عهدشکنی علنی کبوترها در کابل

رسالت/ متن پيش رو در رسالت منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست امضاي پيمان امنيتي واشنگتن-کابل به تازگي دردسرهاي خاص خود را نمايان ساخته است. اين در حاليست که افرادي مانند حامد کرزاي رئيس جمهور سابق افغانستان قبلا در خصوص امضاي اين پيمان ننگين به مقامات دولت فعلي افغانستان هشدار داده بودند. با اين حال در عمل دولت و پارلمان افغانستان اقدامي در راستاي مواجهه با اقدامات عهدشکنانه واشنگتن در اين خصوص صورت ندادند و دست به امضاي اين پيمان زدند. درحالي که هنوز جوهر امضاي اين پيمان خشک نشده است، کارشکني هاي آمريکا در اين خصوص وارد مرحله تازه اي شده است. با آن که مدت زيادي از آغاز عُمر دولت جديد در افغانستان نگذشته و همين طور پيمان امنيتي نيز ديري نشده که از سوي کابل و واشنگتن به امضا رسيده، اما به نظر مي‌رسد فصل جديد تيرگي روابط ميان افغانستان و آمريکا آغاز شده است. پيش از امضاي پيمان امنيتي کابل – واشنگتن آمريکا براي دولت افغانستان با اظهار حُسن نيت وعده‌هايي مبني بر تأمين مالي، تجهيز و آموزش نيروهاي افغانستان را داده و تأکيد کرده بود که با نيروهاي بومي از مرزهاي اين کشور دفاع و در صورت لانه‌سازي تروريست‌ها در برابر آن وارد اقدام شده و هيچ نوع ناامني را در داخل خاک اين کشور نمي‌پذيرد. آغاز کارشکني هاي آمريکا در اجراي پيمان مشترک امنيتي نشان مي دهد که نگراني هاي حامد کرزاي در خصوص امضاي اين پيمان بي دليل نبوده است. دولت پيشين افغانستان به رهبري «حامد کرزاي» با وجود اين همه وعده‌هاي آمريکا از امضاي پيمان امنيتي کابل – واشنگتن سر باز زد و آن را براي دولت جديد اين کشور گذاشت و دليل اصلي رئيس جمهور پيشين افغانستان نيز وجود بي‌اعتمادي ميان افغانستان و آمريکا و همچنين نبود اعتماد کافي مبني بر اجرايي شدن وعده و نويدهاي آمريکا بود. درست در سال 2011 بود که روند خروج نيروهاي آمريکايي از افغانستان کليد خورد و قرار شد، پايان سال 2014، سربازان آمريکايي به طور کامل خاک اين کشور را پس از بيش از يک دهه اشغالگري ترک کنند. اما ظاهرا دولتمردان آمريکايي روياي ديگري را در سر دارند و آن ماندن هميشگي در افغانستان است که البته خواست دور از ذهني براي آنها نيست. آمريکايي‌ها 12 سال پيش براي تامين منافع خود و به بهانه مبارزه با طالبان، نيروهاي نظامي خود را روانه افغانستان کردند و نمي‌توان انتظار داشت که بعد از صرف هزينه‌هاي هنگفت و انتقادات بسياري که به جان خريدند، چشم از افغانستان بپوشند و به آساني از اين کشور استراتژيک دست بکشند. تدبير آنها براي نيل به اين هدف نيز امضاي پيمان امنيتي با افغانستان بود تا به اين ترتيب بتوانند به حضور نظامي خود و نيز ايجاد پايگاه‌هاي نظامي آمريکا مشروعيت ببخشند.در حالي که حامد کرزاي امضا توافقنامه امنيتي با آمريکا را به دو شرط «آغاز رسمي روند صلح با حمايت عملي آمريکا» و نيز «توقف کامل عمليات‌هاي هوايي و زميني آمريکا در مناطق مسکوني در افغانستان» مشروط ساخت. در نهايت اين دو خواسته حداقلي کرزاي برآورده نشد و در نتيجه کرزاي نيز از امضاي پيمان امنيتي سرباز زد. پس از آنکه دولت کرزاي اين پيمان را امضا نکرد و حضور نيروهاي خارجي را تحت شرايط خاصي خواستار شد، دولت جديد افغانستان در نخستين روزهاي کاري خود پيمان امنيتي کابل – واشنگتن را امضا کرد که به نظر کارشناسان و آگاهان سياسي افغانستان، اين اقدام عجولانه و زودهنگام بوده و ضرورت داشت تا روي آن بيشتر توجه صورت مي‌گرفت. به نظر مي رسد مقامات افغان در تحليل اوليه توافقنامه امنيتي به شدت دچار مشکل شدند. توافقنامه امنيتي واشنگتن و کابل را در واقع بينانه ترين حالت ممکن مي توان ابزاري جهت توجيه حضور طولاني مدت ايالات متحده آمريکا در افغانستان دانست. چندي پيش ژنرال “جرج کيسي” از فرماندهان ارشد نظامي آمريکا صراحتا از حضور بلندمدت ايالات متحده در دو کشور عراق و افغانستان پرده برداشت. اظهارات کيسي صراحتا ادعاي خروج آمريکا از افغانستان را نقض مي کند و پرده از راهبرد کلان دو حزب دموکرات و جمهوريخواه در راستاي حضور بلند مدت در خاورميانه و شبه قاره هند بر مي دارد. ايالات متحده آمريکا هم اکنون به عنوان طرف عهد شکن اين پيمان معرفي شده است. در اينجا، مقامات دولت افغانستان بايد پاسخگوي اعتماد خود به مقامات آمريکايي و امضاي پيماني دردسرساز براي کشور خود باشند. نهادهاي مدني، شهروندان عادي و اعضاي شوراي ملي افغانستان از افزايش ناامني‌ها که روزانه ده‌ها نفر را به کام مرگ مي‌کشاند خشمگين هستند و توانايي تحمل حضور تروريست‌ها در ولايت‌هاي شمالي اين کشور را ندارند و افزايش اين خشونت‌ها را نتيجه امضاي پيمان با آمريکا مي‌دانند. «لغو توافقنامه امنيتي واشنگتن -کابل» امروز به اصلي ترين خواسته مردم افغانستان تبديل شده است. عهد شکني واشنگتن امروزه براي ملت افغانستان و حتي حاميان قبلي توافق امنيتي با واشنگتن بيش از هر زمان ديگري به اثبات رسيده است. تلاش براي گسترش نفوذ واشنگتن در کشورهاي منطقه سبب شد تا زمينه‌هاي بي‌اعتمادي مردم افغانستان نسبت به وعده و نويدهاي آن کشور افزايش يافته و مردم به خاطر بي‌توجهي آمريکا به وضع موجود اين کشور دست به انتقاد زده و خواستار لغو پيماني شوند که پيش از اين آرزوي ديرينه غربي‌ها شده بود. *سعيد سبحاني