باید کنار قاضی می‌بودم نه در جایگاه متهم

شرق/ متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست کارشناسان هواشناسي را بخواهيد قاضي عاليشاه از مدير ايمني وقت شرکت فرودگاه‌ها و ناوبري هوايي ايران خواست دفاعيات خود را درباره اتهام رعايت‌نکردن نظامات دولتي متنج به سقوط شبه‌عمدي هواپيماي «اي‌تي‌آر» شرکت هواپيمايي آسمان در مسير تهران-ياسوج بيان کند. متهم «م. الف» با رد اتهامات، تأکيد کرد آنچه سبب شده او در اين دادگاه حضور يابد، تماما مربوط به مباحث هواشناسي است و کارشناسان از وظايف شرکت فرودگاه‌هاي کشور آگاهي نداشته‌اند که چنين اتهامي را به او به‌عنوان يک مدير حقوقي اين شرکت، وارد کرده‌اند. حضور يک تيم کارشناسي 11‌نفره براي بررسي سانحه او با بيان اينکه اين سه کارشناس دانش کافي درباره فرودگاه‌ها را ندارند، گفت: بر اساس قوانين بايد 11 تيم کارشناسي براي بررسي سوانح هوايي تشکيل شود تا هر‌يک از کارشناسان به بخشي از حيطه فعاليت خود پرداخته و در نهايت نتيجه‌گيري کنند. بنابراين کارشناسان جامعيت علمي براي بررسي سانحه نداشته‌اند. متهم با اشاره به اينکه آنها به اطلاعات CVR و FDR که اطلاعات خام است نيز توجهي نکرده‌اند، ادامه داد: بر اساس اين اطلاعات، خلبان از ارتفاع 17هزار‌پايي کاهش ارتفاع داشته که خلاف مقررات است و امکان برخورد با کوه را افزايش مي‌دهد. او تا ارتفاع حدود 14هزار‌پايي ارتفاع خود را کاهش داده است، اما کارشناسان در گزارش خود نوشته‌اند خلبان مي‌توانسته تا ارتفاع 15هزارو 500 پايي کاهش ارتفاع دهد که ادعايي کذب و ناشي از عدم آگاهي است. البته «شرق» پيش‌تر دراين‌باره به اسنادي دست يافت که نشان مي‌داد هواپيمايي آسمان مجوز کاهش ارتفاع را به خلبانان خود داده است و اين متهم مطابق با دستورالعمل مورد اشاره عمل نمي‌کرده است، زيرا اصولا هواپيماي ATR تحت اين دستورالعمل فعاليت نمي‌کند. شرکت فرودگاه‌ها به اشتباه متهم شناخته شده متهم «ر.ح» با رد کامل نظرات کارشناسي پرونده، بر سنخيت‌نداشتن بين گزارش و نتيجه‌گيري آن اشاره کرده و گفت: موارد مربوط به هواشناسي به ما مربوط نمي‌شود و برج مراقبت صرفا اطلاعاتي را که از هواشناسي دريافت مي‌کند، به خلبان گزارش مي‌دهد و او انتخاب مي‌کند چه تصميمي بگيرد. او با اشاره به اتهام ديگري مبني بر نبود سميلاتور در فرودگاه ياسوج گفت: فرودگاه ياسوج، اراک، شاهرود، زنجان، شهرکرد، همدان و حتي شيراز پرترافيک هم سميلاتور ندارند، اما آيا اين موجب شده هواپيمايي سقوط کند؟ متهم «ر.ح» ادامه داد: شرکت فرودگاه‌ها هيچ تقصيري در سانحه ندارد. او درهمين‌حال به گزارش عملکردش در مدت مديريت خود مي‌پردازد که با اعتراض حضار و قاضي مواجه مي‌شود و دوباره به موضوع اصلي بازمي‌گردد. قاضي عاليشاه پرسيد اگر کارشناس هواشناسي در برج مراقبت نباشد، چه اتفاقي مي‌افتد؛ متهم «ر.ح» پاسخ داد فرودگاه بسته مي‌شود. قاضي عاليشاه گفت بسته باشد بهتر از آن است که 66 نفر در اين ميان جان خود را از دست بدهند. متهم «ر.ح» با اشاره به اينکه اگر مشکلي در سيستم شرکت فرودگاه‌ها وجود داشت، موظف بود در دو سال گذشته آن را اصلاح کند، اما اصلاحي هم صورت نگرفته، بنابراين نيازي هم نبوده، وگرنه سازمان هواپيمايي کشوري حتما اخطار مي‌داد اما به‌درستي به وظايف خود عمل کرده است. در اينجا قاضي خطاب به متهم تأکيد مي‌کند اگر مديرعامل سازمان هواپيمايي وظيفه خود را به‌درستي انجام مي‌داد، اکنون در بين متهمان حضور نداشت. متهم اظهارات کارشناسي را مخدوش و غيرقابل استناد دانست و گفت: کارشناسان مدعي شده‌اند که DNB درست عمل نکرده است، اما سالم بود. اگر کارشناسان براي بررسي از بودجه شرکت فرودگاه‌ها استفاده کرده‌اند، چرا از DNB بازديد نکرده‌اند و خلاف واقع نوشته‌اند؟‌ قاضي پرسيد چرا مي‌گوييد DNB درست عمل کرده است؟ خلبان «فولاد» به برج مراقبت اعلام کرده که DNB کار نمي‌کند. ما بايد کنار قاضي مي‌بوديم نه در جايگاه متهم با اتمام وقت اين متهم، نوبت به «ع.ع» مديرعامل سازمان هواپيمايي کشوري رسيد. متهم «ع.ع» با بيان اينکه روند رسيدگي به پرونده ناصواب بوده، گفت: من به‌عنوان رئيس سازمان هواپيمايي کشوري اکنون بايد در کنار قاضي قرار مي‌گرفتم و در روند پرونده ياري‌رسان بودم نه اينکه خود به‌عنوان متهم در پرونده حضور داشته باشم، زيرا ما براساس قوانين ايکائو، اختيار داريم که بررسي کنيم در يک سانحه چه کسي مقصر است. اين متهم در ادامه گفت: اگر قصوري از سوي بدنه کارشناسي صورت گرفته باشد، من آن را نمي‌پذيرم، زيرا به وظايف نظارتي خود عمل مي‌کنم. او در ادامه با بيان اينکه ابزارهاي پرنده همگي محدوديت دارند، گفت: برخي فرودگاه‌ها مانند ياسوج و بروجرد، محدوديت‌هاي ويژه دارند و اين موارد به خلبان‌ها اعلام مي‌شود و اگر محدوديت‌ها شکسته شود، قطعا در آن پرواز، دچار سانحه خواهيم شد. در اين پرواز، يک به يک محدوديت‌ها از سوي خلبان شکسته شده است. متهم «ع.ع» با اشاره به اينکه اين خلبان در مسير ياسوج بارها پرواز داشته است، گفت: او به اين‌گونه پروازکردن عادت داشت و با ديد بصري زمين را مي‌ديده و فرود مي‌آمده است. اين متهم افزود: خلبان، کاملا نسبت به ديد خود آگاهي داشته و تمام اطلاعات هواشناسي نيز درست بوده است؛ از سويي ديگر اين خلبان عادت داشته به اين‌گونه پرواز، يعني از صد تا پروازي که انجام مي‌داده ١٠ پرواز را به اين صورت انجام مي‌داد. پذيرش عدم اعلام نصب AD از سوي رئيس سازمان هواپيمايي اطلاعات غيرمؤثر در سانحه، بازپرس را مشوش کرده پس از اين مقام مسئول، وکيل متهم «ي. ع» هم نيز در قالب دفاعياتي گفت: کيفرخواست صادره از سه بعد شکلي، ماهوي و حقوقي داراي اشکال است. او با بيان اينکه کارشناسان اطلاعات غيرمؤثر در سانحه را به بازپرس پرونده اعلام کرده و موجب تشويش ذهن او شده‌اند، ادامه داد: در اين پرونده ضرورت دارد يک تيم فني به بررسي تمامي ابعاد بپردازد. کارشناساني که خود سابقه حضور در هواپيما و فرودگاه‌ها را ندارند، چگونه مي‌توانند در اين زمينه اظهارنظر کنند؟ وکيل متهم «ي. ع» و متهم «ع. م» بيان کرد عملکرد هر دو موکل بنده هيچ ارتباطي به سانحه ندارد. علاوه بر آنکه حضور آنها در برج مراقبت به سبب فعاليت آنها (مدير فرودگاه ياسوج و سرپرست برج مراقبت) ضرورت داشت. بنابراين ادعاي ازدحام، کاملا رد مي‌شود. علاوه بر اينکه مکالمات غيرمتعارف و بحراني‌بودن شرايط که از سوي کارشناسان مطرح شده مشخص نيست بر مبناي چه ادله‌اي است، زيرا هيچ شواهدي تا حدود 40 ثانيه پيش از برخورد مبني بر بحراني‌بودن شرايط در جعبه سياه وجود ندارد و مکالمه‌اي نيز خارج از قاعده صورت نگرفته است. شادفر، وکيل چند نفر از متهمان، هم گفت: ماده ۷۱۴ قانون مجازات مورد غفلت واقع شده و دادسرا براساس گزارش بدوي نظر خود را اعلام کرده است. تقاضا دارم صفحات ۳۱ و ۳۲ گزارش را مطالعه بفرماييد که درباره شبيه‌سازي سانحه است که توسط يکي از خلبانان انجام شده اما توسط کارشناسان رد شده است. وي افزود: چرا در گزارش اخير، تقصير ۱۰درصدي معاونت عملياتي شرکت آسمان در گزارش ابتدايي حذف شده است؟ استدعا دارم که اين موضوع بررسي شود. يافتن رابطه سببيت حائز اهميت است و هنگامي که هواپيما دچار يخ‌زدگي مي‌شود، عملکرد هواپيما کاهش پيدا مي‌کند و قطعا شک و ترديدي در ايمني هواپيما وجود نداشته است. جعل نکرده‌ام متهم گفت: جزء مقصران سانحه نيستم و تقصير صفردرصدي لحاظ شده اما اتهام جعل رايانه‌اي را به من نسبت داده‌اند که کذب است و نرم‌افزار طبق روال کار کرده است. طبق کيفرخواست بازپرس نوشته که غيرعقلاني به نظر مي‌رسد که من کاري را انجام داده باشم و بازپرس قانع شد اما در آخرين لحظه عنوان جعل رايانه‌اي زدند اما جزء مقصران حادثه نيستم. او افزود: ‌‌براي نرم‌افزار هيچ دوره و تخصصي نديدم و هيچ اطلاعاتي اضافه يا کسر نشده است و کارشناسان نيز تمام موارد را مشاهده کردند. در ادامه قاضي از يکي ديگر از متهمان خواست دفاعيات خود را بيان کند. اين متهم گفت: ايرادات زيادي در رابطه با کارشناسي اين پرونده وجود دارد ضمن آنکه ايرادات تخصصي نيز وارد است. او ادامه داد: کاهش ارتفاع خلبان درصد برخورد با کوه را افزايش داد در حالي که خلبان بايد ١٧ هزار پا را براي خودش نگه مي‌داشت تا به محدوده فرودگاه برسد. در ادامه اين متهم به ارائه توضيحات تخصصي در زمينه عدم نصب AD در اين هواپيما پرداخت که با اعتراض شکات همراه شد. در ادامه قاضي از وکيل دفتر حقوقي شرکت هواپيمايي شرکت آسمان خواست توضيحات خود را بيان کند. او گفت: نظرات کارشناسان با اوضاع و احوال موضوع در تعارض است و هيچ تناسبي بين اصل موضوع و آنچه اتفاق افتاده وجود ندارد. 2 کارشناس پرونده، اخراج‌شده سازمان هواپيمايي هستند در ادامه قاضي از شرفي نماينده سازمان هواپيمايي کشوري خواست توضيحات خود را بيان کند. او گفت: اصل اين کارشناسي داراي ايراد است چراکه دو نفر از اين کارشناسان از افراد برکنارشده سازمان هواپيمايي کشوري بوده و برخي ديگر اصلا تحصيلات مرتبط با اين موضوع را نداشتند. شرفي ادامه داد: برخورد هواپيما به کوه هيچ ارتباطي به عدم نصب AD نداشت. نمي‌توان با دلايل نادرست همه قواعد هوانوردي را زير سؤال برد چراکه سازمان هواپيمايي کشوري بر اساس مقررات بين‌المللي عمل کرد. مدير وقت دفتر حقوقي شرکت فرودگاه‌ها و ناوبري هوايي ايران گفت: به نظريه هيئت کارشناسي اعتراض داريم. در اين نظريه به نکات مهم توجه نشده است. هيچ فعل يا ترک فعلي در اين سانحه از سوي شرکت فرودگاه‌ها رخ نداده و گزارش سازمان هواپيمايي کشور مغفول مانده است. او افزود: بايد سازمان هواشناسي پاسخ‌گوي مطالب باشد و تجهيزات هواشناسي ارتباطي به شرکت فرودگاه‌ها ندارد. گفته شده است مقررات و نظامات دولتي رعايت نشده و هيچ اطلاعي نداريم که کدام مقررات و نظامات دولتي رعايت نشده است. او بيان کرد: هيچ چيز از سوي مأمور کنترل برج مراقبت به خلبان پيشنهاد داده نشده است. سه نفر در برج مراقبت بوده‌اند در حالي که در نظريه کارشناسي گفته شده ازدحام در برج مراقبت بوده است. درباره مکالمات غيرمتعارف هم بايد گفت اقدام غيرمتعارفي انجام نشده و تمام مکالمات وجود دارد. تقاضا دارم نظريه کارشناسي مورد بازنگري قرار گيرد. قاضي عاليشاه با اعلام ختم جلسه دادگاه گفت: در جلسه بعد کارشناسان دعوت مي‌شوند تا به صورت تخصصي به موضوع پرداخته شود. به گزارش «شرق»، در پايان جلسه شکات پرونده دست به اعتراض زدند. يکي از خانواده‌ها با صداي بلند خطاب به متهمان و وکلاي آنها گفت: «مطمئن باشيد آه کشته‌شده‌ها پشت سر شماست. حتي اگر تبرئه شويد». #باهم_شکستش_مي‌دهيم ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد