کرونا و سردرگمی استراتژیک ما

ديپلماسي ايراني/ متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست صادق ملکي/همان گونه در سياست داخلي و خارجي دچار سردرگمي استراتژيک هستيم در مواجهه با بحران کرونا نيز دچار سردرگمي استرتژيک شده ايم. نگاهي به اظهارات متفاوت و بعضا متضاد مقامات ارشد روشن کننده اين سردرگمي استراتژيک است. عينک و نگاه ايدئولوژيک در کنار مشکلات ناشي از تحريم در اين سردرگمي سهم به‌سزايي داشته و دارد. در مقالات متعدد بر اين نکته تاکيد داشته ام که سياست يک دانش است. اقتصاد يک علم است و... امروز نيز نيز تاکيد مي کنم که مقدمه مبارزه با کرونا گردن نهادن به الزامات دانش پزشکي است. علم و دانش و در مجموعه تجليات مادي آن به بشريت نشان داده که انسان توانسته به رشدي دست يابد که ديگر نيازي به پيامبر و وحي جديد نداشته باشد، همان نويدي که اسلام نيز بر آن تاکيد داشته است. درک موقعيت، خود بخشي از موفقيت است. در روزهايي که به واسطه تحريم هاي امريکا دچار تنگناهاي استراتژيک هستيم نبايد با تعلل و برخورد غير علمي با بحران کرونا، اين تنگنا را در داخل به بحران عميق تر و شکاف اجتماعي تبديل کنيم. با توجه به ملاحظات دروني و خصوصاً دشمنان منطقه‌اي و بين‌المللي بحران کرونا مي تواند ناخواسته و با تحريکات داخلي و خارجي کشور را با خطر تخليه بقاياي ظرفيت هاي استراتژيک مواجه کند. نبايد به اين تهديد فرصت ظهور داد. توجه کنيم نه ما مقدسيم و نه ديگران غير مقدس و اصلا کرونا مذهب ندارد و همه را به يک چشم مي نگرد. اين مائيم که بايد زاويه ديد خود را اصلاح و در مواجهه با کرونا درست عمل کنيم. امروز نه تنها جامعه ايراني بلکه بشريت مواجه با بحراني است که اگر جدي گرفته نشود و براي آن در تعاملي جهاني چاره انديشي هماهنگ در سطح جهان صورت نگيرد، مي تواند خساراتي ويرانگر به جهانيان وارد کند. سياليت گسترش کرونا به گونه‌اي است که جهان در مواجهه با تهديدات بحران کرونا دير يا زود و اجبارا به قرنطينه اي هم زمان و هماهنگ تن خواهد داد. و اما تا آن زمان نمي توان دست روي دست گذاشت و با تصميمات مقطعي فرصت سوزي کرد و در عمل به کمک گسترش کرونا رفت. ديديم مقامي که مي گفت قرنطينه اقدامي قرون وسطايي است، خود به قرنطينه رفت و رئيس جمهوري که تن به تعطيلي نمي داد و درهفته دوم اسفند استارت عادي شدن شرايط را زد و کرونا را بزرگ نمايي براي ضربه به کشور عنوان مي کرد، امروز تن به قرنطينه نيم بند داده است. چه بايد گفت براي اين همه فرصت سوزي و دست به دست کردن. چه مي شود گفت براي ذهنيني که ضعف مديريت خود را سعي مي کند با طرح تئوري توطئه توهم پنهان کند. و چه مي شود گفت براي .... مي دانيم و اما باز تاکيد کنيم که بحران ناشي از کرونا شوخي نيست. بحران ها آزمون نظام هاي سياسي هستند. کارآمدي و هنر دولت مدرن در مواجهه با مديريت حل بحران ها مشخص مي شود. اينکه تاکيد شود وظيفه مردم در خانه ماندن است لازم است، اما کافي نيست. حتي شيوه مديريت اين راهکار نيز طبق استانداردها نيست. البته با توجه به مجموعه شرايط، بي شک در خانه ماندن براي مردم مهمترين پادزهر در مواجهه با بحران کروناست. بايد به قرنطينه تن داد و الزامات اين تن دادن را فراهم کرد. اعتقاد ندارم که کرونا ناشي از حمله بيولوژيک و نتيجه دشمني دولت ها باشد. در کنار آن با دشمن، دشمني کردن و از در و ديوار براي کاهش سطح دشمني درخواست کمک کردن نيز راهکار نبوده و نيست. نه تنها در ارتباط با کرونا بلکه در ارتباط با با تمامي مسائل مربوط به عرصه سياست و اقتصاد و... بايد به الزامات ناشي از بازي قدرت و علم تن داد. در مواجهه با همه بحران ها و در اين ميان کرونا نيز بايد به مصلحتي که راهنمايي آن حکمت است تن داد تا در فرداها عزتمان حفظ شود. کرونا موضوعي امنيتي نيست، اما همه دولت هاي درگيربا کرونا با آن برخورد امنيتي مي کنند. نکته آن است که تفاوت در ميزان اين برخورد امنيتي است که آن هم بستگي به چگونگي دايره خطوط قرمز و ميزان شفافيت دولت ها دارد. با توجه به آنکه کرونا موضوع امنيتي نيست و راه حل امنيتي نيز ندارد دير يا زود همه دولت ها بر ميزان شفافيت خود مي افزايند و بر الزامات دانش پزشکي و همراهي جهاني در مواجهه با آن تن خواهند داد. البته شايد برخي دولت ها نيز کرونا را حتي به موجودات فضايي ربط بدهند اما کمر همين دولت ها وقتي زير خسارت آن خم شود به دانش و شيوه علمي تن خواهند داد. نکته آنکه ايران بايد هرچه سريعتر در مواجهه با بحران کرونا از سردرگمي استرتژيک خارج شود و با پايان دادن به فرصت سوزي ها و تن دادن به الزاماتِ علم و عقلانيتِ متکي بر دانش پزشکي راه صيحيح را انتخاب کند. اين ويروس با هيچ فرد و دولتي شوخي ندارد. بدانيم که در نهاد هر تهديدي يک فرصت نهفته است. اگر تهديدات کرونا به سود محيط زيست و طبيعت بوده است، شايد بشريت بتواند در پسا کرونا شاهد جهاني با تعاملي بيش از گذشته آشنا شود. در اين ميان کرونا شايد بتواند با کاهش تنش ميان ايران و امريکا آغازگر دوره نوين و بدون واسطه ميان واشنگتن و تهران باشد و در کنار کرونا به حل مشکلات متعدد فيمابين کمک کند. #باهم_شکستش_مي‌دهيم ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد