گام‌های کاظمی برای نزدیکی ریاض به تهران

صبح نو/ متن پيش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست روح الله فرقاني / شکل‌گيري «انجمن دوستي ايران- عربستان» که مدتي است از سوي رسانه‌هاي عرب زبان منطقه دنبال مي‌شود، تلاشي است که نخست‌وزير جديد عراق به منظور بهبود روابط تهران- رياض دنبال مي‌کند، موضوعي که «حسن هاني‌زاده» کارشناس مسائل غرب آسيا در گفت‌وگو با روزنامه «صبح‌نو»، آن را براي کاهش تنش‌ها در منطقه مي‌داند و معتقد است تحولات اخير آمريکا، رياض را به دوستي با تهران ترغيب کرده است. اعدام نابخردانه آيت‌الله شيخ نمر و حمله ائتلاف سعودي به يمن و بمباران مردم مظلوم اين کشور و همچنين حمايت تلويحي و رسانه‌اي رياض از اقدامات تروريستي که در کشورمان روي داد، موجب شد تا روابط تهران با رياض به کمترين سطح خود طي چند سال اخير برسد. تا آنجاکه مقامات برخي کشورها همچون عراق، براي عادي شدن روابط طرفين گام‌هايي را بردارند. گام‌هايي که از «عادل عبدالمهدي» نخست‌وزير پيشين عراق در سفر به رياض برداشت اما نتيجه بخش نبود، اکنون و در روزهاي اخير «مصطفي الکاظمي» نخست‌وزير جديد اين کشور برآن شده است تا با شکل‌گيري انجمن دوستي تهران و رياض، روابط طرفين را عادي سازد. رسانه عربي الخليج آنلاين به فراز و فرود روابط عراق و عربستان پرداخته و نوشته که گويا به تازگي دو طرف سعي دارند به سمت روابط نزديک با يکديگر حرکت کنند. الکندوري، تحليلگر مسائل سياسي به اين رسانه گفته است که عربستان همچنان از عراق به‌عنوان واسطه خوبي براي رابطه با ايراني‌ها در رابطه با پرونده يمن، بررسي مسائل نفتي و صادرات جهاني آن، استفاده مي‌کند. وي ادعا کرده است:«روزي که الکاظمي، نخست‌وزير جديد عراق هيأتي را به عربستان فرستاد، يک تماس تلفني با اسحاق جهانگيري، معاون حسن روحاني داشت و ايشان در خصوص راه‌اندازي کميته دوستي بين ايران و عربستان و اجرا کردن طرح‌هايي توافق کردند.» به عقيده الکندوري، نخست‌وزير عراق به‌دنبال اطمينان‌دهي به طرف ايراني است، مبني بر اينکه رابطه جديد عراق با عربستان، عليه ايران نيست و عراق تنها قصد دارد نقش ميانجي بين اين دو کشور را ايفا کند. بروز اخباري مبني بر درخواست عربستان از نخست‌وزير جديد عراق براي ميانجي‌گري بين تهران و رياض، سخنگوي دستگاه سياست خارجي کشور را بر آن داشته تا با اين بيان که «ايران، چه با ميانجي و چه بي‌ميانجي آماده گفت‌وگو و رفع سوءتفاهمات با عربستان است»، واکنش نشان دهد. «سيد‌عباس موسوي»، درخصوص درخواست بن‌سلمان از الکاظمي براي ميانجي‌گري بين تهران و رياض، مشخصاً چيزي دريافت نکرديم ولي آنچه شنيديم خبرهاي رسانه‌اي بود که ايشان خواستار شده بود که قدري فضا بهتر شود. ايران چه با ميانجي و چه بي‌ميانجي آماده گفت‌وگو و رفع سوءتفاهمات با عربستان سعودي است. منطقه نيازمند است به اين سمت برود و اگر به اين سمت بروند و تصميم بگيرند آغوش ايران باز است. هاني‌زاده: تحولات اخير آمريکا، رياض را به دوستي با تهران ترغيب کرده است «حسن هاني‌زاده» کارشناس مسائل سياسي غرب آسيا در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» با اشاره به راه‌اندازي کميته دوستي ايران و عربستان، عنوان کرد: نخست‌وزير عراق اخيراً و به منظور چندين هدف براي کاهش تنش‌ها در منطقه گام برداشته که يکي از آن‌ها شکل‌گيري «انجمن دوستي ايران - عربستان» است. ولي اين گام‌ها هنوزعملياتي نشده است. وي با اشاره به اينکه شرايط تنش‌زاي حاکم بر جامعه آمريکا مي‌تواند درنزديکي روابط سياسي تهران مؤثر باشد، افزود: اکنون شرايط آمريکا عادي نيست و کرونا همچنان در آنجا جولان مي‌دهد و از سويي ديگر، اين کشور دستخوش اعتراضات داخلي سياه‌پوستان هم شده است، اين عوامل ممکن است که سعودي‌ها را به اين نتيجه