترل خود درآورده و بخش قابل‌توجهی از مردم غزه را مجبور به کوچ به دیگر کشورها از‌جمله مصر و اردن نماید. حال به نظر می‌رسد که مشورت با دیگر کشورها برای به تایید رساندن ابتکار عربی در سطحی گسترده ضروری است.  فرجی‌راد در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در این راستا که چقدر احتمال دارد طرح یا ابتکار جدیدی ازسوی ایران در این نشست ارایه شده باشد، گفت: به باور من بعید به نظر می‌‌رسد که ایران طرحی مجزا از طرح اعراب ارایه دهد، چراکه اگر هم چنین ابتکاری مطرح شده باشد اساسا، در مقابل طرح ابتکاری اعراب قرار خواهد گرفت. در چنین شرایطی اعراب ترجیح می‌دهند بر اجرای طرح خود تاکید داشته باشند و به دنبال تایید همان نیز هستند. 
به باور فرجی‌راد همچنین، به نظر می‌‌رسد که طرحی که ایران بخواهد به مشورت بگذارد توافق و تایید سایر کشورهای اسلامی را به دنبال نخواهد داشت. بنابراین، احتمال اینکه ایران طرح جدیدی را ارایه داده باشد، بسیار کم است، چراکه این نشست عمدتا با هدف تایید ابتکار عمل عربی برگزار شده؛ طرحی که اعراب پیش‌تر خودشان تصویب کرده‌‌اند. 

این استاد ژئوپلیتیک در ادامه گفت‌وگوی خود با «اعتماد» گفت: از طرفی به واقع اعراب چندان تمایل ندارند که به ایران اجازه دهند ابتکار یا ابتکارات جدیدی را مطرح کند، زیرا طرف امریکایی، به ویژه ترامپ، نسبت به ایران حساسیت زیادی دارد. همچنین از سویی دیگر مساله مقاومت برای خود اعراب نیز حساسیت‌برانگیز است. بنابراین، تصور نمی‌کنم که چنین موضوعی به بحث گذاشته شود. فرجی راد در ادامه تاکید کرد که اما در شرایط کنونی مهم است که بررسی کنیم که آیا ایران طرح موردنظر اعراب را می‌پذیرد یا خیر، بالاخص که در بخشی از طرح اعراب به مساله صلح با اسراییل اشاره شده است. این موضوع با راهبرد ایران در رابطه با فلسطین تاحدودی متفاوت است. در این راستا، باید دید که آیا ایران این طرح را تایید خواهد کرد و اگر تایید کند، آیا ملاحظاتی بر آن اعمال خواهد کرد یا خیر.  به باور فرجی‌راد علاوه بر این، باید توجه داشت که امریکایی‌ها در مقطع کنونی نسبت به مساله غزه حساس شده‌اند و تمرکز خود را بر این منطقه قرار داده‌اند. لذا در این راستا، رقابتی میان اعراب و امریکا شکل گرفته است. امریکایی‌‌ها مدعی‌اند که مردم باید از غزه خارج شوند، درحالی که اعراب بر این باورند که مردم فلسطینی ساکن این‌باریکه باید در غزه باقی بمانند. اعراب نمی‌خواهند که آینده غزه به گونه‌ای باشد که فلسطینی‌ها در آن دخالتی نداشته باشند. این استاد ژئوپلیتیک در ادامه به «اعتماد» گفت: درست است که طرح مصری‌‌ها برای آواربرداری در غزه آماده است که این اقدام ظرف شش ماه انجام می‌شود، اما واقعیت این است که این زمان‌ بندی، بسیار ایده‌‌آل‌‌گرایانه است. اما پس از آن نیز قرار است ظرف دو تا پنج سال کانکس‌هایی ایجاد شوند تا مردم در آن زندگی کنند و روند احیای غزه و بازسازی آن آغاز شود.

فرجی‌راد در پاسخ به سوال پایانی «اعتماد» در این باب که در مقطع کنونی ایران چقدر می‌تواند نقش‌آفرینی فعالی در معادلات آتی منطقه و مشخصا در غزه داشته باشد، گفت: واقعیت این است که ایران نمی‌تواند ابتکار یا نقش‌آفرینی چندانی در این زمینه داشته باشد، چراکه اساسا تهران در میانه این بازی قرار ندارد. آنچه که اکنون مطرح است، این است که اعراب بتوانند ابتکار خود از طریق مشورت با دیگر کشورهای اسلامی به شکل و شمایلی درآورند تا ترامپ را قانع کرده تا از لجبازی و تاکید بر ایده جنجالی خود درباره غزه دست بردارد. در همین حال، امریکایی‌ها نیز بر این موضوع تاکید دارند که باید در مسائل ساخت و ساز و توسعه غزه تسلط پیدا کنند. 

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar