اسرائیل، تشدید تنشها با پاکستان و ترکیه را در سر دارد

دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عابد ابو شهاده-میدل ایست آی| تصمیم اسرائیل برای حمله به ایران را نمیتوان از هیچ دیدگاه منطقی تفسیر کرد. این تصمیم مستقیما با دکترین نظامی دیرینه اسرائیل که براساس عملیاتهای کوتاه و قاطع با هدف تامین اهداف استراتژیک ملموس ساخته شده بود، در تضاد است؛ دکترینی که در آسیبپذیریهای ذاتی جغرافیایی، اقتصادی و جمعیتی اسرائیل ریشه دارد.
آنچه اکنون شاهد آن هستیم یک تغییر اساسی است؛ کنار گذاشتن واقعگرایی استراتژیک به نفع یک جنگ بیپایان. این دگرگونی آشکار است. اسرائیل از یک پروژه استعماری تحت حمایت غرب که به دنبال مشروعیت بینالمللی است، به یک بنگاه استعماری تبدیل میشود که در جنگ دائمی رونق میگیرد. استفاده فزاینده از لفاظیهای مذهبی و گنجاندن خدا در منطق جنگ، این تغییر سیستماتیک را برجسته میکند. بامداد روز یکشنبه، واشنگتن با انجام حملاتی به سایتهای هستهای ایران در فردو، نطنز و اصفهان، به جنگ اسرائیل علیه ایران پیوست. دونالد ترامپ این حملات را «بسیار موفق» توصیف کرد. مقامات ایرانی تایید کردند که بخشهایی از سایتهای هستهای، از جمله فردو، مورد حمله قرار گرفتهاند. نخستوزیر اسرائیل «تصمیم جسورانه» ترامپ را ستود.
پس از حملات ایالاتمتحده، نتانیاهو اکنون با یک چالش داخلی عمیق روبهروست. مخالفان سکولار او که زمانی از ماجراجوییهای نظامی او حمایت میکردند، این پرسش را مطرح میکنند که چرا باید زندگی خود را فدای درگیری بیپایان کنند. در عین حال، نتانیاهو در حال فرسایش فضای تنفس داخلی برای یهودیان است تا بتواند شتاب دستور کار نظامی خود را حفظ کند. جبهه داخلی، نه ایران، ممکن است به سختترین میدان نبرد او تبدیل شود. یکی از عجیبترین اما گویاترین تصمیمات، اعمال محدودیت بر آزادی تردد یهودیان اسرائیلی، از جمله تعطیلی فرودگاه بنگوریون برای سفرهای خارجی، همراه با هشدارهای امنیتی مبنی بر عدمورود مجدد از طریق اردن یا مصر بوده است. اگرچه پروازها هنوز از اسرائیل انجام میشوند، اما عمدتا برای گردشگران و ساکنان خارجی رزرو شدهاند، در حالی که یهودیان داخل اسرائیل عملا در دام افتادهاند. در همین حال، از زمان شروع جنگ علیه غزه -و حتی قبل از آن- بسیاری از اسرائیلیها تصمیم به جابهجایی پول به خارج از سرزمینهای اشغالی گرفتهاند، به طوری که یک شرکت خدمات مالی در ماه مارس از افزایش 50درصدی تعداد اسرائیلیهایی که به دنبال مبادله و انتقال پول به خارج از این سرزمین هستند، خبر داد.
از اکتبر 2023، طبق گزارشها، انتقال پول از اسرائیل به کشورهای دیگر هفتبرابر افزایش یافته است، به طوری که تنها در آن سال حدود 5.6میلیارد دلار از سرزمینهای اشغالی خارج شده است. برای نتانیاهو، این تغییرات مالی باید نگرانکننده باشد. سالهاست او از این ایده حمایت میکند که اسرائیل تنها از طریق اقتصاد قوی میتواند ارتش بسیار مجهز خود را حفظ کند. با این حال، شرکای ائتلافی ارتدوکس افراطی او سهم کمی در این زمینه دارند، در حالی که متحدان او برای جنگهای بیشتر و گسترش ارضی تلاش میکنند. از قضا، بخشهایی از جامعه که اقتصاد اسرائیل را حفظ میکنند، بیشترین مخالفت را با نتانیاهو دارند. اما آنها با جنگهای او مخالفت نکردهاند؛ بلکه همچنان از اقدامات نظامی اسرائیل حمایت میکنند، در حالی که تلاش میکنند استاندارد زندگی غربی را حفظ کنند. ناتوانی -یا امتناع- آنها از بررسی انتقادی اخلاق صهیونیستی که به آنها آموخته است جهان ذاتا یهودستیز است و باید با شمشیر زندگی کنند، به نتانیاهو و متحدانش اجازه داده تا از قدرت اقتصادی خود سوءاستفاده کنند. با انجام این کار، آنها سیاستهای نژادپرستانه و ایدئولوژی برتریطلبانه یهودی را تقویت کردهاند.
این وضعیت اکنون در بحبوحه درگیری با ایران قابل مشاهده است؛ با موارد مستند متعددی که اسرائیلیهای یهودی مانع دسترسی شهروندان فلسطینی -و حتی کارگران خارجی- به پناهگاهها میشوند. این چشمانداز نتانیاهو برای اسرائیل است؛ یک دولت قومی-مذهبی در درگیری دائمی با همسایگانش که هر جا دست دراز میکند و ویرانی به بار میآورد، در حالی که فعالانه مناطق اطراف را بیثبات میکند. عواقب این جنگ و تاثیرات مالی آن از آسیب به املاک گرفته تا پیامدهای گستردهتر تعطیلی اقتصاد و گذار به اقتصاد اضطراری را شامل میشود که در آن فقط مشاغل و موسسات ضروری به فعالیت خود ادامه میدهند. از یکسو، این امر باعث عدماطمینان اقتصادی و نگرانی فزاینده میشود و از سوی دیگر، زیر فشار روانی و ترس از حملات موشکی ایران قرار میگیرند. تحلیلگران اسرائیلی هشدار میدهند که اگر این رژیم به دکترین جنگهای کوتاه و قاطع خود بازنگردد، منابع مالیاش تمام شده و اقتصاد متحمل خسارات بلندمدت خواهد شد.
در حالی که موشکهای ایرانی با موفقیت به خاک اسرائیل اصابت کردهاند، هر ضربه عواقب جدی به همراه دارد. میتوانم به ترس واقعی از موشکهای ایران گواهی دهم؛ ترسی که یهودیان اسرائیلی قبلا آن را تجربه نکردهاند. این امر وحشت گسترده و نگرانی عمیقی ایجاد کرده است. بسیاری از خانوادههای یهودی بیخانمان شدهاند. وقتی گزارشهایی مبنی بر تلاش اسرائیلیها برای فرار به قبرس منتشر شد، جای تعجب نبود. اکنون این باور گسترده وجود دارد که نتانیاهو با ایران متوقف نخواهد شد. تشدید تنشها با پاکستان یا ترکیه دیگر دور از ذهن نیست. اندیشکدههای اسرائیلی در حال حاضر زمینهسازی برای توجیه رویاروییهای آینده با آنکارا را آغاز کردهاند و آنها را اجتنابناپذیر جلوه میدهند. این دیوانگی است؛ اما واقعیت اسرائیل امروز است: رژیمی که اقتصاد جهانی را به بازیهای جنگی خود کشانده، تنشهای منطقهای را شعلهور کرده و برای توجیه نابودی به خدا متوسل شده است.