انتخابات سودان و پیروزی احتمالی البشیر

تبيين/ متن پيش رو در انديشکده راهبردي تبيين منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. همزمان با شروع انتخابات پارلماني و رياست جمهوري سودان، چشم‌ها به سوي اين کشور دوخته شده است؛ پيش‌بيني‌ها به روشني خبر از پيروزي حزب «کنگره ملي» به رهبري عمر البشير و رسيدنش به منصب رياست جمهوري براي پنج سال پيش رو مي‌دهد. اين در حالي است که بعضي از احزاب کوچک و قدرت‌هاي سياسي غير موثر در صحنه سياسي و امنيتي سودان به صورت نمادين در اين انتخابات شرکت کرده‌اند. لازم به ذکر است که گروه اپوزيسيون سودان به تاخير انداختن انتخابات را شرطي اساسي براي شرکت در روند گفتگوي فراگيري که بشير ابتداي سال گذشته به آن دعوت کرد، دانسته بود. تشکيل دولت انتقالي در چارچوب قانون اساسي دائمي و برگزاري انتخاباتي منصفانه از جمله شروط ديگر مخالفان بود. اما عمر البشير اين خواسته‌هاي مخالفان را رد کرده و انتخابات را يک حق قانوني دانست که نمي‌شود از آن سر باز زد. اصرار بر برپايي انتخابات در حالي که ميان نگرش‌ها و رويکردها اختلافات جدي وجود دارد، باعث شروع مرحله جديدي در تاريخ کشمکش‌هاي سياسي و امنيتي سودان خواهد شد. به ويژه آنکه امنيت و وضعيت نظامي سودان در اين روزها شاهد افزايش ناامني کمي و کيفي در تعداد ايالت‌هاي آشوب زده است؛ همانند آنچه الآن در دو ايالت «نيل آبي» و جنوب «کردوان» در حال اتفاق است که باعث تعطيلي انتخابات در هفت حوزه جغرافيايي به دلايل امنيتي محض شده است؛ چرا که جبهه انقلابي مخالفان اصولاً با برگزاري انتخابات در برهه کنوني مخالف است. واضح و مبرهن است که دولت سودان اين روزها همزمان با برپايي انتخابات، شاهد طلوع بامداد جديدي در روابط تنگاتنگ و مستحکم خود با کشورهاي عربي است که يکي از مهمترين پيامدهاي آن پيوستن سودان به پيمان «طوفان قاطعيت» و عمليات نظامي‌ است که به زمامداري عربستان سعودي عليه حوثي‌هاي يمن در حال اجراست. اين تصميم به صراحت آشکار مي‌کند که همانا البشير تلاش مي‌کند تا از بي‌ثباتي منطقه در موج تبليغاتي خود استفاده کند و اين چيزي است که در سخنراني خود در طول سفرهاي انتخاباتيش به ايالت‌هاي مختلف از آن پرده برداشت. اما اين سوال مي‌ماند که آيا اين پيمان مي‌تواند براي البشير در دوره پس از انتخابات براي طولاني‌مدت مفيد واقع شود؟ درست است که مي‌توان گفت پيمان «طوفان قاطعيت» ممکن است حضور بشير در قدرت را توجيه کند اما طبق برخي اخبار درز کرده، سودان خود را در مقابل دريافت مبالغ مالي هنگفت به کشورهاي حاشيه خليج فارس فروخت. اما سودان بايد بداند که تمرکز بر اتحاد با نيروهاي سياسي داخلي، کارآمدترين اقدام براي حل مشکلاتي است که کشور از زمان شروع بحران اقتصادي وخيم و اوضاع امنيتي از آن رنج مي‌برد. پيچيدگي‌هاي صحنه داخلي سودان موجب بروز پرسش‌هاي زيادي در مورد ماهيت وعده‌‌هاي اصلاحاتي مي‌شود که البشير در سخنراني پس از پيروزي‌ احتماليش، آن‌ها را براي مخالفانش اعلام خواهد کرد. آيا بشير همانگونه که انتخابات را يک حق قانوني برشمرد و بر ضرورت اجراي آن پافشاري کرد، براي حل مشکلات مردم به مثابه يک حق از سازوکارهاي داخلي استفاده خواهد کرد يا آنکه دوباره موضوع دلاوري‌هاي دو خلبان سوداني شرکت کننده در جنگ با يمن را پيش خواهد کشيد و با انحراف در اذهان عمومي به دليل جنگ يمن از حل مشکلات داخلي فرار خواهد کرد؟ هر فردي در نامگذاري انتخابات مبني بر اينکه مشروع است يا خير با ديگري اختلاف نظر دارد اما تنها پرسشي که باقي مي‌ماند و همه برآن اتفاق نظر دارند، اين است که چه بايد بشود تا پيچيدگي‌هاي بحران وخيم سودان در سايه باقي ماندن البشير در ربع قرن گذشته در نوک هرم قدرت تمام شود و آيا اوضاع به همين منوال خواهد ماند؟ *** • مترجم: مهرداد بيگي