برگزیده

قطب سوم مذاکره؟

هم ميهن

بروزرسانی 1404/03/17 - 19:55

هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

رؤسای‌جمهور آمریکا و روسیه، روز ۱۴ خرداد برای چهارمین بار به صورت تلفنی گفت‌وگو کردند. گفته می‌شود که این مکالمه یک ساعت و ۱۵ دقیقه طول کشید و به گفته دونالد ترامپ، سخنگوی کرملین و ادعای رسانه‌های مختلف، بخشی از آن به موضوع ایران و مذاکرات هسته‌ای اختصاص داشته است.

محور ایران
ترامپ روز چهارشنبه هفته گذشته به وقت محلی، پس از پایان گفت‌وگوی خود در شبکه اجتماعی تروث نوشت: «ما در مورد حمله به هواپیماهای روسیه بر روی باند فرودگاه توسط اوکراین و همچنین حملات مختلف دیگری که توسط هر دو طرف رخ داده است، گفت‌وگو کردیم. گفت‌وگوی خوبی بود، اما گفت‌وگویی نبود که به صلح فوری منجر شود. رئیس‌جمهوری روسیه با قاطعیت گفت که باید به حمله اخیر به فرودگاه‌ها پاسخ دهد.

ما همچنین در مورد ایران و این واقعیت که زمان برای تصمیم ایران در مورد سلاح‌های هسته‌ای رو به اتمام است بحث کردیم! این تصمیم باید به سرعت اتخاذ شود. من به رئیس‌جمهوری روسیه گفتم که ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد و در این مورد، من معتقدم که ما با هم توافق داریم.» ترامپ همچنین بعضی ادعاهای پیشین خود درباره ایران را تکرار کرد و ادامه داد: «رئیس‌جمهوری روسیه پیشنهاد داد که در مذاکرات با ایران شرکت خواهد کرد و شاید بتواند در به نتیجه رساندن سریع این موضوع مفید باشد. به نظر من ایران در مورد این موضوع بسیار مهم، در تصمیم‌گیری خود تعلل کرده و ما در مدت‌زمان بسیار کوتاهی به پاسخ قطعی نیاز خواهیم داشت!»

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز درباره قسمت‌ مربوط به ایران در مکالمه رؤسای‌جمهوری روسیه و آمریکا در پاسخ به خبرنگاران گفت: «در صورت لزوم... این همان روندی است که این روزها در جریان است. همان‌طور که می‌دانید، گفت‌وگوی ما با تهران و واشنگتن از طریق کانال‌های مختلف ادامه دارد. بنابراین، رئیس‌جمهور در صورت نیاز می‌تواند وارد عمل شود و طرف روسی نیز می‌تواند مشارکت کند.» او همچنین یادآور شد که روسیه شراکت نزدیکی با ایران دارد و افزود که پوتین به ترامپ گفته که آماده است از این روابط برای کمک به حل پرونده هسته‌ای استفاده کند.

سفر نزدیک پوتین به تهران
زمان زیادی از این گفت‌وگوی تلفنی نگذشت که کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی در مسکو اعلام کرد که ولادیمیر پوتین به زودی راهی تهران خواهد شد. با توجه به گره خوردن مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا و اعلام آمادگی طرف روسی برای ورود به این روند، اولین احتمالی که به ذهن متبادر می‌شود، مسئله هسته‌ای بودن این سفر است.

پوتین در تهران ملاقات‌هایی در سطح عالی خواهد داشت که می‌تواند به منظور رایزنی در حوزه مذاکرات هسته‌ای، ابتکارات و برون‌رفت از این شرایط مانند موضوع کنسرسیوم، حق غنی‌سازی، یا همکاری هسته‌ای مورد استفاده قرار بگیرد. چین و روسیه تنها کشورهای عضو دائم شورای امنیت هستند که با ایران رابطه خوبی دارند و سه کشور دیگر اینگونه نیستند. همچنین روسیه تنها کشور خارجی است که با ایران در حوزه هسته‌ای همکاری دارد. در حال حاضر، نقش‌آفرینی روسیه در پرونده مذاکرات هسته‌ای با اما و اگر نگاه می‌شود.

تکلیف آمریکا در افکار عمومی و رسانه‌های حاکمیتی مشخص است اما در مقابل، تلاش زیادی برای سفیدسازی روسیه در ایران انجام می‌شود که با واقعیت‌های تاریخی در تضاد است. از نگاه دیگر، توجه به این نکته لازم است که بدعهدی‌ها و نقض توافق‌ها از سوی روسیه را باید در ظرف زمانی خود تحلیل و بررسی کرد. در حال حاضر قرارداد همکاری راهبردی میان دو کشور وجود دارد و باید دید که آن‌ها چطور نقش‌آفرینی می‌کنند. البته توجه به این نکته مهم است که روس‌ها در حال حاضر درگیری‌های مهمتری با آمریکا دارند و روابط دوجانبه آن‌ها وضعیت مثبتی ندارد که بخواهند در آن طرف موثر باشند. بلکه تاثیر آن‌ها احتمالاً بیشتر بر تهران و انتظار طرف آمریکایی نیز همین است.