پرچم عراق، غایب بزرگ خاکسپاری «مام جلال»

اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست مراسم خاکسپاري جلال طالباني، نخستين رييس‌جمهور کُرد عراقي که روز ٣ اکتبر در آلمان درگذشت، روز جمعه با حضور شخصيت‌هاي مهم داخلي و خارجي ازجمله محمد جواد ظريف، وزير خارجه ايران به عنوان برترين چهره سياسي موجود برگزار شد. پيکر طالباني از آلمان به شهر سليمانيه، زادگاه رييس‌جمهور پيشين عراق انتقال داده شد، دولت مرکزي بغداد هواپيمايي اختصاصي براي انتقال پيکر طالباني در نظر گرفته بود و ورود هواپيماي حامل پيکر طالباني به منطقه کردستان را از وضعيت پرواز ممنوع در منطقه کردستان استثنا کرد. مراسم تشييع پيکر طالباني با شليک ٢١ گلوله توپ شروع شد، بعد از آن چهره‌هاي داخلي و خارجي با قرار دادن تاج گل در برابر پيکر طالباني به او در مراسمي رسمي اداي احترام کردند. شهر سليمانيه که شاهد تجمع گسترده مردم براي اداي احترام به رييس‌جمهور پيشين عراق و شرکت در مراسم خاکسپاري او بود، ميهمانان ويژه‌اي نيز داشت. يکي از مهم‌ترين ميهمانان حاضر در مراسم تشييع پيکر رييس‌جمهور پيشين عراق، محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران بود که در راس هياتي بلندپايه راهي عراق شده بود، روز جمعه توقفي کوتاه در بغداد داشت و پس از آن راهي سليمانيه شد. در فرودگاه سليمانيه نيچروان بارزاني، نخست وزير منطقه کردستان عراق به استقبال وزير خارجه ايران رفت و وزير امور خارجه ايران در حاشيه مراسم تشييع و خاکسپاري مرحوم جلال طالباني، رييس‌جمهور پيشين عراق در گفت‌وگويي بار ديگر بر حفظ وحدت ملي و تماميت ارضي عراق تاکيد کرد و افزود: جمهوري اسلامي ايران دوست هميشگي مردم عراق از جمله کُردهاي اين کشور است و اشتباهات راهبردي برخي افراد را به حساب مردم کرد عراقي نمي‌گذارد. وي ابراز اميدواري کرد همه در کردستان عراق به راه «مام‌ جلال» که سمبل وحدت و تماميت ارضي عراق بود، بازگردند. رييس دستگاه ديپلماسي جمهوري اسلامي ايران مرحوم جلال طالباني را دوست ايران و مبارزي خستگي ناپذير عليه ديکتاتوري صدام حسين دانست و گفت او فردي بود که همواره براي حفظ وحدت و تماميت ارضي عراق مجاهدت کرد، ظريف در پايان اين مراسم راهي نجف شد. علاوه بر وزير خارجه ايران، شبکه خبري «ان آرتي» عراق گزارش داد که چندين شخصيت و چهره سياسي داخلي و خارجي روز جمعه در سليمانيه حضور داشتند. بر اساس اين خبر «مسعود بارزاني»، رييس منطقه کردستان عراق نيز به سليمانيه رفته بود، بر اساس گزارش‌هاي رسانه‌هاي عراقي بغداد ممنوعيت پرواز ممنوع را براي بارزاني نيز در نظر نگرفته و اجازه داده بود او از اربيل به سليمانيه سفر کند. در مراسم خاکسپاري طالباني همسر او هيرو ابراهيم احمد، فواد معصوم، رييس‌جمهور عراق نيز حضور داشتند. علاوه بر آن نيچروان بارزاني، نخست وزير منطقه کردستان، عمار الحکيم رييس حزب ميهني حکمت، سليم الجبوري رييس پارلمان عراق، هادي العامري دبيرکل سازمان بدر و ابو مهدي المهندس معاون رييس هيات الحشد الشعبي و عبدالحسين عبطان وزير ورزش عراق در اين مراسم حضور داشتند. سفراي کشورهاي خارجي از جمله سفراي امريکا و بريتانيا نيز در مراسم تشييع پيکر مام جلال حضور پيدا کرده بودند. اما بزرگ‌ترين غايب مراسم خاکسپاري رييس‌جمهور پيشين عراق، «حيدر العبادي»، نخست وزير اين کشور بود که همزمان با برگزاري مراسم خاکسپاري سفر خود به پاريس را به پايان رسانده بود، با اين حال قاسم الاعرجي، وزير کشور عراق به نمايندگي از العبادي در مراسم خاکسپاري شرکت کرد. در پي درگذشت جلال طالباني، حيدر العبادي سه روز در کشور عزاي عمومي اعلام کرد. گرچه همزمان با ورود پيکر جلال طالباني براي اداي احترام به او سرود ملي عراق نواخته شد اما پيکر او با پرچم کردستان عراق پوشانده شده بود که منجر به اعتراض شماري از نمايندگان پارلمان عراق شد که در اين مراسم حضور داشتند. السومريه نيوز گزارش داده که حيدر المولي، نماينده ائتلاف قانون در پارلمان عراق و چند نماينده ديگر در اعتراض به قرار دادن پرچم کردستان روي تابوت طالباني آن را نقض پروتکل‌هاي رسمي براي برگزاري مراسم تشييع رييس‌جمهور فقيد عراق دانستند. المولي تاکيد کرد که اين اقدام تقليل شأن طالباني و تاکيد بر قوميت او به جاي مليت او بوده است. اين نماينده پارلمان گفت که در پي مشاهده اين مساله او به همراه دست‌کم ١٠ نماينده ديگر با همان هواپيمايي که از بغداد به سليمانيه آمده بودند، به پايتخت عراق بازگشته‌اند. جاسم محمد جعفر، ديگر نماينده ائتلاف دولت قانون نيز قرار دادن پرچم کردستان به جاي پرچم عراق روي پيکر بارزاني را خيانت توصيف کرده و گفته که خانواده طالباني شأن او را حفظ نکرده‌اند. او همچنين تاکيد کرد که اين اقدام به اصرار همسر جلال طالباني صورت گرفته و خنجر ديگري به وحدت عراق به شمار مي‌رود. هيات دولت عراق هم به اين اقدام اعتراض کرده است و يک منبع آگاه به سومريه نيوز گفته: هياتي که به نمايندگي از نخست‌وزير در مراسم تشييع پيکر مام جلال شرکت کرده بود به عدم قرار دادن پرچم عراق روي تابوت او اعتراض کرده با وجود اينکه پرچم عراق روي خودرويي که پيکر طالباني را انتقال داده قرار داده شده و سرود ملي عراق هم نواخته شده بود. نمايندگان مجلس اعلاي اسلامي عراق هم که در اين مراسم حضور داشتند به قرار ندادن پرچم عراق روي پيکر طالباني اعتراض کردند. از ديگر حواشي اين مراسم فيلمي بود که از لحظه دست دادن سليم الجبوري، رييس پارلمان عراق با برهم صالح، هيرو ابراهيم احمد و مسعود بارزاني منتشر شده بود که کاربران شبکه‌هاي اجتماعي عراقي برخورد رييس پارلمان عراق با بارزاني را سرد توصيف کردند. اين مراسم که به صورت مستقيم از چند شبکه داخلي عراقي و چندين شبکه خارجي به صورت زنده پخش شده بود شاهد حضور ده‌ها هزار نفري شهروندان عراقي در سليمانيه بود. از سوي ديگر سلمان بن عبدالعزيز، پادشاه عربستان که در مسکو حضور دارد با ارسال پيامي به فواد معصوم، رييس‌جمهور عراق، درگذشت جلال طالباني را به رياست‌جمهوري عراق و مردم اين کشور تسليت گفت. نخست‌وزير ترکيه به زودي در بغداد در حالي که در سايه تحولات و اختلافات اخير بعد از همه‌پرسي کردستان هيچ کدام از مسوولان ارشد ترکيه براي شرکت در اين مراسم حضور پيدا نکرده بودند، بن علي يلدريم، نخست وزير اين کشور اعلام کرد که به دعوت حيدر العبادي، همتاي عراقي خود قرار است به بغداد سفر کند. نخست‌وزير ترکيه اعلام کرد که او تلاش مي‌کند بعد از برگزاري همه‌پرسي کردستان فضاي همکاري ميان آنکارا و بغداد را تقويت کند و يادآور شد که بعد از مسدود شدن مرزهاي ترکيه با عراق که در مناطق شمالي و در منطقه کردستان واقع شده است، ترکيه بنا دارد تا طي مذاکره با بغداد گذرگاه جديدي براي همکاري با دولت مرکزي ايجاد کند. اين اظهارنظر در توضيح سخنان رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور ترکيه بيان شده که روز پنجشنبه از بسته شدن همه مرزهاي هوايي و زميني ترکيه با منطقه کردستان خبر داده بود. اردوغان گفته بود اين اقدام ارتباطي با مردم کُرد ندارد بلکه در پاسخ به تلاش براي از بين بردن وحدت اراضي عراقي و همه پرسي که خيانت به تماميت ارضي عراق به شمار مي‌رود، صورت گرفته است. نخست وزير ترکيه در خصوص حضور نظامي نيروهاي اين کشور در پايگاه نظامي بعشيقه هم گفت که اين نيروها براي آموزش نيروهاي شرکت‌کننده در عمليات‌هاي ضد داعش در عراق حضور دارند و اگر ارتش عراق با همکاري نيروهاي گارد نينوا که در همين اردوگاه بعشيقه آموزش ديده‌اند عليه داعش وارد جنگ شده است، نبايد مشکلي وجود داشته باشد. از سوي ديگر مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه ترکيه هم در گفت‌وگو با فرانس ٢٤ اعلام کرد که همه‌پرسي جدايي کردستان از عراق هيچ حق مضاعفي به کُردها نمي‌دهد. وي ادامه داد که در جريان سفر رييس‌جمهور ترکيه به ايران، همه‌پرسي که در منطقه کردستان برگزار شده مورد بررسي قرار گرفته است و ما و تهران مواضع يکساني در خصوص تحولات کردستان داريم و حريم هوايي ترکيه به روي پروازها به اربيل و سليمانيه بسته شده است و اين اقدام بر اساس درخواست عراق صورت گرفته است. وي در خصوص مرزهاي عراق و ترکيه هم گفت که مرزهاي دو کشور فقط از طريق آنکارا و بغداد مورد بررسي مي‌گيرد و مرجع ترکيه در اين زمينه دولت مرکزي عراق است. وي در خصوص احتمال بسته شدن خط انتقال نفت از منطقه کردستان به ترکيه گفت که هنوز اربيل واکنش روشني در خصوص هشدارها و اقدامات عليه اين منطقه براي لغو همه‌پرسي کردستان نداشته است. وي تاکيد کرد که در سفري که به اربيل داشته به مسوولان اين منطقه درباره لزوم لغو همه‌پرسي به صورت دوستانه هشدار داده است که آنها توجهي نکرده بودند، اوغلو گفت اگر دولت مرکزي عراق درخواست کند خط نفت را به روي کردستان مي‌بنديم. اوغلو در پاسخ به سوال مجري فرانس ٢٤ که به اظهارات اردوغان در تهران درباره دخالت سازمان جاسوسي اسراييل موساد در برگزاري همه‌پرسي جدايي کردستان اشاره کرده بود، گفت: همه جهان از مسوولان کُردي خواستند که همه‌پرسي را کنار بگذارند اين فقط اسراييل و نتانياهو بودند که از اين همه‌پرسي استقبال کرده بود. ترکيه در حالي کردستان عراق را تهديد به اعمال تحريم‌هاي بيشتر مي‌کند که رسانه‌هاي وابسته به اين کشور از تماس‌هاي مستمر نيچروان بارزاني، نخست‌وزير منطقه کردستان عراق با مسوولان ترکيه خبر داده‌اند. خبرگزاري «اخبار ترکيه» گزارش داده که منطقه کردستان عراق مي‌داند که روابطي که با ترکيه در طول چند سال گذشته شکل گرفته است به راحتي قابل جايگزين نخواهد بود. بر اساس اين خبر نيچروان بارزاني اخيرا تماس‌هاي متعددي با مسوولان ترکيه داشته و تلاش کرده از اين طريق راهي براي پايان دادن به بحران ايجاد شده و خروج از آن فراهم کند حتي در يکي از گفت‌وگوهايش با مسوولان آنکارا گفته اجازه بدهيد راهي پيدا کنيم که براي ما هم ضرر کمتري داشته باشد. اين خبرگزاري نوشته که مسعود بارزاني و حلقه نزديک به او مي‌دانند که عملي کردن همه‌پرسي کردستان عراق براي آنها و منطقه، هزينه‌هاي زيادي به همراه داشته است و به همين دليل به دنبال رسيدن به راهکاري هستند تا خسارت در اين زمينه را به حداقل خود برسانند. *يسرا بخاخ با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد