ابتکار/ متن پيش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
شايد اگر ترانهسراي ترانه معروف «بر گيسويت اي جان، کمتر زن شانه» اين گزارش را ميخواند، در مصرع دوم ترانه به جاي «دل من» ميسرود: «چون در چين و شکنش دارد تومانها کاشانه»! حکايت، حکايت «مو فروشي» است. کاري که براي برخي به يک تجارت تبديل شده است.
ديروز خبري در رسانهها منتشر شد که بسياري از آن شگفتزده شدند. در اين خبر آمده است که چند تار موي لودويگ فان بتهوون، نوازنده و آهنگساز بزرگ آلماني در حراجخانه ساتبيز فروخته خواهد شد و قيمت پيشنهادي پايه براي آن بين ۱۵ تا ۱۹ هزار دلار است! اين برنامه نامتعارف سهشنبه يازدهم ژوئن برگزار ميشود و علاقهمندان ميتوانند از طريق تارنماي ساتبيز نيز در حراج شرکت کنند. موهاي بتهوون در بخش ميراث و گنجينههاي موسيقي حراج خانه ساتبيز عرضه ميشود. اين تارهاي موي خاکستري رنگ با روباني ابريشمي بسته شده است و در يک قاب چوبي قرن نوزدهم قرار دارد. اين هنرمند آلماني در سال ۱۸۲۶ تارهاي موي خود را به درخواست يکي از دوستانش به نام آنتون هالم با قيچي کوتاه کرد و به او هديه داد. موهاي بتهوون سالها به عنوان يادگاري در خانواده هالم ماند و به تدريج يک اثر ارزشمند هنري تبديل شد. حراجخانه ساتبيز در سال ۱۹۹۴ نيز چند تار موي بتهوون را براي فروش عرضه کرده بود. آن موها پس از مرگ بتهوون در سال ۱۸۲۷ چيده شده بود و بررسي ژنتيکي آنها ثابت کرد اين هنرمند مشهور موسيقي کلاسيک جهان از بيماريهاي مختلفي رنج ميبرده و شرايط جسماني مناسبي نداشته است.
شايد اين که چند تار موي يک فرد مشهور قيمتي بالغ بر 250 ميليون تومان داشته باشد عجيب به نظر برسد. اما يادمان باشد که در حراجهاي مشهور، کلکسيونداران ممکن است هر چيز عجيبي مرتبط به يک چهره معروف را با قيمتهاي گزاف بخرند. اما ممکن است اين نکته براي شما عجيبتر باشد که موي افراد غيرمشهور هم چندان ارزان نيست. در ايران سالهاست تجارتي به اسم تجارت موي طبيعي وجود دارد که در آن موهاي بلند به قيمتهاي ميليوني خريد و فروش ميشوند.
شايد داستان «هديه سال نو» از ويليام سيدني پورتر معروف به «اُ هنري» را بسياري از کتابهاي درسي گذشته به ياد بياورند. داستاني که در آن، «دِلا» همسر جوان «جيم»، که زندگي فقيرانهاي را در کنار هم ميگذراندند، براي خريد يک زنجير ساعت براي همسرش، «خرمن موهاي طلايي» خود را ميفروشد و البته وقتي همسرش با بسته شانههاي رويايي دلا به خانه برميگردد، متوجه ميشود که جيم هم ساعتش را که تنها دارايي قيمتياش بود، براي خريد اين شانهها فروخته است. شايد آن زمان، بسياري فکر کردند که در نبود موهاي مصنوعي براي ساخت کلاهگيس، فروش مو امري طبيعي بوده است، اما واقعيت اينجاست که هنوز هم عليرغم وجود موهاي مصنوعي، کلاهگيسها و اکستنشنهاي با موي طبيعي، طرفداران خاص خود را دارند.
اگر به سايتهاي درج آگهي مراجعه کنيد، آگهيهاي متعددي درباره خريد و فروش موي طبيعي ميبينيد. البته که قيمتگذاري موها تا حد زيادي سليقهاي است، اما باز هم قيمتها احتمالا موجب شگفتيتان ميشوند.
در يکي از اين آگهيها با درج تصوير موها و اين توضيح که «قد مو ۵۵ سانت. جنس مو لخت. تميز و شسته شده. سالم. وزن مو ۳۰۰ گرم. ديروز کات کردم. ۲ سال پيش رنگ و مش کرده بودم و هفته پيش رنگ شده بدون دکلره»، قيمت يک ميليون و 200 هزار تومان براي فروش مطالبه شده است. آگهيهاي موهاي کات شده فراوانند. فردي دو طره موي بافته شده را با اين شرح که «فروش دو عدد موي طبيعي دختر چهاردهساله.. به شرط سالم بودن.. بدون رنگ. قيمت پايين گذاشتم. اگر سر چسب بشه حدودا هر کدام ۳۰۰شاخه ميشه. شايدم بيشتر»، يک ميليون و 100 هزار تومان قيمتگذاري کرده است. يا ديگري با اين شرح که «موي 100% طبيعي، قد: 57 سانتيمتر، رنگ قهوهاي تيره، موهاي دختر جوان تازه از سر کات شده بدون سفيدي کاملا سالم و رنگ نشده يک دست و بدون مو خوره بسيار مناسب برا اکستنشن»، 800 هزار تومان در ازاي آنها مطالبه کرده است. برخي آگهيها هم هستند که معلوم است رشته موهايي از گذشته هستند يا به شکل اکستنشنهاي شاخه شاخه و کلاهگيس ساخته شده از موي طبيعي قيمتگذاري و فروخته ميشوند.
البته همه موها بريده شده يا به اصطلاح اين آگهيها کات شده نيستند. برخي ترجيح دادهاند که تا زمان يافتن مشتري، موها را روي سرشان نگه دارند. مثلا در يک آگهي با اين توضيح که «پرپشت و بدون موخوره، يه بار رنگ شده لطفا کسي که واقعا ميخواد زنگ بزنه. کات نکردم کسي خواست خودم کوتاهش ميکنم براش ميارم» در کنار عکسي از موهاي بافته شده، قيمت 5 ميليون تومان درج شده است. صاحب آگهي ديگري که نوشته است «۸۰ سانت موي طبيعي کاملا سالم جنس عالي هنوز از سر کات نشده، لطفا مشتري واقعي تماس بگيرد» هم موهايش را به قيمت 5 ميليون تومان ميفروشد. دختر ديگري هم در آگهياش نوشته «موهاي خودمه تا به حال رنگ نشدن، کاملا لخت و پرپشت هستن و بدون سفيدي، اندازه از هفتاد سانت بيشتره ولي خوب ۷۰ سانت در نظر ميگيريم، از گردن به پايين اين اندازهاست البته هنوز کوتاه نکردم. خواهشا اگه خريدار نيستيد تماس نگيريد. قيمت ۸ ميليون تومان گذاشتم البته تخفيف هم ميدم. به دلايل مالي ميفروشم، وگرنه خيلي دوسشون دارم. کسي براي کلاهگيس بخواد ماشين ميکنم ولي خب قيمتش بالاتر ميره». ديگري هم آگهي کرده که «موي طبيعي مشکي بدون رنگ مصنوعي ۴۵ تا ۵۰ سانت، ريباندينگ شده لخت و صاف» و قيمت را 5 ميليون تومان تعيين کرده است. يا فردي در آگهي با اين شرح که «۷۰ سانت موي طبيعي خانم ۲۰ ساله، بدون سفيدي، کاملا صاف و لخت، بدون رنگ و حنا، بسيار نرم و لطيف، رنگ خرمايي، مو کات نشده در حضور خريدار کات ميشه» هم قيمت موهايش را 6 ميليون تومان تعيين کرده است. البته قيمتهاي پايينتر هم ديده ميشود؛ مثلا کساني که در آگهيهايشان «موي طبيعي ۵۰ سانت بدون رنگ و حنا و موخوره» يا «۴۵سانت موي طبيعي به رنگ قهوهاي کاملا صاف و لخت» را 1 ميليون و 500 هزار تومان قيمت گذاشتهاند يا ديگري که البته اندازه موهايش را ننوشته، اما آن را تنها 300 هزار تومان قيمت گذاشته است.
جالب اين که فروش مو مختص خانمها نيست و در ميان آگهيها، تک و توک آگهيهاي فروش موي مردانه هم ديده ميشود.
خريد اين موهاي طبيعي، چنان که در ميان آگهيها هم مطرح شده است، براي تهيه اکستنشنهاي موي طبيعي و کلاهگيس کاربرد دارند. قيمتها هم بر اساس طول، حجم، سلامت، سابقه رنگ و دکلره شدن و رنگ طبيعي آنها تعيين ميشود. به گفته يک آرايشگر زنانه، موهاي طبيعي براي مدل دادن کيفيت بهتري دارند و البته ظاهرشان هم قاعدتا طبيعيتر است. او ميگويد: «البته مو با مو فرق ميکند و کيفيت مو هم در کيفيت اکستنشن توليدي مهم است. براي توليد اکستنشن، سر هر دسته مو را چسب ميزنند و سپس بر اساس ميزان کمپشتي موهاي مشتري و مقداري که لازم است موها بلندتر يا پرپشتتر به نظر برسند، در ميان موهاي سر جايگذاري ميشوند. طبيعتا تلاش ميشود که اکستنشنها از نظر رنگ و جنس مو با موي سر مشتري هم شکل باشند». وي اضافه کرد: «آرايشگاهها بعد از کوتاهي موي مشتريانشان يا با خريد از فروشندگان مو، در صورت عدم وجود موخوره، آسيب نديدن به دليل رنگ و دکلره مکرر و بر اساس طول، حجم و رنگ، آن را شسته، ضدعفوني و کراتينه کرده و به صورت اکستنشن استفاده ميکنند». وي با اشاره به اين که اکستنشن موي طبيعي از مصنوعي گرانتر است، خاطرنشان ميکند: «موي طبيعي رنگپذير است و بعد از اکستنشن با موي طبيعي ميتوانيد از رنگ مو استفاده کنيد و موهاي اضافه شده را مش و هايلايت کنيد. همچنين موي طبيعي مراقبت کمتري نسبت به اکستنش مصنوعي نياز دارد و ديرتر حالت اوليه خودش را از دست ميدهد». البته شيوه نصب اکستنشن هم در قيمت و کيفيت نصب مهم است. روشهاي متعددي براي اين کار وجود دارد که اکستنشن با کراتين، کليپسي، لايني (خطي)، ليزري (که در واقع همان اکستنشن کراتيني است، اما دستگاه ذوب چسب کراتيني آن پيشرفتهتر است و البته ربطي به ليزر هم ندارد!)، حلقهاي و دوختي از اين جملهاند. در آرايشگاههاي گوناگون بسته برند و محل آرايشگاه، مواد مصرف شده و روشهاي اکستنشن، از 500 هزار تومان تا قيمتهاي ميليوني مثل 3.5 تا 6 ميليون تومان هم براي اين کار ديده ميشود. اکستنشنها را بسته به کيفيت و نوع نصب تا چندين ماه ميتوان روي سر نگه داشت، هر چند برخي متخصصان پوست و مو معتقدند که استفاده از اين روش ميتواند به موهاي ضعيف فرد آسيب بزند.
شايد در اين ميان با توجه به بحث حجاب و پوشيدگي موي زن، براي برخي اين سوال پيش بياد که خريد و فروش موي سر از نظر شرعي چه حکمي دارد. در استفتاهاي جداگانه از حضرات آيات سيدعلي خامنهاي، مکارم شيرازي، سيستاني، شبيري زنجاني و وحيد خراساني آمده است که خريد و فروش موي سر اشکالي ندارد. آيتالله فاضل نيز در پاسخ به استفتائي در اين باره نوشته است: «اگر موي سر منفعت حلال و عقلائي داشته باشد، خريد و فروش موي زنانه به قصد استفاده مشروع و حلال در صورتي که ايجاد مفسده نکند، اشکال ندارد».
به هر ترتيب به نظر ميرسد مو هم ميتواند در زمره سرمايههاي فرد قرار گيرد و اگر موي بلندي داريد و نياز به پول هم داريد، ميتوانيد روي فروش آن حساب کنيد!
بازار