بقای اصلاح‌طلبی با مردم یا بدون مردم؟

شرق/ متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست مهرشاد ايماني| شرکت کردن يا شرکت نکردن در انتخابات دغدغه يادداشت اخير سعيد حجاريان است؛ فردي که به تئوريسين جبهه اصلاحات شهرت دارد و معمولا ايده‌هايش مورد توجه نخبگان سياسي قرار مي‌گيرد. او در يادداشت تازه خود گفته است که بايد شرکت در انتخابات مشروط باشد و اگر شروط مطرح‌شده محقق نشود، عطاي انتخابات را به لقايش مي‌بخشيم. اين سخن شايد ادامه ايده‌هاي پيشين او باشد؛ به‌نحوي‌که چندي پيش نيز گفته بود: «پروژه اصلاحات به انتخابات گره نخورده است؛ زيرا انتخابات به‌معناي کنوني آن، مصداق گدايي قدرت است. اصلاحات صدقه‌بگير نيست و اگر مکنت دارد، بايد با اتکا بر آن به بازار سياست برود. اگر پول بازار سياست را نداشتيم، بايد تلاش کنيم آن را کسب کنيم نه آنکه به هر جنس بُنجلي تن دهيم». تئوري حجاريان مبتني بر اين است که اصلاحات بيش از آنکه يک نهاد سياسي باشد، يک جنبش اجتماعي بوده است. او با چنين منطقي که اصلاحات به ساختارگرايي قدرت محدود شود، ميانه خوبي ندارد و بر پايه چنين ديدگاهي مخالفت است که با هر نيرويي وارد انتخابات شد و از سوي ديگر مي‌گويد اگر نيروهاي اصلاح‌طلب با ردصلاحيت گسترده مواجه شوند، به‌نحوي‌که ديگر نيروي مؤثري در ميدان انتخابات نداشته باشند، شرکت‌نکردنشان در انتخابات بهتر از شرکت ضعيف است؛ ديدگاهي که با تفکر بسياري از اصلاح‌طلبان مغايرت دارد و از همين نقطه تفارق است که برخي از اصلاح‌طلبان سخنان و مکتوبات او را نماينده تفکرات خود نمي‌دانند؛ زيرا برخي معتقدند اصلاحات بايد بتواند حضوري فعال و حتي دائم در عرصه قدرت داشته باشد و حضور نيروهاي دست‌چندم و غيرمؤثر اصلاحات در مجلس را بهتر از خالي‌بودن عرصه از اصلاح‌طلبان مي‌دانند و مي‌گويند که با خالي‌کردن ميدان نيروهاي تندروي اصولگرايان روي کار مي‌آيند. چنين ديدگاهي خاستگاهي کاملا سياسي دارد. در‌صورتي‌که نگاه حجاريان بيش از مناسبات روز قدرت ناظر به جايگاه راستين جنبش اصلاحات است و او حيات واقعي اصلاحات را نه در مجلس يا حتي رياست‌جمهوري که در اذهان مردم مي‌داند و به همين دليل است که مي‌گويد نبايد جنس بنجل تحويل مردم داد.