برگزیده

پهپادهای پستچی شوخی یا سورپرایز

روزنامه شهروند

بروزرسانی 1398/09/23 - 12:01

روزنامه شهروند/ متن پيش رو در روزنامه شهروند منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست سورپرايز وزير ارتباطات به مذاق خيلي‌ها خوش نيامد. شهروندان ايراني که منتظر يک خبر غافلگيرکننده و بزرگ بودند، ناگهان با فيلمي از ظهور پهپادهاي پستچي در ايران مواجه شدند. پهپادهاي پستچي از همان دقايق اوليه انتشار سورپرايز در صفحه اينستاگرامي وزير ارتباطات با انتقاد کاربران ايراني مواجه شد. کاربراني که يادشان نمي‌آمد آخرين بسته پستي را چه زماني ارسال کرده‌اند. سرانه مرسوله پستي براي هر شهروند ايراني تنها هشت بسته در ‌سال است اما اين شاخص در جهان به‌طور ميانگين ٥٠ بسته در‌ سال است و مردم دنيا تمامي خدمات دريافت کالا اعم از خريد کتاب، غذا و... را با شرکت‌هاي پستي انجام مي‌دهند. سرانه ايراني‌ها از مرسوله پستي به خوبي گوياي آن است که شرکت ١٤٠ساله ايراني غيراقتصادي عمل مي‌کند و همين مسأله يعني زيان‌دهي شرکت پست موجب شد که در دولت يازدهم جلوي واگذاري اين شرکت به بخش خصوصي گرفته شود. گرچه پست سال‌هاي زيان‌دهي را پشت‌سر گذاشته است اما هنوز نتوانسته در بازار جابه‌جايي کالا سهم قابل توجهي داشته باشد و براساس اعلام سازمان تنظيم مقررات ارتباطات راديويي نزديک ٨٥‌درصد اين بازار در دست شرکت‌هاي غيررسمي است. در اين شرايط آذري‌جهرمي از پهپادهاي پستچي رونمايي کرده است. پروژه‌اي که به گفته حسين مهري، مديرسابق شرکت ملي پست به «شهروند» هنوز در جهان چندان تجاري‌سازي نشده است و غول‌هاي پولساز تکنولوژي مانند آمازون از آن به صورت آزمايشي استفاده مي‌کنند.

البته آذري جهرمي در پست اينستاگرامي اش نوشته است که هدف از توسعه چنين پهپادي، جلوگيري از آلودگي شهرها و البته باقي نماندن نقاط غيرقابل دسترس در سراسر ايران است. خود او درباره کاربرد پهبادها و توجيه اش براي اين سورپرايز نوشته است: «انتقال سريع دارو به بيمارستان‌ها، جزيره‌ها، سورپرايز کردن يکديگر و... از جمله کارهايي است که از اين به بعد در اختيار شما خواهد بود. در حال حاضر کشورهاي کمي در دنيا هستند که اين کار را کرده‌اند.»

از سورپرايز کاربران ايراني تا سورپرايز جهرمي

محمدجواد آذري‌جهرمي در همايش تهران شهر هوشمند گفته بود که آخر هفته براي ايراني‌ها يک خبر غافلگيرکننده دارد و از همان زمان گمانه‌زني‌هاي کاربران ايراني شروع شد. کاربران زيادي معتقد بودند که سورپرايز وزير احتمالا اينترنت ملي است و بخشي ديگر درباره رفع فيلتر تلگرام و توييتر گمانه‌زني کرده بودند. دسته سوم حدس مي‌زدند که وزير ارتباطات تصميم دارد ترافيک داخلي پهناي باند را رايگان اعلام کند و به نوعي زيرساخت‌هاي شبکه ملي اطلاعات با اين اقدام تقويت شود. آذري‌جهرمي اما تا دقايق پاياني روز پنجشنبه طرحش را رونمايي نکرد و گمانه‌زني‌هاي فالوورهايش را استوري مي‌کرد. در همين حين برخي کاربران به غلط يا درست از رفع فيلتر يوتيوب خبر دادند و شايعه شد که سورپرايز وزير ارتباطات رفع فيلتر يوتيوب بوده است. دقايقي پس از انتشار شايعه که حالا کارش به خبرگزاري‌ها و کانال‌هاي رسمي هم کشيده شده بود، آذري‌جهرمي در اينستاگرامش پستي را ارسال کرد و نوشت که سورپرايزش ظهور پهپادهاي پستچي در ايران است. اين اتفاق براي نخستين‌بار است که در ايران رخ مي‌دهد. در حوزه بين‌المللي نزديک به ٦ماه پيش آمازون در لاس وگاس از نسخه پيشرفته پهپادهاي پستچي خود با عنوان «پرايم اير»( Prime Air) رونمايي کرد. پهپادهاي پيشرفته و سبکي که مي‌تواند ظرف مدت ٣٠دقيقه سفارش مشتريان آمازون را تحويل دهد.

پهپادهاي پستچي غيراقتصادي هستند پهپادهاي پستچي براي نخستين‌بار در ‌سال ٩٥ خبرساز شدند و شرکت ملي پست اعلام کرد که به صورت آزمايشي پهپادهاي پستچي ساخت داخل را در مسير کيش- بندرعباس تست مي‌کند. پهپادهاي آزمايشي را پژوهشگاه فناوري‌هاي فضايي ساخته بود و بنا به ادعاي اين مرکز، پهپادهاي ايراني مي‌توانند تا ٥کيلوگرم مرسوله را تا شعاع ١٥کيلومترحمل کنند. پهپادهاي پستچي ايران از همان سال‌ها در حد حرف ماند، تا اينکه آذري‌جهرمي به صورت ناگهاني اعلام کرد که اين پهپادها وارد خط عملياتي شرکت پست شده‌اند. او در همين زمينه فيلمي در اينستاگرام منتشر کرد که پهپاد پستچي از شرکت ملي پست در خيابان بهشتي يک تنديس شيشه‌اي را به عمارت کلاه‌فرنگي بي‌سيم در خيابان شريعتي حوالي سيدخندان برده و به آذري‌جهرمي تحويل داد. آنها در اين فيلم ادعا کردند که پهپاد پستچي بسيار سريع بسته را رسانده است. آن‌قدر سريع که وزير و يکي از مديران پستي به صورت پيامک به هم خبر بدهند. حسين مهري، مديرسابق شرکت ملي پست که در دوره مديريت او پهپادهاي پستچي خبرساز شده بودند، به «شهروند» مي‌گويد: «پهپادهاي پستچي بسيار هزينه‌بر و غيراقتصادي هستند و در همان زمان يکي از مهم‌ترين علل منتفي‌شدن پروژه همين موضوع بوده است.»

براي اينکه برآورد حدودي از هزينه پرواز پهپادها داشته باشيد، بايد بدانيد مهندسان عمران براي پرواز يک پهپاد در محوطه ١٠٠ مترمربعي و تهيه نقشه هوايي نزديک به ٣٠٠ تا ٥٠٠‌هزار تومان هزينه مي‌کنند و طبيعي است که ارسال بسته‌هاي پستي زير ٥کيلوگرم آن‌هم هزينه‌هاي سنگين توجيه اقتصادي براي مشتريان ندارد. رئيس سابق شرکت ملي پست مي‌گويد که در ‌سال٩٦ هزينه ارسال هرکيلوگرم محموله پستي با پهپاد حدود يک‌ميليون تومان تمام مي‌شد. اين موضوع درحالي رخ مي‌دهد که ميانگين حقوق دريافتي پستچي‌ها به دو تا سه‌ميليون تومان مي‌رسد و با اين حساب پهپادهاي پستچي براي ارسال دوبسته يک‌کيلوگرمي به اندازه حقوق يک‌ماه پستچي‌هاي ايران هزينه‌بر هستند. مهري به «شهروند» توضيح مي‌دهد: «درحال حاضر غول‌هاي تکنولوژي مانند آمازون و شرکت پست DHL آمريکا هم به صورت آزمايشي و محدود از پهپادها استفاده مي‌کنند و در واقع اين فرآيند هنوز در دنيا هم به آن صورت تجاري‌سازي نشده است.»

اگر پهپادها سقوط کنند البته پرواز پهپادهاي پستي در ايران به همين چالش محدود نمي‌شود و گره‌هاي امنيتي زيادي براي پرواز پهپادها وجود دارد. پهپادها مجهز به دوربين هستند و عبور آنها از فضاهاي نظامي و امنيتي، سفارتخانه‌ها و حريم خصوصي مردم يک مشکل بزرگ ايجاد مي‌کند. گره بزرگ ديگري که براي پرواز پهپادها در ايران وجود دارد، قدرت فني و سطح تکنولوژي اين پهپادهاست. چندماه پيش سقوط پهپاد پستچي در سوييس به دليل مشکلات سخت‌افزاري خبرساز شد. اين پهپاد ۱۲کيلويي با قابليت حمل بارهاي ۲کيلوگرمي توسط کمپاني Matternet و در چارچوب همکاري با شرکت پست سوييس به پرواز درآمده بود و سقوط آن در نزديکي يک مهدکودک حسابي خبرساز شد. آن‌قدر که پروژه پهپادهاي پستچي را در سوييس به کما ببرد. آمازون به‌عنوان يکي از غول‌هاي پولساز تکنولوژي در جهان براي سقوط پهپادهاي پستچي تکنولوژي تازه‌اي به کار گرفته است که پهپادها قبل از سقوط در هوا منهدم شوند اما اين مسأله را فعلا در حد ايده مطرح کرده است.

ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد