گزارش تحلیلی از دیپلماسی موثر همسر وزیرخارجه

آفتاب يزد/ متن پيش رو در آفتاب يزد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. در انتخابات رياست جمهوري دهم تابوي حضور بدون هراس و واهمه زنان در کنار شوهران سياستمدارشان شکسته اما به همان زمان تحديد شد و در همان جا مسکوت باقي ماند. تا آنکه در بزنگاه انتخابات رياست جمهوري 92 ديگر بار همسران سياست پيشگان در قاب دوربين‌ها ظاهر شدند و در متن اصلي قرار گرفتند و نقش برگ برنده همسرانشان را در جلب آراء نيمي از جمعيت ايران ايفا کردند اما با به اتمام رسيدن موسم انتخابات دوباره به حاشيه رانده شدند. در اين ميان پس از يازدهمين انتخابات رياست جمهوري، دوران ظهور و بروز همسران سياستمداران طبق روال هميشه به‌سر نرسيد و يک اتفاق مهم و متفاوت در سپهر سياسي کشور روي داد. ورود فردي به آسمان ديپلماسي ايران که خيلي زود توانست با شايستگي عناويني چون امير کبير ثاني، سردار ديپلماسي، محبوب ترين وزير امور خارجه و يار مصدق را از آن خود کند، منجر به معرفي زني شد که نقش همسري او را ايفا مي‌کرد. حضور اين زن در کنار سردار ديپلماسي به راحتي تئوري « پشت هر مرد موفقي يک زن موفق و قدرتمند ايستاده است » را نقض کرد چرا که او نه در پشت سر، بلکه دوشادوش اميرکبيرِ برجام ساز و هم گام با او در بزنگاه‌هاي حياتي حرکت کرده و چه بسا گاهي چند قدم نيز از او پيشي گرفته است. تورق صفحات تاريخ نشان مي‌دهد که پيش از محمد جواد ظريف 9نفر سکانداري سپهر ديپلماسي جمهوري اسلامي ايران را عهده‌دار بودند و همسران هيچ کدام بدين شکل بي سابقه و کم‌نظير، در محافل و مجامع داخلي و بين المللي ظاهر نشده و نقش مثمر ثمر ايفا نکرده بودند. البته اين موضوع خيلي هم دور از ذهن به نظر نمي آيد و تعجب‌ها را بر نمي انگيزد چراکه صحبت از همسرِ وزيري است که خود آقاي وزير بسياري از سنت‌ها را در هم شکسته و ديوارها را فروريخته است از همين روي وجود بانويي خاص، پويا و فعال در کنار او که در مقابل لنزهاي دوربين‌ها روي بر نمي گرداند و از همراهي همسرش، سردار ديپلماسي، ابايي ندارد، شگفت‌انگيز اما در عين حال جذاب است و براي مردمان اين مرز و بوم تازگي دارد. همسر سردار ديپلماسي، مدرس اخلاق در جهان محمد جواد ظريف در سال 1358 پس از بازگشت از ايالات متحده آمريکا به خانواده اعلام مي‌کند که قصد ازدواج دارد و در شهر اصفهان پس از 7 يا 8 روز آشنايي با « مريم ايمانيه» ازدواج مي‌کند. مريم ايمانيه فارغ‌التحصيل رشته تغذيه است اما به دليل آنکه هميشه همراه سردار ديپلماسي در سفر به سر مي‌برده و به تعبير محمد جواد ظريف همواره « گرفتار کار‌هاي او » بوده است هيچ گاه در رشته تحصيلي‌اش فعاليت نکرده و اکنون خانه دار است. يکي از ويژگي‌هاي قابل توجه مريم ايمانيه آن است که وي به مدت 10 سال شاگرد مرحوم حاج اسماعيل دولابي، عارف و واعظ مشهور، بوده است. از همين حيث براي صحبت به عنوان يک معلم اخلاق به نقاط مختلفي چون آمريکا، اروپا و يا هند و ژاپن سفر مي‌کند. محمد جواد ظريف درباره علاقه همسرش به مولاناپژوهي و گرايش او به عرفان چنين مي‌گويد که : «همسرم در ابتداي ازدواج روحيه‌اي بسيار انقلابي و تا حدي غيرمنعطف داشت. بعد از مدتي با التماس يک تلويزيون شکسته خريده بودم که فقط اخبار نگاه کنم. اما زماني که به ايران آمديم همسرم براي 10 سال شاگرد مرحوم اسماعيل دولابي شد. ايشان بيشترين تاثير را بر زندگي همسرم گذاشتند و يک فرد آرام و سرشار از بردباري و رواداري از او ساختند. همسرم با اخلاق و ديدگاه جديد بيشترين تاثير را بر زندگي خانوادگي و ديدگاه‌هاي من و فرزندان‌مان گذاشت، به‌طوري‌که به‌صورت غيرمستقيم از انفاس قدسيه آن بزرگمرد بهره‌مند شديم. از آن پس ما اساساً وارد فاز ديگري از زندگي شديم.» و در ادامه عنوان مي‌کند که همسرش حتي در محافل سطح بالاي اجتماعي نيويورک تاثيرگذار بود و به اين وسيله بسياري از منتفذين و متمولين اجتماعي آمريکا هم تحت تاثير آموزه‌هاي اسماعيل دولابي قرار گرفته بودند. ديپلماسي لبخند همسر اميرکبير يکي از نخستين تصاوير منتشر شده از «مريم ايمانيه» زماني بود که به عنوان رئيس انجمن بانوان ديپلمات‌هاي وزارت امور خارجه براي شرکت در مراسم افتتاحيه بازارچه خيريه اي در برج ميلاد که همسران سفراي خارجي مقيم تهران برگزارکننده آن بودند، حضور يافت. در اين مراسم همسران ساير مقامات کشور از جمله همسر رئيس جمهوري نيز او را همراهي مي‌کردند. تصاوير آن مراسم به وضوح نشان مي‌دهد که مريم ايمانيه چگونه به گرمي و با روي باز به مراوده با همسران سفراي خارجي مي‌پردازد و لبخند از چهره اش رنگ نمي بازد و حتي باعث ايجاد صميميت ميان همسران سفراي خارجي با همسران مقامات کشور نيز مي‌شود. امتداد اين لبخند‌هاي وي در ساير مراسم‌ها و نشست‌ها گواه گشاده رويي و رفتار صميمانه همسر سردار ديپلماسي است. اين مراسم در بحبوحه مذاکرات هسته اي ايران با گروه 1+5 صورت گرفته بود و از همين روي براي افکار عمومي ديدن چهره و شناسايي همسر مردي که تنها چند ماه پس از پوشيدن جامه وزارت توانسته بود توجه جامعه جهاني را به ايران معطوف سازد و مدبرانه در صدد رفع تحريم‌هاي ايران برآيد، جالب توجه و حائز اهميت بود. پس از آن مراسم دوشادوش همسر تاريخ سازش در محافل عمومي در ميان مردم حاضر شده است از کنسرت سالار عقيلي، کنسرت ارکستر ملي ايران و مراسم رونمايي از دو اثر استاد فرشچيان گرفته تا حضور در همايش مقابله با آثار جنگ بر محيط زيست. اما آنچه اين بانو را از سايرين متمايز مي‌سازد حضور متفاوت او در مجامع بين المللي و نقشي است که او در کنار همسرش ايفا مي‌کند. نقش آفريني مريم ايمانيه در مذاکرات هسته اي همراهي مريم ايمانيه با محمد جواد ظريف در مذاکرات هسته اي که به گمان بسياري مهم ترين رويداد رخ داده تاريخ ايران پس از جنگ تحميلي بوده است اين مسئله را آشکار مي‌سازد که او در پشت سنگر جبهه‌هاي جنگ نقش حمايتي ايفا نمي کند بلکه پا به پاي همسرش در ميدان رزم ظاهر مي‌شود و به مبارزه مي‌پردازد. خانم ايمانيه چندين بار در مذاکرات هسته اي حاضر شده است. به هنگام حضور همسر رئيس دستگاه ديپلماسي در چند دوره از مذاکرات شائبات بسياري مطرح بود مبني بر اينکه مريم ايمانيه براي مراودت با کاترين اشتون و فدريکا موگريني در مذاکرات ظاهر شده است. خود رئيس دستگاه ديپلماسي نيز در گفتگويي بر اين مهم صحه مي‌گذارد و چنين مي‌گويد که :« همسر من تاثير بسيار خوبي در مستمعين خودش دارد و به زبان انگليسي بسيار خوب سخنراني مي‌کند و مباحث عرفاني را خيلي خوب مطرح مي کند. » سپس از نقش پررنگ او در 400 روز مذاکرات سخن مي‌گويد و چنين عنوان مي‌کند که: «همسرم آرامش عجيبي به من در دوران مذاکرات مي داد. من در بسياري از موارد اگر همسرم نبود تحمل سختي‌ها برايم مشکل مي شد. مذاکرات بسيار دشواري بود. به دليل تنش و تشنجي که در مذاکرات وجود داشت به يک وزنه آرامش نياز داشتم.» بدين صورت مي‌توان به سادگي به نقش پررنگ همسر اميرکبير ثاني در حصول برجام و تاثير او در به ثمر نشستن مذاکرات هسته اي پس از 12 سال پي برد. همسر امير کبير پافشاري نمي کرد، برجامي در کار نبود محمد جواد ظريف در آخرين گفتگوي خود پرده از حقيقتي برداشت و راز پذيرفتن سکان داري وزارت امور خارجه را برملا ساخت. وي اعلام کرد که هرگز قصد پذيرفتن اين مسئوليت را نداشته است و اگر فشارهاي همسرش مبني بر قبول اين پيشه سخت درکار نبود؛ هيچگاه تن به پذيرفتن آن نمي داد. از همين روي بايد اذعان کرد که جلوس ظريف بر صندلي رياست دستگاه ديپلماسي که به موجب آن پس از 12 سال مذاکرات هسته اي به ثمر نشست و برجام حاصل و تحريم‌هاي ظالمانه برداشته شد، مرهون همسر محمد جواد ظريف است. آخرين تصويري که از مريم ايمانيه منتشر شده است او را همانند هميشه لبخند زنان و گشاده روي در جمع ايرانيان مقيم نيوزيلند نشان مي‌دهد و بر اين مهم صحه مي‌گذارد که او تکميل کننده اقدامات مدبرانه محمدجواد ظريف است و در کنار قدرداني از سردار ديپلماسي مي‌بايست مراتب سپاسگزاري را از او نه فقط به عنوان همسر محمدجواد ظريف که به عنوان زني نقش آفرين در مجامع داخلي و بين المللي به جاي آورد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد