اهداف چندگانه اروپا از تمدید اسنپ بک

ایران/متن پیش رو در ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

سید جلال دهقانی فیروزآبادی| بی‌تردید هدف اصلی اروپا از پیشنهاد تمدید «مکانیسم ماشه»، بیش از آنکه راهبردی برای حل ریشه‌ای بحران هسته‌ای ایران باشد، اقدامی تاکتیکی و ایذایی است. در صورتی که تهران و واشنگتن به توافق نهایی دست نیابند، اروپا در نهایت این مکانیسم را فعال خواهد کرد؛ خواه از منظر حقوقی مجاز به این اقدام باشد یا نه، زیرا آنچه در عرصه سیاست بین‌الملل تعیین‌کننده است، توازن قدرت و تصمیمات سیاسی است، نه الزاماً مشروعیت حقوقی. چنان‌که تجاوزات آمریکا و اسرائیل نیز در گذشته فاقد وجاهت قانونی بودند، اما واقع شدند. 
از منظر حقوقی، با توجه به اینکه اروپا و آمریکا تعهدات خود ذیل برجام را نقض کرده‌اند، اساساً مشروعیت و موضوعیت مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک) مخدوش شده است. با این حال، اروپا با طرح تمدید این مکانیسم، اهداف متعددی را دنبال می‌کند: نخست، بازگشت از حاشیه به متن مذاکرات هسته‌ای و احیای نقش مؤثر خود در این پرونده؛ دوم، تلاش برای کسب امتیاز از هر دو طرف ایران و آمریکا؛ سوم، تثبیت و تحکیم ادعای خود مبنی بر برخورداری از حق فعال‌سازی اسنپ‌بک در صورت موافقت ایران، چراکه همان‌گونه که اشاره شد، این حق در شرایط فعلی با تردیدهای حقوقی مواجه است.
اما مهم‌تر از همه، هدف چهارم اروپا کسب اطلاعات دقیق‌تر درباره وضعیت تأسیسات هسته‌ای ایران و سطح ذخایر اورانیوم با غنای بالا است. حتی در صورت آغاز احتمالی مذاکرات ایران و آمریکا، اروپا با بهره‌گیری از اهرم فشار اسنپ‌بک خواهد کوشید نقش مستقل خود را حفظ کرده و مطالبات خاص خود را دنبال کند؛ از جمله مشروط‌سازی روند گفت‌وگوها به محدودسازی توان موشکی ایران؛ موضوعی که فرانسه در جریان مذاکرات مسقط به‌روشنی بر آن تأکید کرد و خواستار لحاظ منافع اروپا در توافق نهایی شد. در نتیجه، باید این واقعیت را پذیرفت که تمدید مکانیسم ماشه نه با هدف حل بحران بلکه با نیت خرید زمان و حفظ ابزار فشار بر ایران مطرح شده است. از این ‌رو، جمهوری اسلامی ایران باید در فرصت اندک باقی‌مانده تا انقضای قطعنامه ۲۲۳۱، تکلیف خود را با موضوع اسنپ‌بک روشن کند؛ چرا که در شش‌ماهه آینده، بعید به نظر می‌رسد اروپا از تصمیم خود برای فعال‌سازی آن منصرف شود. در غیر این صورت، این موضع اروپا صرفاً زمینه‌ساز مشروعیت‌بخشی به سناریوهای تقصیرانگارانه علیه ایران خواهد شد و حتی ممکن است بهانه‌ای برای بازگشت ترامپ به کارزار فشار حداکثری باشد یا توجیه حملات مجدد اسرائیل را فراهم کند.
تجربه دو دهه اخیر از روند مذاکرات هسته‌ای نیز نشان داده است که اروپا حتی اگر حسن نیت و اراده سیاسی داشته باشد، به ‌دلیل وابستگی ساختاری به آمریکا، توانایی حل ‌وفصل مستقل این پرونده را ندارد. تنها در صورتی تمدید مکانیسم ماشه می‌تواند اقدامی معقول و قابل دفاع تلقی شود که ایران در چهارچوب یک راهبرد هدفمند مانند بازسازی تأسیسات هسته‌ای و بازیابی ظرفیت‌های راهبردی در قالب دکترین ابهام هسته‌ای به دنبال بازتعریف موازنه باشد؛ البته اگر چنین راهبردی برای تهران ممکن و مطلوب تلقی شود. در نهایت، باید گفت تمدید مکانیسم ماشه، نه راه ‌حل، بلکه تعویق بحران است؛ ابزاری برای نقش‌آفرینی اروپا و نه پاسخی به بن‌بست سیاسی موجود.

---

بازار

---

🔹"آخرین خبر" در روبیکا
🔹"آخرین خبر" در ایتا
🔹"آخرین خبر" در بله