برساند که به يک تعامل با ايران دست يابند. تقابل يا دوستي اين کارشناس مسائل غرب آسيا، ادامه داد: عربستان همواره بر آمريکا تکيه داشته و اکنون که آمريکا وضعيت ناپايداري دارد، يقيناً عربستان نمي‌تواند همه تخم‌مرغ‌هايش را در سبد آمريکا بگذارد و نيازمند بازنگري در امور داخلي و منطقه‌اي خودش است که تلاش‌هاي الکاظمي هم در اين راستا دنبال مي‌شود. هر چند سياست رياض اين است که با تهران در تقابل باشد ولي شرايط منطقه اين اجازه را به سعودي‌ها نمي‌دهد که همچنان به تنش با ايران و يا کشورهاي ديگر همچون ترکيه يا قطر در منطقه ادامه دهد. چرايي ميانجيگري بغداد هاني‌زاده با بيان اينکه بايد در انتظار گام‌هاي عملي رياض و بغداد در شکل‌گيري انجمن دوستي ايران- عربستان بود، گفت: هر‌چند بايد در انتظار گام‌هاي عملي باشيم اما مطرح شدن چنين انجمن دوستي فعلاً رسانه‌اي است. عراق معتقد است که نبايد اختلافات رياض تهران بر بغداد سايه بيندازد و ميانجي‌گري آن‌ها بيشتر به اين خاطر است. وي بااشاره به تسريع روابط بغداد با رياض، ادامه داد: آقاي الکاظمي به تنهايي نمي‌تواند سياست خارجي عراق را تسريع کند و خواست همه گروه‌هاي سياسي عراق اين است که روابط به سمت بالايي ارتقا يابد. اين روابط بايد حفظ شود. مردم عراق مي‌دانند که پشتيباني به جز ايران ندارند و در گذشته رابطه ايران و عراق به سطح پايين تنزل يابد مخصوصاً در دوره حيدرالعبادي ولي مسأله اينجاست که دولت نمي‌تواند به تنهايي در کاهش روابط اقدام کند و بايد مطيع جريانات سياسي باشد که با ايران همراه هستند. عراق هميشه از جانب داعش با تهديد روبه‌رو است و اين ايران است که براي نابودي داعش اقدام مي‌کند و به عراق کمک مي‌کند. اقدامات دولتمردان سابق عراق در توسعه روابط نوري المالکي در سال‌۲۰۰۶ به رياض سفر کرد و ديداري با ملک عبدالله بن‌عبدالعزيز داشت و اين دو بر سر بازگشت روابط با يکديگر توافق کردند. چيزي از اين سفر نگذشته بود که بغداد، عربستان را متهم به اعزام نيرو به عراق براي تغذيه درگيري‌هاي طايفه‌اي کرد و به همين دليل بار ديگر روابط بين دو کشور متشنج شد. با رسيدن حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق به نخست‌وزيري و سفر به عربستان در سال‌۲۰۱۴، روابط بهبود يافت و وي تلاش زيادي براي کاستن تنش در روابط بين کشورش و عربستان سعودي کرد. در دسامبر‌۲۰۱۵ عربستان سفارت خود در عراق را به‌طور رسمي پس از ۲۵‌سال بازگشايي کرد. با وجود اين بازگشايي و ارسال «ثامر سبهان» به‌عنوان سفير عربستان به عراق، روابط استقرار چنداني به خود نديد و سفير سعودي متهم به دخالت در امور داخلي عراق شد و مورد انتقادات رسانه‌اي الحشدالشعبي قرار گرفت. در ادامه، پس از آنکه وزارت خارجه عراق از عربستان خواست سفير ديگري را به اين کشور بفرستد، روابط کمرنگ شد. پس‌از‌آن، همزمان با سفرهايي که برخي شخصيت‌هاي مهم عراقي از جمله مقتدي صدر و قاسم الاعرجي به عربستان داشتند، تا حدي روابط به حالت عادي بازگشت. حکومت عادل عبدالمهدي نيز توجه ويژه‌اي به عربستان داشت و به همراه يک هيات اقتصادي در آوريل‌۲۰۱۹ به عربستان سفر کرده و ۱۳‌توافق مهم امضا کرد، اما اعتراضات اقتصادي و معيشتي موجب شد تا او از سمت خود استعفا دهد و با کش‌و‌قوس‌هاي فراوان و پس از 6ماه بالاخره الکاظمي توانست موافقت پارلمان را براي تشکيل کابينه جديد عراق بگيرد و در هفته‌هاي آغازين کاري خود موضوع شکل‌گيري انجمن دوستي ايران- عربستان را مطرح و دنبال کند. حال بايد ديد نتيجه اين تلاش‌ها به کجا منتهي مي‌شود و آيا الکاظمي مي‌تواند گام‌هاي خود براي نزديکي رياض به تهران را عملياتي سازد يا همچون گذشته رياض به فکر تقابل و تنش‌آفريني در منطقه راغب خواهد بود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar