برگزیده

ترامپ- نتانیاهو؛ تنش و نه واگرایی

ايران

بروزرسانی 1404/02/29 - 19:09

ایران/متن پیش رو در ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

وال استریت ژورنال| ترامپ در جریان سفر چهار روزه‌اش به خاورمیانه، به تقویت جایگاه پادشاهی‌های خلیج فارس پرداخت و دست‌کم برای مدتی، از محوریت اتحاد چند دهه‌ای آمریکا با اسرائیل کاست.
او با استقبال از رهبران عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، آشکارا از اسرائیل و نخست‌وزیر آن بنیامین نتانیاهو عبور کرد؛ شخصی که در ماه‌های اخیر روابطش با ترامپ فاصله‌دار شده است.
حتی پیش از ورود ترامپ به منطقه، اقداماتی نظیر توافق یک‌جانبه دولت او با حماس برای آزادی آخرین اسیرآمریکایی در غزه، یا اسرائیل را دور زد یا باعث شگفتی‌اش شد؛ امری که نشان داد دو متحد قدیمی در مهم‌ترین نقاط بحران‌خیز منطقه کاملاً هماهنگ نیستند.
این تحرکات همچنین تفاوتی را با رئیس‌جمهوری پیشین، جو بایدن، برجسته می‌کند؛ بایدنی که تمرکزش را بر جلب رضایت نتانیاهو، تلاش‌های دیپلماتیک چندماهه و اغلب بی‌نتیجه برای توقف جنگ غزه و ترمیم روابط با عربستان سعودی گذاشت؛ کشوری که او پیش‌تر آن را «دولت منفور» خوانده بود.
سؤال اصلی برای ترامپ این است که آیا این چرخش از اسرائیل صرفاً تاکتیکی است یا فراتر از آن می‌رود. آمریکا همچنان نزدیک‌ترین متحد و تأمین‌کننده اصلی تسلیحات اسرائیل است. با اینکه حمایت از اسرائیل در کنگره به‌واسطه جنگ در غزه آسیب دیده، همچنان آن‌قدر قدرتمند است که برای هر دولت آمریکایی، کاهش قابل توجه روابط با اسرائیل را دشوار، اگر نگوییم غیرممکن، می‌سازد.
ترامپ مدت‌هاست که رابطه‌ای محتاطانه با نتانیاهو دارد. با این حال، تحلیلگران می‌گویند اختلافات فعلی آنها بیشتر به دستور کار ترامپ مربوط می‌شود تا نشانه‌ای از یک واگرایی بلندمدت.
استیون کوک، کارشناس خاورمیانه در شورای روابط خارجی واشنگتن گفت: «تفاوت‌ها واقعی‌اند و تنش نیز واقعی است، اما مردم بیش از حد بزرگ‌نمایی می‌کنند که اسرائیل از برنامه سفر کنار گذاشته شده است.» او یادآور شد که نتانیاهو دو دیدار با ترامپ داشته و رهبران اسرائیلی همچنان با همتایان آمریکایی خود در تماس نزدیک هستند.
برای دولت‌های عربی، حتی چرخشی موقتی در جهت منافع آن‌ها، امری خوشایند بود. بدر الصیف، کارشناس امور خلیج فارس و شبه‌جزیره عربستان در دانشگاه کویت گفت: «برای کسانی در خلیج فارس که فکر می‌کردند تنها راه رسیدن به آمریکا از طریق اسرائیل می‌گذرد، حالا می‌بینیم که گشایشی ایجاد شده و می‌توانیم مستقیماً به سراغ ایالات متحده برویم. ما به نفر اول دسترسی داریم. او گوش می‌دهد.»
اما برای یادآوری اینکه منازعات منطقه اغلب خوش‌بینی‌ها درباره روابط دگرگون‌شده را به چالش می‌کشد، وزارت خارجه عربستان سعودی هم‌زمان با خروج ترامپ از منطقه، جنگ اسرائیل در غزه را محکوم کرد و آن را «حملات مکرر ماشین جنگی اسرائیل علیه مردم فلسطین» خواند.
در حالی که کشورهای نفت‌خیز خلیج فارس، ترامپ را از کاخ‌های مجلل و مسجدی باشکوه عبور دادند، وعده سرمایه‌گذاری‌های چند هزار میلیارد دلاری در آمریکا را دادند، گردهمایی‌هایی اشرافی با حضور رهبران تجاری برگزار کردند، خیابان‌ها را با شترها و اسب‌ها تزئین کردند و ساختمان‌ها را با پرچم آمریکا نورپردازی کردند، موضوع غزه تقریباً مورد اشاره قرار نگرفت.
میزبانان ترامپ ستایش فراوانی از او کردند؛ او از بیان پیام‌های آشنایی که دولت‌های پیشین آمریکا درباره حقوق بشر می‌دادند، خودداری کرد. ترامپ گفت: «اعراب نیازی ندارند غربی‌ها برایشان سخنرانی کنند که چگونه باید زندگی کنند.»
ترامپ گفت که رویای او این است که عربستان سعودی روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کند که از جمله اهداف مهم اما برآورده‌نشده ریاست‌جمهوری بایدن بوده است. ترامپ در سخنرانی بزرگی در ریاض، با حضور محمد بن سلمان گفت که عربستان می‌تواند «در زمان مناسب خود» این تصمیم را بگیرد که این خود اذعانی بود به این واقعیت که تا زمانی که جنگ غزه ادامه دارد، نزدیکی رسمی دیپلماتیک ممکن نیست. کشورهای عربی پیش‌تر نیز وعده‌های حمایت آمریکا را شنیده‌اند-از جمله در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ-اما بارها دیده‌اند که واشنگتن در عمل روابط نزدیک‌تری با اسرائیل را حفظ کرده تا با آنها.