پیام رمزی بریتانیا

هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
سفر پادشاه بریتانیا به کانادا و حضور او در مراسم افتتاح دوره جدید پارلمان این کشور، بهعنوان یک مواجهه نمادین و آشکار با سیاستهای دونالد ترامپ از سوی لندن، مورد توجه قرار گرفته است. در روزهایی که ترامپ همچنان در توئیتها و مصاحبههایش از کانادا بهعنوان استان پنجاهویکم ایالات متحده آمریکا یاد میکند؛ چارلز سوم، پادشاه بریتانیا، در اولین سفر خود از زمان تاجگذاری به کانادا سفر کرد و چنان که بیبیسی گزارش کرده، از او با تشریفات کامل استقبال به عمل آمد.
اما مهمتر از تشریفات استقبال که از سوی کشورهای مشترکالمنافع در مقام میزبانی مقام سلطنتی انگلستان امری طبیعی است؛ اتفاق بیسابقه آن بود که چارلز، در مقام پادشاه کانادا، روز سهشنبه در ساختمان پارلمان فدرال این کشور در اتاوا حضور یافت و با ایراد «خطابه از تخت سلطنت» چهلوپنجمین دوره پارلمان را افتتاح کرد.
چارلز علاوه بر بریتانیا، رئیس کشور کانادا و ۱۳ کشور و قلمرو دیگر جامعه کشورهای مشترکالمنافع از جمله استرالیا، نیوزیلند و تعدادی از کشورهای حوزه کارائیب هم هست. صبح روز سهشنبه، پادشاه و ملکه کامیلا با همراهی اسکورت سلطنتی به سمت مجلس سنای کانادا رفتند و با تشریفات کامل نظامی از جمله حضور گارد احترام ۱۰۰نفره از گردان سوم هنگ سلطنتی کانادا، گروه موزیک نظامی و شلیک ۲۱تیر توپ از او استقبال شد.
اندکی پس از ساعت ۱۱:۰۰ به وقت محلی، پادشاه خطابه از تخت سلطنت را ایراد و به این ترتیب، رسماً چهلوپنجمین دوره پارلمان کانادا را افتتاح کرد. زوج سلطنتی پس از آن برای ادای احترام به سربازان کشتهشده کانادایی در جنگها در محل بنای یادبود ملی جنگ در اتاوا حضور یافتند.
خطابه از تخت سلطنت چیست؟
معمولاً مراسم افتتاحیه دورههای قانونگذاری پارلمان کانادا با حضور و خطابه فرماندار کل کانادا، که نماینده عالی پادشاه در آن کشور است، برگزار میشود. این خطابه شامل برنامه دولت در دوره مورد نظر پارلمان است و در واقع خطابهای که پادشاه یا فرماندار کل ایراد میکنند توسط هیئت دولت و نخستوزیر، که در رأس دولت منتخب قرار دارد، تدوین میشود.
مجلس عوام و سنای کانادا تا قبل از افتتاح رسمی پارلمان و استماع خطابه از تخت سلطنت، نمیتوانند کار خود را در دوره جدید آغاز کنند. سخنرانی فرماندار کل یا پادشاه به این دلیل خطابه از تخت سلطنت نامیده میشود که معمولاً فرماندار کل، یا پادشاه در صورت حضور در مراسم، بر آن جلوس میکنند و برنامه دولت برای دوره پیش روی پارلمان را میخوانند.
در حال حاضر، مری سایمون، فرماندار کل کانادا و نماینده پادشاه در آن کشور است. اما برای این دوره پارلمان، مارک کارنی، نخستوزیر که بهتازگی با پیروزی خود در انتخابات پارلمانی به این سمت انتخاب شده، از شخص پادشاه برای افتتاح دوره جدید پارلمان دعوت به عمل آورده است. البته، ایراد خطابه از تخت سلطنت توسط پادشاه در مراسم افتتاح پارلمان کانادا بدون سابقه نیست.
بیبیسی در گزارش خود دراینباره نوشت: «پیش از این، آخرین باری که این مراسم با حضور رئیس کشور کانادا برگزار شد در اکتبر ۱۹۷۷ بود که ملکه الیزابت دوم، مادر چارلز سوم، برای دومین بار در این مراسم حضور یافت. او در سال ۱۹۵۷ نیز شخصاً در این مراسم شرکت کرد. اما این اولین باری است که یک پادشاه بریتانیا دوره جدید پارلمان کانادا را شخصاً افتتاح میکند. جورج ششم، پدر بزرگ چارلز، هنگام دیدار از کانادا در سال ۱۹۳۹، شخصاً و بهطور حضوری تعدادی از مصوبات پارلمان کانادا را امضا کرد – یا به اصطلاح تایید کرد – اما هیچگاه از تخت سلطنت خطابه را ایراد نکرد».
چرا پادشاه برای گشایش پارلمان به کانادا رفته است؟
اوایل ماه مه، مارک کارنی، نخستوزیر کانادا گفت که از پادشاه دعوت کرده است تا چهلوپنجمین دوره قانونگذاری پارلمان کانادا را بهطور رسمی شخصاً افتتاح کند. در بحبوحه تیرگی روابط بین کانادا و همسایه قدرتمند آن کشور، یعنی ایالات متحده آمریکا، این دعوت یک درخواست استراتژیک تلقی شده است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، تعرفههایی را بر واردات از کانادا وضع کرده و بارها از آن کشور به عنوان «ایالت پنجاهویکم» ایالات متحده نام برده است. او همچنین با لحنی تحقیرآمیز از جاستین ترودو، سلف مارک کارنی با عنوان «فرماندار ترودو» یاد کرد. کارنی در سخنانی در اتاوا گفت که سفر پادشاه «بهوضوح بر حق حاکمیت و استقلال ملی کشور ما تاکید میکند». او به خبرنگاران گفت: «این یک افتخار تاریخی برای ماست که با وزن دوران ما تناسب دارد».
پیامهای رمزی؟
اقدام بیسابقه پادشاه بریتانیا درحالی صورت گرفت که طبق سنت نظام سلطنتی، از پادشاه انتظار میرود در مقام پادشاه مشروطه و رئیس کشور از درگیر شدن و جهتگیری در مباحث سیاسی روز اجتناب کند. بااینحال، بیبیسی در گزارش خود نوشت: به نظر میرسد که چارلز برخی «علایم رمزی» را ارسال کرده تا بدون اشاره مستقیم به مباحث سیاسی، و در میان تهدیدهای ترامپ علیه کانادا، به شکلی نمادین حمایت خود را از حق حاکمیت ملی و استقلال این کشور ابراز دارد. پادشاه بریتانیا پیش از این در ماه فوریه نیز، در سخنانی در مراسم شصتمین سالگرد برافراشتن پرچم کنونی کانادا مزین به برگ درخت افرا، کانادا را بهعنوان «کشوری پرغرور، مقاوم و برخوردار از انسانیت» ستود.
در شرایط عادی، احتمالاً این مراسم بدون اظهارنظر سلطنتی برگزار میشد. همچنین، شاه چارلز هنگامی که در روز ۴مارس (اواسط اسفند) از ناو هواپیمابر شاهزاده ولز دیدن کرد، مجموعهای از مدالهای کانادایی را به سینه زده بود. در مراسم سالانه شکرگزاری تاسیس سازمان کشورهای مشترکالمنافع در لندن هم، او روی یک صندلی کانادایی نشست و در مراسم درختکاری در کاخ باکینگهام در اوایل سال جاری میلادی، درختی که او انتخاب کرد یک درخت افرا بود؛ که برگ آن به عنوان نماد ملی کانادا بر پرچم آن کشور نقش بسته است.