سرمقاله سازندگی/ حق حریم خصوصی؛ اولویت قانونگذار

روزنامه سازندگی/ «حق حریم خصوصی؛ اولویت قانونگذار» عنوان یادداشت روز در روزنامه سازندگی به قلم صالح نقرهکار است که میتوانید آن را در ادامه بخوانید:
قانونگذار با تأکید بر موازین حاکمیت قانون و در راستای حفظ امنیت شخصی و شهروندی، تدابیری اتخاذ کرده است که در قاعده «اولویت حقوق بنیادین» تصمیمات و اقدامات مقامات عمومی منعکس شده است. از این منظر، حفظ حریم خصوصی شهروندان بهعنوان یک تکلیف حاکمیتی بر ضابطین و مقامات عمومی واجب است. در قوانین اساسی و عادی نظام ایران، تأکید ویژهای بر حفاظت از حریم خصوصی و جلوگیری از تجاوز به حدود اختیارات قانونی توسط افرادی که در مقام کشف جرم یا تحقیقات قرار دارند، وجود دارد.
تنها در جرایم مشهود و در مواردی که قانونگذار پیشبینی کرده است، میتوان اقداماتی محدود و مشروط انجام داد؛ اقدامات مذکور باید با تعالیم دادستان، رعایت تشریفات دادرسی منصفانه، امکان تجدیدنظر و اعتراض و جبران خسارت، براساس موازین و شاخصهای آیین دادرسی کیفری صورت گیرد. این رویکرد با لحاظ کردن ترتب حقوق بنیادین و رعایت حریم خصوصی، قابلتوجه و تقدیر است.
از این منظر باید توجه داشت که اصل منع تجسس و قواعد هنجاری جزای عمومی که هم در آموزههای دینی و هم در نظام حقوقی نوین مورد توجه قرار گرفتهاند، دست مقامات عمومی را از تجاوز به حدود اختیارات قانونی و رفتارهای فراقانونی میبندند. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که ریاست قوه قضائیه در طول سه سال اخیر بهطور مکرر به ضابطین و مقامات تحقیق و تعقیب سفارش کرده است که صرفاً در چارچوب موازین قانونی و با استیضاح مراجع ذیصلاح امکان رصد، پایش یا تفتیش دارند و خارج از این موارد، اقدامات فراقانونی ممنوع است؛ زیرا این اقدامات میتوانند به صدمه به حقوق شهروندی منجر شوند.
بدینترتیب، حفظ حریم خصوصی و رعایت آزادیها و حقوق شهروندی، بهجز در جرایم مشهود، ایجاد تعادل و امنیت برای جامعه میکند. مقامات عمومی بهخصوص ضابطین، اجازه ندارند اقدامات فراقانونی را انجام دهند که زمینه صدمه به حقوق شهروندان را فراهم یا تسهیل کند.
از منظر خود، حداکثرسازی رعایت حقوق در حوزه عمومی نیازمند وحدت، همدلی و همراهی شهروندان در شرایط پساجنگی است. در چنین شرایطی، رعایت امنیت غذایی و حقوق شهروندی بهمثابه یک میثاق اجتماعی است و جامعه باید به این نیاز با پاسخ مناسب مواجه شود. ظرفیتهای امنیت غذایی بهعنوان محور رفاه و شهروندی باید حداکثر مورد استفاده قرار گیرد و مقامات عمومی موظفند در تلاش و تکاپو برای حفظ امنیت غذایی، حریم خصوصی و احترام به حقوق شهروندی ممارست کنند.
قاعده «تکریم و احترام شهروندان» در نظام فکری و حقوقی ما اهمیت ویژهای دارد. اصل ۲۰ قانون اساسی تصریح میکند که حیثیت، جان، مال و حقوق شهروندان از تعرض مصون است. بر این اساس، توجه به حریم خصوصی باید واقعبینانه، اندیشمندانه و با رعایت مستمر قوانین اساسی و عادی ناظر بر حقوق اساسی و شهروندی باشد تا این حقوق دستخوش تعرض و تعدی نشوند.
از این طریق، جامعه میتواند با آرامش، طمأنینه، اعتماد و احترام به موضوعات اصلی خود بهویژه در شرایط فعلی ناترازیها، تهدیدهای خارجی و مسائل عدالت اجتماعی، متمرکز باقی بماند و از هرگونه اصطکاک، گسست، تقابل یا دوقطبیسازی جامعه پرهیز کند. رعایت خردمندانه و حکیمانه این اصول، اساس ثبات اجتماعی و رعایت حقوق شهروندان را تضمین میکند.
















