سه نکته درباره اوپک 177

اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست حميدرضا شکوهي| نشست 177 اوپک، نشست داغي نبود و اين قابل پيش‌بيني بود. اما توجه به سه نکته در همين نشست مي‌تواند چشم‌اندازي از بازار نفت و البته وضعيت ايران را ترسيم کند: 1- مهم‌ترين پيام نشست 177 اوپک، شايد تداوم پررنگ‌تر شدن جايگاه اوپک پلاس بود. ديگر، دوره‌اي که نشست اوپک به تنهايي تکليف بازار نفت را مشخص مي‌کرد گذشته و آنچه اکنون نقش مکمل و البته تعيين‌کننده را ايفا مي‌کند، نظر کشورهاي توليدکننده نفت غير عضو اوپک است. رشد توليد نفت روسيه و امريکا و ساير کشورهاي توليدکننده غير عضو اوپک، روز به روز جايگاه اوپک را کمرنگ‌تر کرده است. فراموش نکنيم که فقط ميزان توليد نفت دو کشور امريکا و روسيه روي هم، بيش از دوسوم کل توليد نفت اوپک است. پس نشست مشترک وزارتي اوپک و غيراوپک، اهميتي بيش از گذشته داشت چون تصميم نهايي، نه در نشست 177 اوپک، بلکه در هفتمين نشست مشترک اوپک و غيراوپک بايد تاييد و اعلام مي‌شد. اين حضور پررنگ غيراوپک در بازار، هم با توجه به سياست‌هاي جاه‌طلبانه پوتين، نفوذ روس‌ها را به مرور زمان در بازار افزايش مي‌دهد و هم موجب افزايش قدرت تاثيرگذاري امريکا در بازار، براي توجيه پذيرتر کردن قيمتي توليد نفت شيل خواهد شد. 2- توليد 14 عضو اوپک در نوامبر، 29 ميليون و 650 هزار بشکه در روز بود و نشست 177 اوپک با هدف تصميم‌گيري درباره کاهش توليد روزانه نيم ميليون بشکه برگزار شد؛ تصميمي که پنجشنبه شب نهايي شد تا ميزان کاهش توليد نفت در بازار با احتساب توافق قبلي به روزانه يک ميليون و 703 هزار بشکه در روز برسد. سهم اعضاي اوپک در توافق براي تعميق کاهش توليد نفت روزانه ۳۷۲ هزار بشکه و سهم کشورهاي غيرعضو اوپک ۱۳۱ هزار بشکه خواهد بود. آمار ماه نوامبر و ماه‌هاي پيش از آن نشان مي‌دهد عراقي‌ها مهم‌ترين ناقض توافق اوپک بودند و شايد اين نقض توافق توسط عراق باز هم ادامه پيدا کند. ميزان توليد نفت عراق در سال‌هاي اخير به‌طور مداوم افزايش يافته و در ماه نوامبر به روزانه 4 ميليون و 640 هزار بشکه رسيده که فراتر از سقف توافق کاهش توليد است. گويا مهم‌ترين چالش در نشست اوپک بين عربستان و عراق بوده که اولي بيش از توافق، کاهش توليد داشته و دومي بيش از توافق توليد کرده است. با کاهش توليد نفت ايران به دليل تحريم‌ها، حالا عراق به مهم‌ترين بازيگر اوپک پس از عربستان تبديل شده و با توجه به برنامه‌هاي افزايش توليد عراق، اين تاثيرگذاري باز هم افزايش مي‌يابد. ناگفته پيداست که ما هم ميادين نفتي مشترکي با عراقي‌ها داريم و سرعت گرفتن رقيب در افزايش توليد، چندان به سود ما نيست. 3- زماني بيژن زنگنه گفته بود آنچه در اوپک تعيين‌کننده است، بشکه‌هاي نفت است و بايد ظرفيت توليد خود را بالا ببريم تا در اوپک تاثيرگذار باشيم. زنگنه در دوره پسابرجام، نقش تعيين‌کننده ايران در اوپک را بازگرداند و توليد نفت ايران در مدت زمان کوتاهي به چهار ميليون بشکه در روز رسيد. اما حالا زنگنه در شرايطي در نشست اوپک شرکت مي‌کرد که ميزان توليد نفت ايران بر اساس گزارش گلوبال‌پلاتس، حدود 2 ميليون و 150 هزار بشکه است که بخش اعظم آن در داخل کشور مصرف مي‌شود و اين يعني ايران، نقش چنداني در بازار جهاني نفت ندارد. اما زنگنه به همان موضع پيشين ايران براي مستثني شدن از توافق کاهش توليد پافشاري و آن را تکرار کرد و با تاکيد بر اينکه «اگر تحريم‌ها برداشته شود، من هيچ محدوديتي را براي توليد ايران نخواهم پذيرفت و در بالاترين حد ظرفيت ايران توليد خواهم کرد» صراحتا از دبيرکل اوپک خواست به اعضا اعلام کند، کاهش توليد ايران به دليل «شرايط خاص و کاهش غيرداوطلبانه تحت فشارهاي غيرقانوني امريکا» است. اين تاکيد فقط براي اين است که در آينده، هر زماني که تحريم‌ها لغو شد، مانعي براي افزايش توليد نفت ايران وجود نداشته باشد. فرض کنيم که تحريم ايران به هر دليلي لغو شود، در آن صورت توليد نفت ايران حدود يک ميليون و 800 هزار بشکه در روز افزايش مي‌يابد که بيش از کل توافق اوپک و غيراوپک براي کاهش توليد است! آنهايي که در داخل، تاکيد مداوم زنگنه بر مستثني بودن ايران از توافق کاهش توليد را به دليل توليد پايين ايران به مضحکه مي‌گيرند، فقط امروز را مي‌بينند، نه روزي که تحريم لغو شود و ايران با اتکا به همين تاکيدات زنگنه، مجوز قانوني براي بازگرداندن توليد نفت خود به ميزان قبل را خواهد داشت؛ بدون آنکه متهم نقض توافق شود. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد