مخاطب کاهش پلکانی تعهدات برجامی، آمریکاست

هر بار که ایران گامی برای کاهش تعهدات برجامی بر می‌دارد، این سوال پیش می‌آید که چه خواهد شد. ‏در این مرحله جواب شما به چنین سوالی چیست؟
فکر نمی‌کنم در مورد واکنش اروپا فعلا اتفاق خاصی رخ بدهد. این را از واکنش‌های اولیه مقامات ‏اروپایی می‌شود فهمید. مثلا خانم مرکل اعلام کرد که اتحادیه اروپا در این مورد تصمیم جمعی نگرفته است. ‏البته یکسری حرف‌های هشدارآمیز هم شنیده شد که این گام را گام حساسی اعلام می‌کردند. تحلیل ‏من این است که با وجود حساسیت این گام که محکم‌تر از گام‌های قبلی است، هنوز اتفاقی که اروپا را ‏وادار به واکنش جدی کند، نیفتاده است. خط قرمز اروپا غنی‌سازی بالاتر از ٢٠‌درصد است، اما ایران تا‏کنون بر روی حجم اورانیوم غنی شده مانور داده است تا هم توان فنی‌اش را به رخ بکشد و هم قدرت چانه ‌زنی‌اش را بالا ببرد، اما هنوز در زمینه افزایش‌درصد غنی‌سازی به بالاتر از ٢٠‌درصد اقدامی نکرده است. در ‏حال حاضر ٦‌‏IR‏‏‎ ‎هایی که ایران راه‌اندازی کرده هم به صورت تکی و هم به صورت آبشاری فعالیت می‌کنند ‏و این از نظر فنی خیلی اهمیت دارد و پیغام ایران را می‌رساند بدون این‌که تهدید جدی علیه کشورمان ایجاد ‏کند.‏
می‌گویید اروپا واکنشی نشان نمی‌دهد، این مثبت است؟ به‌هرحال ایران به دنبال گرفتن واکنش است و ‏گام‌ها را به همین دلیل بر می‌دارد.‏
خب ما باید اراده و ظرفیت اروپا را به صورت همزمان در نظر بگیریم. اروپا طی نزدیک به دو‌سال گذشته ‏نشان داده که مانند سال‌های ٨٣ و ٨٤ شمسی نقش بسیار کمرنگی در پرونده هسته‌ای ایران دارد. موضوع ‏دیگر گرفتاری‌هایی است که درحال حاضر اتحادیه اروپا با آنها دست و پنجه نرم می‌کند مانند بحران ‏مهاجران، برگزیت، ورشکستگی یونان، تهدیدهای جریان راست افراطی و... که همه اینها توان تاثیرگذاری این ‏اتحادیه را در زمینه پرونده هسته‌ای ایران کم می‌کند. این اگرچه برای سران اروپایی یک سرشکستگی است، ‏اما به‌هرحال قابل کتمان هم نیست. به نظر من اتحادیه اروپا در این مرحله به مکانیزم ماشه رو نمی‌آورد ‏چون هم خط قرمزش رد نشده و هم خودش می‌داند که کاری نکرده است. از طرفی اروپا این احتمال را قوی ‏می‌داند که با ابتکار عمل ایران یا آمریکا توافقی حاصل شود.‏
فکر می‌کنید برداشتن گام‌های بعدی در زمینه کاهش تعهدات برجامی می‌تواند باز هم ایران را زیر تیغ ‏تحریم‌های شورای امنیت ببرد؟
بله ممکن است. اگر ایران به غنی‌سازی بالای ٢٠‌درصد رو بیاورد اروپایی‌ها احتمالا باز هم به مکانیزم ماشه ‏رو می‌آورند. از طرفی روسیه و چین براساس راهکار حل اختلاف در برجام نمی‌توانند مانع اعمال تحریم‏های سازمان ملل علیه ایران شوند و ممکن است که این تحریم‌ها برگردد. ‏
بعضی‌ها می‌گویند تحریم‌های شورای امنیت برای ایران که تحریم‌های اخیر آمریکا را چشیده است، چندان ‏سخت و سنگین نخواهد بود. آیا این می‌تواند ترس ایران را از برداشتن قدم‌های بعدی کم کند؟
این تا حدی درست است. درحال حاضر آمریکا تحریم‌هایی علیه ایران وضع کرده و بخش عمده‌ای از جهان ‏را هم وادار به اعمال آنها کرده است که امکان وضع شدن در شورای امنیت را ندارند مانند تلاش برای صفر کردن فروش نفت یا تحریم سپاه پاسداران، اما باز هم اضافه شدن تحریم‌های شورای امنیت می‌تواند کار را تا اندازه‌ای برایمان ‏سخت‌تر کند. به همین دلیل هم فکر می‌کنم مقامات ایرانی در کنار برداشتن قدم‌های بعدی جانب ‏احتیاط را هم نگه می‌دارند.‏
در حال حاضر ایران چطور می‌تواند هم به اعمال فشار ادامه دهد و هم خودش را از تحریم‌های بیشتر حفظ ‏کند؟
جواب دادن به این سوال خیلی سخت و نیازمند دسترسی بیشتر به اطلاعات است. این‌طور که به نظر می‌رسد مقامات ایران اطلاعاتی از تاثیرگذاری سیاست پلکانی کاهش ‏تعهدات به دست آورده‌اند که با قدرت به آن ادامه می‌دهند. چیزی که ما می‌بینیم این است که اگرچه ‏مقامات کشورمان هنگام کاهش تعهدات اغلب اروپا را مخاطب قرار می‌دهند، اما با علم به بی‌عملی اتحادیه اروپا، ‏هدف اصلی این اقدامات، آمریکا است. ممکن است این کشور تحت‌تأثیر معادلات داخلی و در آستانه ‏انتخابات سیاست متفاوتی در پیش بگیرد. ‏




ما را در کانال «آخرین خبر» دنبال کنید