اکونومیست: آیا ترامپ معامله‌گر خوبی است؟

اکو ايران

بروزرسانی 1404/03/03 - 14:45

اکونومیست: آیا ترامپ معامله‌گر خوبی است؟

اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

ترامپ در آغاز و سرعت‌بخشیدن به مذاکرات مهارت دارد اما در به نتیجه رساندن آن‌ها ضعیف است.

دونالد ترامپ می‌خواهد از دورۀ دوم ریاست‌جمهوری‌اش برای ایجاد انقلابی در آمریکا و روابط این کشور با جهان استفاده کند. او درگیر مجموعه‌ای شگفت‌آور از بحران‌ها و مذاکرات بین‌المللی در اروپا، آسیا و خاورمیانه است. این شاید فشرده‌ترین دورۀ دیپلماسی کاخ سفید در یک نسل اخیر باشد. بنابراین این وضعیت تا حدی نشان می‌دهد که آیا ترامپ آنقدری که می‌گوید معامله‌گر ماهری هست یا خیر. پاسخ تا اینجا این است که او در آغاز و سرعت‌بخشیدن به مذاکرات مهارت دارد اما در به نتیجه رساندن آن‌ها ضعیف است.

به نوشته اکونومیست، نمی‌توان جاه‌طلبی و انرژی او را انکار کرد. در ششم مه با حوثی‌ها به توافق رسید. در دهم مه، خود را عامل آتش‌بس میان هند و پاکستان معرفی کرد. یک روز بعد، فرستاده‌اش با مقام‌های ایرانی برای بررسی توافقی هسته‌ای دیدار کرد. در دوازدهم مه، آمریکا و چین آتش‌بس تجاری اعلام کردند. بعد راهی خلیج فارس شد؛ جایی که گفته تحریم‌های ایالات متحده علیه سوریه را لغو و با احمد الشرع، رهبر سوریه دیدار کرده و روابط دیپلماتیک را پس از ۲۵ سال از سر گرفت. مسئلۀ غزه نیز در دستور کار قرار دارد و روسیه و اوکراین را تحت فشار گذاشت تا در استانبول برای مذاکره دیدار کنند.

از تنگۀ بسفر تا رود برهماپوترا، تمایل ترامپ بر آن است که هنجارهای کهنه و مستحکم را به لرزه درآورد. او از زور استفاده کرده است ــ‌بمباران هزار هدف حوثی. بارها به تهدید متوسل شده است، از احتمال حمله به ایران می‌گوید، تهدید می‌کند به اوکراین خیانت کند و ناتو را بیش از پیش ضعیف سازد. گاه، منازعاتی را که آمریکا پیش‌تر در آن‌ها میانجی بود، نادیده می‌گیرد و اجازه می‌دهد تشدید شوند؛ مثلاً ممکن است بار دیگر به اسرائیل اجازه دهد غزه را ویران کند، یا هند و پاکستان را به حال خود رها کند، تا جایی که پاکستان در ۱۰ مه تلویحاً تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای کرد. تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی‌اش علیه چین باعث شوک تجاری، سقوط بازار وال استریت، و یک بحران موقت ارزی شد.

اما پس از هر تشدید وحشیانه‌ای، غالباً آشتی از راه می‌رسد. ترامپ به سوی دشمنان می‌چرخد، طرف‌های متخاصم را کنار هم می‌آورد تا به نحوی منافع مشترکی پیدا کنند ــ‌اغلب از راه معاملات تجاری و اشتیاق مشترک به سرمایه‌گذاری. در ۳۰ آوریل، توافقی بر سر مواد معدنی با اوکراین امضا کرد. سفرش به خلیج فارس با وعده‌های کلان خرید جنگ‌افزار، هوش مصنوعی و موارد دیگر همراه بود. به هند و پاکستان گفت: «بیایید به‌جای موشک‌های هسته‌ای، کالا مبادله کنیم.»

عملگرایی رئیس‌جمهور ایالات متحده می‌تواند به نتیجه بینجامد. کمک به دولت سوریه برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی تصمیم درستی است، چیزی که مدت‌هاست بر آن تأکید کرده‌ایم. خاورمیانه تشنۀ رشد اقتصادی است و ترامپ از این واقعیت در دورۀ اول خود برای پیشبرد پیمان ابراهیم میان اسرائیل و شماری از کشورهای عربی بهره گرفت. اعضای شوکه‌شدۀ ناتو هزینه‌های دفاعی خود را افزایش داده‌اند. سرمایه‌گذاران بازار سهام نیز اکنون به منطق «تنش‌زایی و سپس میانجی‌گری» او اعتماد یافته‌اند. به‌طرز شگفت‌انگیزی، شاخص اس‌اندپی 500 از زمان انفجار تعرفه‌های «روز آزادی» در دوم آوریل، همۀ زیان‌های خود را جبران کرده است.

اما مشکل این‌جاست که پس از شعله‌ور ساختن بحران‌ها، ترامپ به ندرت در حل آن‌ها موفق می‌شود. توافق‌هایی که به دست آورده محدودند. آتش‌بس با چین فقط شامل تعرفه‌ها بر کالاهاست در حالی‌که جنگ تجاری ابعاد گسترده‌تری دارد. توافق تجاری با بریتانیا در ۸ مه نیز همین‌قدر سطحی بود. جزئیات آتش‌بس با حوثی‌ها مبهم است اما ممکن است فقط شامل کشتی‌های آمریکایی شود که سهم بسیار اندکی از ترافیک دریایی به سوی کانال سوئز به آنان تعلق دارد. گفته می‌شود مذاکرات با ایران فقط بر غنی‌سازی هسته‌ای تمرکز دارد و به فناوری موشکی یا حمایت ایران از شبه‌نظامیان نمی‌پردازد. بنابراین گسترۀ آن فراتر از توافق دورۀ اوباما که ترامپ در ۲۰۱۸ لغو کرد، نیست. صلح پایدار در اوکراین نیازمند بازدارندگی قوی در برابر روسیه برای سال‌هاست؛ چیزی که ترامپ آشکارا آن را نادیده می‌گیرد.

توافق‌هایش ممکن است ناپایدار نیز باشند چراکه اختلافات بنیادین حل نشده‌اند. او اغلب مایل به آغاز گفتگوهاست اما به ندرت نقش ضامن یا اجراکننده را ایفا می‌کند. آتش‌بس در غزه که در ژانویه با میانجی‌گری نماینده‌اش، استیو ویتکاف، حاصل شد، تنها ۵۸ روز دوام داشت. حوثی‌ها به حملات موشکی علیه اسرائیل ادامه دادند. آتش‌بس با چین ۹۰ روزه است. پیشنهاد آمریکا و اوکراین به روسیه شامل آتش‌بسی ۳۰ روزه است.

شیوۀ دست‌وپاگیر ترامپ در مذاکره، دردسرهایی را برای آینده ایجاد می‌کند. آمریکا با تسلیم سریع در برابر خواسته‌های پاکستان پس از تهدیدهای هسته‌ای این کشور و نادیده گرفتن تساهلش نسبت به تروریسم، مشوقی برای هند فراهم کرده تا در آینده تندتر و سریع‌تر ضربه بزند. پس از عقب‌نشینی در جنگ تجاری، ترامپ از فرصت «اتحاد» با چین گفت، جمله‌ای که دولتش فوراً آن را پس گرفت اما تایوان را وحشت‌زده کرد.

محدودیت‌های ترامپ به عنوان یک معامله‌گر، پیامدهایی بلندمدت دارد. یکی از آن‌ها، افزودن حاشیۀ ریسک به تصمیم‌گیری‌های اقتصادی است، چیزی که مانع سرمایه‌گذاری می‌شود. بازارهای سهام بهبود یافته‌اند، اما دلار هنوز نه، چراکه سرمایه‌گذاران دربارۀ قابل اتکا بودن آمریکا نگرانند. بازار حمل‌ونقل دریایی انتظار وقفه‌ای موقتی در جنگ تجاری چین‌ـ‌آمریکا و اختلال بیشتر در کانال سوئز را دارد، نه بازگشت به وضعیت عادی.

همین تردیدها دامن دیپلماسی را نیز می‌گیرد. رهبران جهان که در ظاهر ترامپ را تحسین می‌کنند، در خفا خود را برای ناامید شدن از او آماده می‌سازند. تاکتیک او برای «تنش‌زایی، سپس مذاکره» روزبه‌روز بازدهی کمتری خواهد داشت، چراکه کشورها به این نتیجه می‌رسند که آمریکا بلوف می‌زند. برخی از توافق‌هایش ممکن است موفق شوند، اما به بهای دامن زدن به بی‌ثباتی گسترده و پایدار. آمریکا و جهان سزاوار توافقی بهتر از این هستند.