میدل ایست آی: بن سلمان چگونه قدرت را در عربستان قبضه کرد؟

انتخاب/ متن پيش رو در انتخاب منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست ميدل ايست آي نوشت: شوراي بيعت به عنوان مکانيزمي براي انتقال قدرت از يک پادشاه به پادشاهي ديگر در عربستان سعودي در نظر گرفته شده بود، اما اين مکانيزم در سال 2017 اجرايي نشد. اکنون محمد بن سلمان که در چارچوبي خارج از اين مکانيزم روي کار آمد، مي خواهد مخالفان خود را کنار بزند. در ادامه اين مطلب آمده است: سه سال پيش، چنين شب هايي، محمد بن سلمان، شاهزاده‌اي که کم‌ترين اعتقادات مذهبي را در عربستان دارد، نقشه خود را براي برکناري پسر عموي بزرگ خود يعني محمد بن نايف عملي کرد. در نتيجه خودش وليعهد شد و سوگند وفاداري را از بقيه خانواده گرفت. سه سال پيش، محمد بن سلمان، شاهزاده جوان در اوج قدرت خود بود. او طي کودتاي کاخ، تاج و تخت را به دست آورد. بعضي از اعضاي خانواده که بن سلمان بعداً آنها را به زندان انداخت، به مکه آمدند تا قبل از ديگران دست او را ببوسند. مکه پر از افرادي بود که بن سلمان را ستايش مي‌کردند. او پادشاهي ثروتمند بود و اراده خود را به يمن تحميل مي کرد. در تمام جهان اين داستان خيالي منتشر شد که يک فرد اصلاح طلب سردمدار تغيير و نوسازي نه تنها در يک کشور عقب مانده مانند عربستان بلکه در کل منطقه شده است. امروز و براي اولين بار طي ده ها سال، مکه خالي است. پشت هتل هاي مجللي که کعبه را احاطه کرده اند، هزاران کارگر مهاجر در زاغه ها با وضعيت بهداشتي نامناسب، زباله‌هاي ريخته شده در خيابان ها، عدم دسترسي به سيستم پزشکي و بالاترين ميزان آلودگي به کوويد 19 به چشم مي‌خورد که کشور را به تعطيلي کشانده است. ديگر نمي توان انکار کرد که پادشاهي تحت کنترل بن سلمان، پول، نفوذ، قدرت و دوستان خود را از دست داده است. مکه نمادي براي بقيه کشورها است. اما تنها در پنج سال گذشته، کل بدهي خارجي عربستان سعودي از کمتر از 12 ميليارد دلار در سال 2014 به 183 ميليارد دلار در پايان سال 2019 رسيده است. در همين مدت، ذخاير نقدي اين کشور از 732 ميليارد دلار به 499 ميليارد دلار کاهش يافت و ضرر 233 ميليارد دلاري براي کشور به همراه آورد. در اکتبر سال 2018، بن سلمان اعلام کرد که صندوق ثروت تحت مالکيت وي يعني صندوق سرمايه گذاري عمومي عربستان نزديک به 400 ميليارد دلار دارايي دارد و تا سال 2020 از 600 ميليارد دلار پيشي خواهد گرفت. اين در حالي است که امروز اين صندوق فقط 320 ميليارد دلار ارزش دارد. گفتني است، بخشي از اين مبالغ براي احياي مشاغل و صنعت در عربستان و اطمينان از بهره‌مندي سعودي‌ها از استاندارد زندگي مناسب کافي خواهد بود. اما، ملت با دوره طولاني رياضتي روبرو است، در حالي که حاکمان اين کشور همچنان با تجملات غيرقابل تصور زندگي مي کنند. از زمان قتل جمال خاشقچي، روزنامه نگار سعودي، بن سلمان در واشنگتن يا در حقيقت هر پايتخت اروپايي به شخصه غير قابل قبول است. به طوريکه رئيس جمهور آمريکا، دونالد ترامپ هر بار که او را به عنوان دوست خود معرفي مي کند، سونامي انتقادات را به سمت خودش مي‌کشد. مهم اينکه، به دستور وي حداقل 20 شاهزاده بعد از يک سري از پاکسازي ها در زندان هستند. استقبال از بن سلمان در لندن، واشنگتن يا سيليکون ولي، جايي که در آن از افراد به خوبي استقبال مي شود، امروزه تصوري غير ممکن است. بله، او در ماه نوامبر ميزبان جي 20 در رياض خواهد بود. البته اگر اجازه‌ي برگزاري اين نشست به خاطر کرونا ويروس داده شود. اما با توجه به سقوط بهاي نفت، قرار گرفتن ملت وي در ليست افرادي که توسط آن گروه به دقت وضعيتشان مورد بررسي قرار مي گيرد، اعتبار بن سلمان از بين خواهد رفت. البته اگر سه سال پيش به کسي مي‌گفتيد که روزي پايتخت کشورهاي جهان بر اثر شيوع يک ويروس خالي مي شوند، کمتر کسي حرفتان را باور مي کرد. همچنين تعداد معدودي نيز معتقد بودند که کاهش ثروت سعودي بسيار سريع اتفاق خواهد افتاد. واقعاً سه سال پيش در آن شب چه اتفاقي افتاد و چرا بن سلمان بعد از به دست آوردن قدرت، دست به پاکسازي زد و افراد خاندان خود را هدف قرار داد؟ شوراي مرده شايسته است که براي فهم موضوع وقت بگذاريم و به بررسي مجدد آن شب دراماتيک در سه سال پيش بپردازيم. در آن زمان، به ما گفتند که بن نايف از همه پستهاي خود کنار گذاشته شد و بن سلمان با رأي شوراي بيعت که توسط پادشاه قبلي يعني عبدالله تأسيس شده بود، به قدرت رسيد. اين اتفاق در سپيده دم اتفاق افتاد. ويدئويي ناخوشايند از بن سلمان منتشر شد که دست بن نايف را مي بوسيد. اما اکنون مي دانيم که اين کميته نشستي ترتيب نداده و رأي گيري انجام نشده است، بلکه از طريق تلفن آراء گرفته شده بود. به عبارت ديگر، رأي گيري حتي بر اساس قوانين انجام نشده است. گفتني است، اين شورا در سال 2006 با حکم ويژه اي ايجاد شد. اين به معناي اصلاحات اساسي براي سلطنت مطلق و بدون قانون اساسي با هدف تغيير نحوه تعيين پادشاهان آينده بود. روشي که در آن از نوعي اجماع که ممکن است درست باشد، استفاده مي‌شود. اعضاي اين شورا توسط پسران بنيانگذار پادشاهي يعني عبدالعزيز يا فرزندان آنها مشخص مي‌شوند. دو کرسي ديگر که هرگز پر نشده است توسط پادشاه و وليعهد منصوب مي شوند. به اين ترتيب، تمامي اعضاي اين شورا افرادي از خاندان سعودي هستند. اما اين پروژه قبلاً مرده بود. ملک عبدالله خود را از اين روند معاف کرد و قبل از اين که بتواند در چارچوب آن فعاليت کند، درگذشت. سه وليعهد به نامهاي سلطان بن عبدالعزيز، نايف بن عبدالعزيز و سلمان بن عبدالعزيز بدون دخالت شوراي بيعت منصوب شدند. با اين وجود، ملک عبدالله قصد داشت تا از ساز و کاري براي منصوب کردن فرزند خود، شاهزاده موتيب به عنوان نسل بعدي حاکمان استفاده کند. او نتوانست اين کار را انجام دهد، بنابراين وي پست جديدي تحت عنوان معاون وليعهد ايجاد کرد. برنامه او اين بود که سلمان را به عنوان وليعهد برکنار و شاهزاده مقرن را در آن مقام مستقر کند و معاونت او را هم به موتيب بدهد. او قبل از اينکه بتواند اين اقدامات را سامان دهد، درگذشت. شکست مفتضحانه هنگامي که سلمان به تخت سلطنت رسيد، ابتدا مقرن را به وليعهدي و محمد بن نايف را به عنوان معاون او برگزيد. سه ماه بعد، بن نايف جايگزين مقرن شد و بن سلمان به عنوان معاون وليعهد منصوب شد. به همين ترتيب، آن شب سرنوشت ساز در سه سال پيش اولين آزمايش بزرگ شوراي بيعت بود. البته شورا يک شکست مفتضحانه خورد. اين شورا پيش از اين رئيس خود، مشعل بن عبدالعزيز را از دست داده بود که در ماه مه سال 2017 درگذشت و کسي جايگزين وي نشد. گفته شد که از 34 عضو شورا، 31 نفر به بن سلمان رأي دادند، اما اين کار از طريق تلفن انجام شد. به احتمال زياد، برکناري بن نايف و منصوب کردن بن سلمان به سمت وليعهد غيرقانوني و به صورت نامشروع انجام شد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar