شلیک برای نابودی برجام

اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست سارا معصومي/ دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريکا نااميد از نتايج سياست فشار حداکثري بر ايران در ماه‌هاي منتهي به انتخابات رياست‌جمهوري ايالات متحده از آخرين تيرها براي خلاص شدن از دست توافق هسته‌اي با ايران استفاده مي‌کند. دو سال و نيم از کناره‌گيري دولت ترامپ از توافق هسته‌اي با کشورمان (برجام) مي‌گذرد. فرض اوليه تيم ترامپ اين بود که با خروج امريکا از برجام و بازگشت تحريم‌هاي هسته‌اي، ايران نيز ترک اين توافق را به ماندن در آن ترجيح مي‌دهد. وزارتخانه‌هاي خارجه و خزانه‌داري ايالات متحده براي رسيدن به اين هدف تيمي متشکل از 500 نفر را براي بستن تمام منافذ اقتصادي ايران به کار گرفتند که در نتيجه آن امکان فروش نفت ايران به نزديک صفر رسيد، در مسير صادرات غيرنفتي ايران مانع‌گذاري شد و کانال‌هاي ارتباط بانکي و مالي با کشورمان نيز مسدود شد. در چنين شرايطي با وجود آنکه چين، روسيه، بريتانيا، آلمان و فرانسه همچنان در توافق هسته‌اي با ايران حضور داشتند، عملا دست و پاي آنها براي کار با ايران در نتيجه تحريم‌هاي يکجانبه اما فراگير امريکاي ترامپ بسته شد. طبيعي‌ترين انتظار تيم ترامپ اين بود که ايران با مشاهده عدم وفاي به عهد طرف‌هاي مقابل در برجام از اين توافق خارج شود اما ايران در ارديبهشت ماه 1398 براي مقابله به مثل و بازگرداندن توازن به توافق هسته‌اي، سياست متفاوتي از پيش‌بيني‌هاي امريکا را در پيش گرفت. حسن روحاني، رييس‌جمهور کشورمان با ارسال نامه‌اي يکسان به روساي دولت‌هاي کشورهاي بازمانده در برجام از نقشه راه کشورمان رونمايي کرد: ايران از ارديبهشت ماه (همان سال) هر دو ماه يک بار به يکي از تعهدهاي فني هسته‌اي خود در برجام پايان مي‌دهد و هرگاه طرف مقابل به اجراي کامل تعهدات خود روي آورد ايران نيز از مسير معکوس برجامي طي شده بازمي‌گردد. در نهايت با ادامه ناتواني 1+4 در جبران نبود امريکا در برجام، ايران گام پنجم را به گام پاياني در اين نقشه راه تبديل کرد و مهر تعليق به اجراي تعهدات فني هسته‌اي قيد شده در برجام زد. در نتيجه اين تصميم نهايي ايران، سازمان انرژي اتمي ديگر در هيچ‌کدام از فعاليت‌هاي کمي و کيفي هسته‌اي به سقف و کف‌هاي قيد شده در برجام پايبند نخواهد بود و صرفا براساس نيازهاي هسته‌اي کشور پيش مي‌رود. با اين‌همه سازمان انرژي اتمي در سايه تصميم هيات نظارت بر اجراي برجام که اعضاي آن را سران سياسي کشور تشکيل داده‌اند از ميزان مجوزهاي صادر شده براي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به منظور نظارت بر برنامه هسته‌اي ايران کم نکرد؛ سياست هوشمندانه ديگري به منظور مقابله با ادعاهاي بي‌پايه و اساس ايالات متحده مبني بر وجود برنامه هسته‌اي تسليحاتي و مخفي در ايران. آخرين تلاش‌ها براي تحريک تهران دونالد ترامپ با تماشاي رفتار ايران و نااميدي از به نتيجه رسيدن سياست فشار حداکثري در بازه زماني کوتاه‌مدت (که مشاورانش به او وعده داده بودند)، به افزايش فشار سياسي و امنيتي بر ايران در کنار تند و تيز کردن چاشني تحريم‌هاي اقتصادي روي آورد. دولت ترامپ براي نخستين‌بار در تاريخ روابط دوجانبه با ايران پس از انقلاب اسلامي اقدام به تحريم مقام‌هاي تراز اول مملکت به شمول وزير خارجه کشورمان کرد. همزمان پروژه بحران‌سازي و مديريت آشوب‌هاي داخلي در ايران با توسل به سرمايه‌گذاري روي بحران اقتصادي کليد خورد تا شکاف ميان حاکميت و مردم تشديد شود. در مسيري موازي تلاش ترامپ براي تصوير‌سازي از ايران به عنوان تهديدي براي صلح و امنيت بين‌المللي آغاز شد و در اين مسير امريکايي‌ها و متحدان عربي و عبري آنها در منطقه تهديدسازي از فعاليت‌هاي منطقه‌اي، آزمايش‌هاي موشکي و فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران را آغاز کردند تا شايد از اين باب بتوانند اجماع‌سازي کرده و کشورهاي اروپايي را با خود عليه ايران همراه کنند. در آخرين مورد تيم ترامپ براي خارج کردن ايران از ريل تصميم‌گيري استراتژيک اقدام به ترور سردار شهيد قاسم سليماني کرد. با اين همه ايران در هيچ کدام از مراحل اين مسير تله‌گذاري شده طبق قاعده پيش‌بيني شده توسط امريکا حرکت نکرد و در نهايت دو طرف با ورود به سال 2020 به مقطعي حساس در برجام که با قطعنامه 2231 تاييد شده وارد شدند: پاييز امسال با ورود ايران و 1+4 به پنجمين سال اجراي برجام، محدوديت‌هاي ايران براي خريد و فروش برخي تجهيزات نظامي تحريم شده توسط سازمان ملل به پايان مي‌رسد. رسيدن ايران و 1+4 به نوامبر 2020 آن‌هم در سال انتخابات رياست‌جمهوري در ايالات متحده چيزي نخواهد بود جز اثبات مستند و مستدل شکست سياست فشار حداکثري تيم ترامپ عليه جمهوري اسلامي ايران. کمتر از شش ماه تا روز برداشته شدن تحريم‌هاي تسليحاتي ايران فرصت باقيست و تيم ترامپ در حال امتحان و استفاده از هر ابزاري براي پايان دادن به حضور ايران در برجام و در نتيجه تمديد تحريم تسليحاتي کشورمان است. در دو ماه اخير، مايک پمپئو، وزير خارجه و برايان هوک، مسوول گروه اقدام عليه ايران در ادعايي عجيب که با انتقادهاي بازماندگان در برجام هم روبه‌رو شد اعلام کردند که در حال بررسي استفاده از مکانيسم ماشه موجود در برجام براي تمديد تحريم تسليحاتي ايران هستند. در حالي که ترامپ به صراحت در فرمان اجرايي مورخ ارديبهشت‌ماه 97 خروج از برجام را اعلام کرد و شخص پمپئو و هوک بارها و بارها تاکيد کردند که ديگر عضوي از اين توافق نيستند اما وزارت‌خارجه ايالات متحده اکنون با ارايه تعبيري عجيب و غريب از متن قطعنامه 2231 ادعا مي‌کند که نامش همچنان در ليست مشارکت‌کنندگان در برجام است. وزارت‌خارجه ايالات متحده در کنار طرح اين ادعا مسير موازي ديگري را هم امتحان مي‌کند و آن تلاش براي تصاحب آراي کافي به منظور تصويب قطعنامه جديد به منظور تمديد تحريم تسليحاتي ايران است. اقدامي که با توجه به اشاره صريح قطعنامه 2231 به لزوم لغو تحريم تسليحاتي ايران 5 سال پس از اجراي برجام، جلب آراي کافي براي تصويب آن بعيد به نظر مي‌رسد. در چنين شرايطي تيم ترامپ به منظور تحريک تهران براي خروج از برجام و در نتيجه ملغي شدن اتوماتيک مفاد قطعنامه 2231 ترفند جديدي را امتحان مي‌کند: پايان تمديد معافيت‌هاي صادر شده براي همکاري‌هاي صلح‌آميز هسته‌‌اي بازماندگان در برجام با ايران. معافيت‌هايي که تمديد نشدند شامگاه چهارشنبه به وقت ايران بود که روزنامه امريکايي واشنگتن پست از نقشه جديد تيم ترامپ رونمايي کرده و ادعا کرد که دولت ترامپ قصد دارد به سياست صدور معافيت‌هاي تحريمي براي روسيه، چين و شرکت‌هاي اروپايي جهت همکاري با برنامه هسته‌اي ايران پايان دهد. ساعتي پس از انتشار اين خبر و آغاز واکنش‌ها به آن در فضاي مجازي بود که مايک پمپئو، وزير خارجه کابينه ترامپ با انتشار توييت و سپس صدور بيانيه‌اي خبر واشنگتن پست را تاييد کرده و ضمن اعلام اين خبر که ظرف ۶۰ روز، معافيت‌هاي همکاري صلح‌آميز هسته‌اي با ايران به پايان مي‌رسند، از تحريم دو شخصيت مرتبط با برنامه هسته‌اي ايران خبر داد. پمپئو نوشت: «من به معافيت‌هاي تحريمي مربوط به پروژه‌هاي برجامي در ايران پايان مي‌دهم که ظرف ۶۰ روز اجرايي مي‌شوند. با تشديد [فعاليت‌هاي] هسته‌اي ايران مشخص است که اين همکاري‌ها بايد پايان يابند. تلاش‌هاي بيشتر براي زياده‌خواهي هسته‌اي تنها منجر به فشار بيشتر بر رژيم مي‌شوند.من همچنين دو هدايت‌کننده برنامه غني‌سازي هسته‌اي ايران را تحريم مي‌کنم ؛ مجيد آقايي و امجد سازگار. دانشمندان ايران بايد انتخاب کنند: يا خارج از محدوده اشاعه‌اي به صورت صلح‌آميز کار کنند يا خطر تحريم را بپذيرند.» دفتر کنترل دارايي‌هاي خارجي وزارت خزانه‌داري امريکا (اوفک) در پاسخ به سوالي، جزيياتي را که پيش‌تر روزنامه واشنگتن‌پست از لغو معافيت‌ها منتشر کرده بود، تاييد کرد. واشنگتن‌پست نوشته بود دولت ترامپ معافيت‌هاي تحريمي ناظر بر همکاري‌هاي بين‌المللي براي بازطراحي رآکتور آب سنگين اراک، تأمين اورانيوم غني‌شده براي رآکتور تحقيقاتي تهران و انتقال سوخت مصرف‌شده و پسماند رآکتور هسته‌اي را تمديد نخواهد کرد و در آنچه از اوفک منتشر شده نيز به همين موارد اشاره شده است.اوفک اعلام کرده فعالان در اين حوزه‌ها ۶۰ روز فرصت دارند که به فعاليت خود پايان دهند. ۲۷ جولاي ۲۰۲۰ تاريخ پايان معافيت‌ها ذکر شده است.در پاسخ اوفک نامي از نيروگاه هسته‌اي بوشهر آورده نشده است. واشنگتن‌پست در خصوص اين نيروگاه نوشته بود که دولت ترامپ معافيت جداگانه‌اي که قبل از حصول برجام صادر مي‌شده و مربوط به همکاري‌هاي بين‌المللي در نيروگاه اتمي بوشهر است را به مدت ۹۰ روز تمديد خواهد کرد. يکي از بندهاي مهم و البته ارزشمند برجام براي برنامه هسته‌اي‌ ايران، تعريف حوزه‌هاي متعدد و متنوع همکاري‌هاي صلح آميز هسته‌اي با ايران بود. همکاري‌هايي که تمام کشورهاي عضو برجام را در برمي‌گرفت. از سوي ديگر بسياري از کارشناسان حوزه خلع سلاح تاکيد داشته و دارند که همکاري‌هاي دو و چندجانبه با ايران در حوزه هسته‌اي راهي براي نظارت بيشتر بر فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران و آگاهي از چند و چون کيفي و کمي آن است. برهمين اساس، دولت ترامپ به‌رغم خروج از برجام نزديک به ۱۸ ماه پيش همکاري‌هاي هسته‌اي ميان ايران و اعضاي باقي‌مانده در برجام را از شمول تحريم‌ها معاف کرد. به گزارش خبرگزاري فارس، چندي پيش نمايندگان مجلس سناي امريکا طرحي را ارايه کرده بودند که خواستار اتمام معافيت‌هايي است که اجازه همکاري‌هاي بين‌المللي با برنامه هسته‌اي ايران در رآکتور اراک، تاسيسات غني‌سازي اورانيوم در فردو و رآکتور تحقيقاتي تهران را مي‌داد. امريکا چند ماه قبل‌تر برخي از اين معافيت‌ها، از جمله معافيت از تحريم خريد آب سنگين و اورانيوم با غناي پايين از ايران را لغو کرده بود. پيشگامي روس‌ها در انتقاد از تصميم جديد ترامپ روسيه نخستين کشوري بود که به اين اقدام جديد دولت ترامپ با هدف تخريب معدود ابعاد باقي‌مانده از همکاري ميان ايران و 1+4 در قالب برجام پاسخ داد. «ميخاييل اوليانوف» نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در وين که به فعال‌ترين چهره فني و سياسي در حمايت از توافق هسته‌اي با ايران تبديل شده در توييترش نوشت: «واضح است که حقوق، همراه با تعهدات مي‌آيد و بالعکس. اين ارتباط غيرقابل انکار مورد تاييد ديوان عدالت بين‌المللي است. اما امريکا واقعا معتقد است که مي‌تواند حقوق خود ذيل قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت درباره برجام را اجرا کند و به تعهداتش ذيل همان قطعنامه بي‌اعتنا باشد. در همين حال، ايالات متحده اصرار دارد که ايران ذيل NPT فقط موظف و ملزم [به اجراي يک‌سري اقدامات] است اما هيچ حقي براي استفاده صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي آن‌هم به‌رغم بند چهارم اِن‌پي‌تي ندارد. اين فقط استاندارد دوگانه نيست. اين تلاشي مذبوحانه براي بازنويسي قانون بين‌المللي است. اقدامي که مخصوصا براي عدم اشاعه خطرناک است.» «ميخاييل اوليانوف» در توييت ديگري نوشت: «امريکا به معافيت از تحريم‌هايي که در برگيرنده پروژه‌هاي هسته‌اي تحت برجام (و امضا شده در شوراي امنيت سازمان ملل) هستند پايان مي‌دهد. تحريم‌هاي غيرقانوني امريکا عليه اين پروژه‌ها به معناي نقض فراتر منشور سازمان ملل (بند ۲۵)، قطعنامه ۲۲۳۱ و معاهده ان‌پي‌تي (بند۴) است. امريکا همچنان به کارشکني در [اقدامات] عدم اشاعه تسليحات هسته‌اي ادامه مي‌دهد.» «ولاديمير دژاباروف» سناتور روس و معاون اول کميته امور خارجي شوراي فدراسيون روسيه نيز اقدام ايالات متحده در لغو معافيت‌هاي همکاري صلح‌آميز هسته‌اي ايران را اشتباه خواند.او در حساب توييتري خود نوشت: «امروز، من به معافيت‌هاي تحريمي مربوط به پروژه‌هاي برجامي در ايران پايان مي‌دهم که ظرف ۶۰ روز اجرايي مي‌شوند. با تشديد [فعاليت‌هاي] هسته‌اي ايران مشخص است که اين همکاري‌ها بايد پايان يابند. تلاش‌هاي بيشتر براي زياده‌خواهي هسته‌اي تنها منجر به فشار بيشتر بر رژيم مي‌شوند.» دژاباروف ضمن اشتباه خواندن اين تصميم امريکا تصريح کرد که اين گونه اقدامات تحريک‌آميز مي‌تواند ايران را براي توسعه برنامه هسته‌اي خود تحريک کند. براساس ترجمه خبرگزاري فارس، او ضمن تاکيد بر ادامه همکاري مسکو با ايران در اين خصوص گفت: «ايالات متحده، آنها را تحت فشار مي‌گذارد و در نهايت، ايران را تحريک مي‌کند تا يک بمب هسته‌اي توليد کند.» «ماريا زاخارووا»، سخنگوي وزارت خارجه روسيه ديگر چهره روسي بود که به تصميم امريکا واکنش نشان داد. زاخارووا گفت: «نفرت نابخردانه از ايران در ميان نخبگان سياسي امريکا بر مسووليت حقوقي اين کشور در برابر شرکا و [ارزيابي] مخاطرات آن براي حيثيت امريکا غلبه کرده است. به نظر مي‌رسد واشنگتن نمي‌داند چه کار ديگري مي‌تواند براي خارج کردن برجام از مسير انجام دهد.تصميم امريکا براي لغو معافيت‌هاي هسته‌اي مربوط به برجام مصداق ديگري از سياست نقض فاحش برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت سازمان ملل متحد توسط امريکا است. روسيه اين اقدام را محکوم مي‌کند.» مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا: متاسفم «جوزپ بورل»، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز روز پنجشنبه از اقدام دولت امريکا در لغو معافيت‌هاي تحريمي مربوط به همکاري‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي با ايران انتقاد کرد. براساس ترجمه خبرگزاري فارس، بورل در نشست شوراي امنيت ملي در خصوص روابط اروپا و سازمان ملل متحد، درباره برجام گفت: «اين توافق بهترين روش و تنها روش براي حصول اطمينان از ماهيت صلح‌آميز برنامه هسته‌اي ايران است. به همين دليل است که من از تصميم امريکا براي عدم تمديد معافيت‌هاي تحريمي مربوط به پروژه‌هاي هسته‌اي مرتبط با برجام ابراز تاسف مي‌کنم.اين اقدام حصول اطمينان از ماهيت صلح‌آميز برنامه هسته‌اي ايران را براي جامعه بين‌المللي دشوارتر مي‌کند.» سخنگوي سازمان انرژي اتمي: لغو معافيت‌ها هيچ تاثيري بر روند کار ايران ندارد بهروز کمالوندي، سخنگوي سازمان انرژي اتمي در گفت‌وگو با خبرگزاري ايسنا درباره اقدام جديد امريکا گفت: در حالي که ايران با اقتدار اهداف خود را به‌ويژه در رابطه با فروش فرآورده‌هاي نفتي به ونزوئلا، حضور مقتدرانه در درياهاي آزاد جهان و از همه مهم‌تر پيشرفت‌هاي چشمگير صنعت هسته‌اي کشور پيش مي‌برد، انتشار اخباري درباره لغو معافيت‌هاي هسته‌اي، تلاش مذبوحانه‌اي است که امريکا براي انحراف افکار عمومي داخلي و جهان از شکست‌هاي پي‌درپي خود در برابر ايران انجام مي‌دهد. کمالوندي افزود: لغو معافيت‌ها براي همکاري هسته‌اي طبق برجام در عمل هيچ تاثيري بر روند کار ايران ندارد. البته امريکا تمايل دارد که اقداماتش در راستاي فشار بر ايران تاثير بگذارد اما در عمل اتفاقي نمي‌افتد، اين اقدامات فقط سر و صداي رسانه‌اي است نه چيزي بيشتر، آنها به خوبي اين واقعيت را مي‌دانند. کمالوندي درباره همکاري‌هاي هسته‌اي ايران با کشورهاي باقي مانده در برجام گفت: سوخت ما در روسيه بدون هيچ مشکلي هر وقت نياز داشته باشيم به ايران مي‌آيد و اگر سوخت موجود تمام شود هم قادريم در آينده خودمان بدون نياز به کمک هيچ کشوري آن را توليد کنيم. در رابطه با بازطراحي رآکتور اراک خيال‌مان راحت است؛ چون ما هر دو شکل رآکتور قديم و جديد را خودمان به تنهايي هم مي‌توانيم بسازيم. همين الان طراحي‌ها چه در حوزه رآکتور و چه سوخت آن توسط نيروهاي متخصص ايراني در حال انجام است. چين و ساير کشورهاي اروپايي با ما در اين کار همراهي مي‌کنند اما کار اصلي طراحي رآکتور و سوخت آن با خودمان است. در ساخت تجهيزات هم اين توانمندي در نيروهاي ايراني وجود دارد که در صورت عدم همراهي ديگران به تنهايي آن را انجام دهند. شاهد بوديم که مدار ثانويه و پمپ‌ها را خودمان ساختيم. البته روند کار در بازطراحي رآکتور اراک به دليل مشکلاتي که در اجراي برجام و اعمال تحريم‌ها وجود دارد آهسته است اما کار در مسير خود و رو به جلو جريان دارد. او در پاسخ به اين پرسش که ايران از سرعت کار در بازطراحي رآکتور اراک راضي است؟ اظهار کرد: ما از سرعت کار راضي نيستيم، مي‌توانست بيشتر و بهتر باشد، به ويژه اگر اروپا بيشتر همراهي مي‌کرد سرعت کار بيشتر مي‌شد البته اروپايي‌ها هيچ‌وقت با امريکا در اين زمينه هم صدا نشده‌اند اگر اين اتفاق مي‌افتاد تکليف براي ايران روشن بود، اما تاکنون حتي در مواضع و حرف هم در رابطه با اين گونه تحريم‌ها با امريکايي‌ها همراهي نکرده‌اند هر چند که در عمل چندان سرعت عمل ندارند. نويد خبرهاي خوش هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران در واکنش به توييت پمپئو وزير امور خارجه امريکا‌ مبني بر قرار دادن نام ۲ نفر از دانشمندان صنعت هسته‌اي ايران در فهرست تحريم‌هاي جديد دولت ايالات متحده امريکا در رشته توييتي اعلام کرد: خبرهاي خوشي از صنعت هسته‌اي ايران در راه است. در پاسخ توييتري سازمان انرژي اتمي ايران خطاب به وزير امور خارجه امريکا، آمده است: تلاش مذبوحانه تصميم‌سازان کاخ سفيد مبني بر قرار دادن نام ۲ تن از دانشمندان صنعت هسته‌اي کشور در فهرست تحريم‌هاي جديد دولت ايالات متحده امريکا بيانگر تداوم رويکرد خصمانه آن دولت در مواجهه نابخردانه با مجاهدان سرافراز مسير اعتلا و عزت روزافزون ايران اسلامي است.اقداماتي از اين دست خللي در عزم و اراده جوانان برومند اين مرز و بوم در پيشبرد اهداف بلند نظام مقدس اسلامي ايجاد نخواهد کرد. ما از اين فرصت استفاده کرده و بار ديگر به بدخواهان ايران اسلامي اعلام مي‌کنيم که تنها ثمره رويارويي‌هاي مغاير با اصول و موازين حقوق بين‌الملل با ملت ايران، تقويت روحيه تلاشگران و محققان ايراني و تضعيف جايگاه و منزلت دشمنان ايران زمين در عرصه جهاني است.خبرهاي خوشي از صنعت هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران در راه است. آخرين ضربه امريکاي ترامپ به برجام مجيد تخت روانچي، سفير و نماينده دايم ايران در دفتر سازمان ملل در نيويورک نيز در واکنش به اقدام جديد امريکا در خصوص لغو معافيت‌هاي همکاري‌هاي هسته‌اي با ايران در توييتي نوشت: «۲ سال پيش، ترامپ به مشارکت امريکا در برجام پايان داد. اکنون، در ادامه نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت، پمپئو با تحميل جريمه براي اجراي حتي مفاد هسته‌اي قطعنامه، آخرين ضربه را وارد کرد.اين ادعا که امريکا هنوز در برجام مشارکت دارد، نه‌تنها خنده‌دار، بلکه غلط است.»

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar