ترافیک بیم و اضطراب پشت خط 4030

ايران/متن پيش رو در ايران منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

فريبا خان احمدي/ صداي ممتد زنگ تلفن‌ها فضاي سالن را پر کرده است. 17 کارشناس اپراتور در پارتيشن‌هاي جدا از هم پاسخگوي تماس‌هايي هستند که حتي براي يک لحظه هم آرام نمي‌گيرند. بايد پاي حرف‌ها و حتي درددل‌هاي تماس گيرندگان بنشينند؛ آن هم با صبر و حوصله زياد.مشاوران سامانه 4030 پاي تلفن هر کمکي که از دست‌شان برمي‌آيد براي حفظ سلامت مردم به‌کار مي‌گيرند. بيمار مشکوک به کرونا در خانه نشسته و پشت گوشي تلفن از حال و احوالش براي کارشناس-اپراتورهاي سامانه 4030 مي‌گويد و منتظر مي‌ماند تا کارشناس برايش بگويد چه‌کاري کند و چه‌کاري را نکند. بيش از 5 ماه است دو هزار و 200 پزشک و کارشناس مرتبط با حوزه سلامت پاسخگوي 80 ميليون ايراني هستند بدون آنکه بحث حضور در مطب يا مراجعه حضوري به مراکز بهداشتي و درماني در کار باشد. تنها ابزار اين کار هم يک گوشي تلفن است. اين سرويس رايگان مشاوره‌اي در دوران شيوع ويروس کرونا همپاي نظام سلامت کشور حرکت کرده و از تهران تا به دور افتاده‌ترين روستاهاي مرزي کشور مشاوره‌هاي آنلاين رايگان ارائه مي‌دهد.

---

بازار

---

- الو 4030؟
- من 4 روزه که سرفه و تنگي نفس دارم.
- تنگي نفس‌تان مداوم است يا وقتي مشغول به‌کاري هستيد؟
- وقتي مشغول به‌کاري هستم تنگي نفس ندارم.
- اضطراب و استرس چطور؟
- از وقتي جواب تست کرونا مثبت شده، استرس گرفتم.
- نگران نباشيد. تنگي نفس‌تان مي‌تواند از اضطراب و استرس باشد. داروهايي که پزشک داده استفاده کنيد، اگر بعد از 3 روز علائمتان روبه بهبود بود که جاي نگراني نيست.
- کجا بايد برم دارو بگيرم؟
- به نزديک‌ترين مرکز 16 ساعته منزل‌تان مراجعه کنيد و از پزشک‌تان دارو بگيريد. از اولين روزي که علائم ظاهر شد تا 10 روز بعد قرنطينه مي‌شويد. علاوه بر داروها بخور گرم و قرقره نمک هم انجام دهيد. مايعات گرم و غذاهاي بخار پز و آب پز بخوريد. غذاهاي چرب، نوشابه و فست فود استفاده نکنيد.
- من الان نگران خانم و دخترم هستم. آنها هم نياز دارند تست کرونا بدهند؟
- افرادي که با شما در ارتباط بودند دو هفته در خانه قرنطينه مي‌شوند نياز نيست به مرکز درماني مراجعه کنند. امکان دارد اصلاً مبتلا نشده باشند اگر علائمي داشتند با 4030 تماس بگيريد. فعلاً نيازي به تست کرونا نيست.

اين بخشي از گفت‌و‌گوي کارشناس سامانه 4030 با يکي از هموطنان است. برخلاف تصورمان که مرکز 4030 ساختماني بزرگ با اپراتورهاي بيشمار است اين مرکز مستقر در يکي از طبقات ساختماني 5 طبقه در خيابان خالد اسلامبولي در تهران با 17 اپراتور مشغول به کار است اما نکته‌اي که رئيس اين مرکز به ما مي‌گويد اين است که 2هزار و 200 پزشک و کارشناس اپراتور در سراسر کشور به شکل آنلاين و از خانه‌هايشان 24 ساعته جوابگوي تماس گيرندگان هستند.
به‌گفته دکتر سيد محمد حسيني‌پور رئيس سامانه 4030 ميزان تماس مردم با اين سامانه در روزهاي ابتدايي راه‌اندازي 4030 بيش از 700 هزار تماس بوده و اين ميزان در ارديبهشت ماه که تعداد ابتلا در کشور به پايين‌ترين حد رسيده  بود به کمتر از 50 هزار تماس کاهش پيدا کرد ولي با جريان موج دوم تماس‌ها به130 هزار افزايش يافته است. مردم تاکنون 18 ميليون و 400 هزار تماس با اين سامانه داشته‌اند.
 بررسي ما از کارشناس- اپراتورهاي اين سامانه نشان مي‌دهد در ابتداي راه‌اندازي 4030 و شيوع ويروس کرونا بيشتر تماس گيرندگان ترس از ابتلا داشته‌اند ولي با توجه به افزايش ميزان مرگ و مير در چند هفته گذشته بيشتر تماس گيرندگان دچار مشکلات روحي و رواني و ترس از مرگ شده اند!

زنگ‌هاي ممتد تلفن و صداهاي لرزان
کارشناساني که پشت باجه‌ها ساعت‌ها مي‌نشينند و بي‌وقفه تماس‌هاي تلفني را با حوصله و گشاده رويي پاسخ مي‌دهند هر کدام حکايت‌هاي مختلفي از وضعيت جسمي و رواني تماس گيرندگان‌شان بيان مي‌کنند. از کودک 10 ساله تا پدر بزرگ و مادربزرگ 70-80ساله از دورافتاده‌ترين مناطق کشور درباره علائم و نگراني‌شان مي‌گويند.
خانم جهاندوست ، کارشناس علوم آزمايشگاهي مسئول باجه شماره 7 است. پشت ميز کارش نشسته و گوشي تلفن يک ثانيه هم از دستش نمي‌افتد. چراغ قرمز روي گوشي خاموش و روشن مي‌شود و مدام تماس‌هاي پشت خطي را به اپراتورها هشدار مي‌دهد. اپراتور با صبر و حوصله بسيار تماس گيرندگان را راهنمايي مي‌کند. او از اوايل اسفندماه هر روز از ساعت 7 صبح تا ساعت 2 ظهر به 220 تا 250 تماس تلفني مشاوره مي‌دهد.
مردي 65 ساله که جواب آزمايش کرونايش مثبت شده پشت خط است، صدايش از شدت نگراني دو رگه شده. روز چهارمي است که کرونا گرفته و اپراتور با آرامش به او توصيه‌هاي لازم را مي‌کند از اينکه داروهايش را از چه روزي مصرف کند، چه چيزي بخورد يا نخورد و چطور از خانواده‌اش در مقابل اين ويروس محافظت کند. او براي آرام کردن مرد 65 ساله و روحيه دادن به او از جملات انرژي بخش استفاده مي‌کند. اين کارشناس-اپراتور به «ايران» مي‌گويد: «خيلي از تماس گيرندگان به‌خاطر استرس و اضطراب با ما تماس مي‌گيرندو احساس مي‌کنند چون با فرد مبتلا در محل کار يا خانواده در ارتباط بوده‌اند، آنها هم مبتلا شده‌اند. بيشتر تماس‌گيرندگان شاغلاني هستند که همکاران‌شان مبتلا شده‌اند و حالا نگران خود و خانواده‌هايشان هستند.  به اين افراد توصيه مي‌کنيم در خانه و محل کار ماسک بزنند؛ تا زماني که علائمي ظاهر نشده نياز به انجام تست نيست، مايعات گرم بخورند. ما علائم هشداري را به همه تماس‌گيرندگان مي‌گوييم. مثلاً تنگي نفس شديد، درد قفسه سينه، افت فشار خون بدون سابقه، افزايش ضربان قلب و سرفه‌هاي خشک و پشت سرهم  دارند يا نه و بعد توصيه مي‌کنيم اگر اين علائم ظاهر شد بلافاصله به بيمارستان مراجعه کنند در غير اين صورت مراقبت‌ها در منزل را توصيه مي‌کنيم.»  اين کارشناس اپراتور تجربيات جالبي از اين چندماه مشاوره تلفني دارد از تماس کودکان با اين مرکز درباره ابتلاي خانواده‌شان به کرونا تا بيان علائمي که در آنها پديدار شده. کودکاني که گفته اند؛ با خانواده به مراکز تفريحي و رفاهي رفته‌اند يا اين بيماري را از نزديکان خود گرفته‌اند.

مردم مي‌خواهند بدانند کرونا گرفته‌اند يا نه؟
زهرا محمد زماني ، کارشناس ميکروبيولوژي پزشکي، يکي ديگر از کارشناس- اپراتورهاي 4030 است. او درباره فعاليتش در اين مرکز چنين مي‌گويد: «کاري که ما مي‌کنيم آگاهي‌بخشي، اطلاع‌رساني و پاسخ دهي سؤالات مردم در دوران قرنطينه بعد از قرنطينه و حتي قبل از ابتلا است. بيشتر سؤالات مردم در قالب همين دسته‌بندي‌هاست. بيشتر مي‌خواهند بدانند که مبتلا به کرونا شده‌اند يا نه. آنها علائم خود را مي‌گويند و ما آنها را آگاه مي‌کنيم که نياز به تست دارند يا مراجعه به مراکز درماني ضروري است يا نه.در زمان قرنطينه به چه مراقبت‌ها و رژيم هايي نياز دارند و اگر علائمي داشتند عادي است يا نه و با چه علائم خطرناکي بايد به مراکز درماني مراجعه کنند.»او در مورد بيشترين تماس‌ها در کشور، بيشترين علائم ابتلا به کرونا در تماس گيرندگان اطلاعات جالبي مي‌دهد. «بيشتر تماس‌ها به نسبت از سوي مناطقي است که آمار ابتلا به کرونا بيشتر است به‌عنوان مثال با توجه به افزايش ابتلا در تهران و البرز و خراسان رضوي بيشترين تماس‌ها از اين استان هاست. دو هفته پيش از خوزستان بود که تماس‌هاي بيشماري داشتيم.
حدود 80 درصد از تماس گيرندگان علائم خفيف دارند و حتي بدون علامت و ناقل هستند. 20 درصدي که در بيمارستان‌ها بستري مي‌شوند دچار علائم بارز هستند. ما آن 80 درصد را پوشش مي‌دهيم و مشغول حمايت و اطلاع‌رساني اين قشر هستيم. کادر بيمارستان وظيفه درمان آن 20 درصد را دارند و ما 80 درصد بقيه را. علائمي همچون از بين رفتن بويايي و چشايي، علائم سرماخوردگي خفيف، بدن درد، علائم گوارشي، خستگي مفرط براي چند روز از علائمي است که بسياري از مبتلايان پشت تلفن به ما مي‌گويند. ما به همه پيشنهاد تست پي‌سي‌آر نمي‌دهيم، اين درمان نيست بلکه نوعي تشخيص است. مواردي که طبق بخشنامه افراد بالاي 60 سال که داراي علائم هستند، زنان باردار علامت دار، اتباع علائم دار به مراکز سلامت معرفي مي‌شوند براي تست پي‌سي‌آر. آنهايي که علائم شديد دارند بايد در کمترين زمان به بيمارستان مراجعه کنند.»

تماس‌هاي مشابه و دغدغه‌هاي بي‌شمار
سؤالات تماس گيرندگان شبيه به يکديگر است و در چند دسته تقسيم‌بندي مي‌شود. گاهي آنهايي که تماس مي‌گيرند آنقدر استرس دارند که سؤال‌شان را حتي بعد از گرفتن پاسخ چندبار ديگرهم تکرار مي‌کنند. تلفن زنگ مي‌خورد و زني 50ساله تماس مي‌گيرد و مي‌گويد: «همسر من 57 ساله است الان چند روزي ميشه که بدن درد گرفته ولي تب و سرفه نداره. آزمايش خون هم داده ولي منفي بوده حالا مي‌خوام بدونم آيا اين آزمايش کافيه.» اپراتور مي‌پرسد که آيا با فرد يا افراد مشکوکي ارتباط داشته يا نه و زن ميانسال مي‌گويد شوهرش فقط هفته‌اي يکبار با مترو به خانه مادرش مي‌رفته.
شوهرم تا همين ديروز ماسک نمي‌زد اصلاً رعايت نمي‌کرد ولي حالا ماسک مي‌زنه حتي توي خونه. شما ما رو معرفي کنين به جايي که آزمايش کم هزينه‌تر بگيره.
اپراتور مي‌گويد با توجه به اينکه شوهر اين زن علائمي جدي ندارد نيازي به مراجعه به مراکز سلامت و درماني ندارد. الو 4030«من مي‌خوام از چالوس با اتوبوس به تبريز برم مي‌خوام بدونم اگر ماسک بزنم و دستکش به دست بکنم خطر ابتلا زياده يا کم؟» اپراتور در پاسخ مي‌گويد اگر کار واجبي نيست حتي المقدور سفر نکند چراکه خطر ابتلا در اماکن سربسته بيشتر است ولي اگر سفر واجبي است از ماسک و دستکش استفاده کند و پروتکل‌هاي بهداشتي را حتماً رعايت کند.

ترس مردم از کرونا بيشتر از قبل شده است
يکي از کارشناس- اپراتورهاي 4030 مي‌گويد نخستين روزهاي شيوع کرونا اضطراب تماس گيرندگان از ابتلا شديد بود. در ارديبهشت آمارها کاهش يافت و اتفاق مثبتي بود، تماس‌ها به پايين‌ترين حد رسيد. بعد از عيد فطر انگار فاجعه ديگري رخ داد و تماس‌ها زياد شد و از طرفي با افزايش مرگ و مير، تماس گيرندگان از نظر روحي و رواني بشدت تحت تأثير قرار گرفته‌اند. قبلاً ترس از ابتلا بود ولي در حال حاضر ترس از مرگ است. خيلي از تماس‌ها با علائم خفيف است ولي روحيه‌ها بسيار پايين آمده .يکي ديگراز اپراتورهاي مرکز 4030 هم به زنان باردار اشاره مي‌کند: در موج دوم اپيدمي کوويد19 تماس زنان باردار بيشتراز قبل شده و متأسفانه يا از سوي اقوام خود مبتلا به کرونا شده‌اند يا اينکه موارد بهداشتي را رعايت نکرده‌اند. توصيه ما اين است در صورت داشتن علائم به مراکز 16 ساعته مراجعه کنند و در صورت علائم خفيف زير نظر متخصص زنان در قرنطينه بمانند.
سيفوري پزشک سوپروايزر 4030 است که موارد حادي که به او ارجاع مي‌شود بررسي مي‌کند. او از رشد تماس‌ها مي‌گويد. او اين تماس‌ها را چند دسته مي‌کند. آنهايي که با فرد کرونايي ارتباط داشته‌اند، آنهايي که مبتلا شده‌اند و دسته ديگري که نياز به مشاوره دارند.
دکتر سيفوري مي‌افزايد احساس ترس و نگراني در موج دوم در صدا و رفتار تماس‌گيرندگان کاملاً مشهود است.
تماس‌هاي شب و نيمه شب 4030 کساني هستند که در اثر ترس و وحشت تماس مي‌گيرند. آنها از ترس ابتلا به ويروس يا ارتباط با مبتلايان کرونايي که در طول روز با اين افراد داشته‌اند ترسيده‌اند و تماس مي‌گيرند تا دغدغه خود را بيان کنند. برخي هم کابوس مي‌بينند و از خواب مي‌پرند و وحشت زده با ما تماس مي‌گيرند.
 دکتر سيد محمد حسيني‌پور، رئيس سامانه 4030 مي گويد:  «نياز به سامانه‌اي مثل 4030 زماني احساس شد که تعداد مراجعات به مراکز درماني افزايش يافت، مراجعاتي که بسياري از آنها مي‌توانست با يک مشاوره تلفني برطرف شود. اين سامانه را از 5 اسفند ماه براي کمک به مردم و سبک کردن وظايف وزارت بهداشت با همکاري ستاد اجرايي فرمان حضرت امام(ره) و وزارت بهداشت و درمان راه‌اندازي کرديم.»
تماس‌هاي 4030 از سوي برخي اپراتورهاي مقيم پاسخ داده مي‌شوند و 2200 اپراتور هم از خانه‌هايشان پاسخگوي تماس هموطنان هستند. اين افراد همگي آموزش ديده‌اند و بر اساس آخرين پروتکل‌هاي وزارت بهداشت پاسخگوي مردم هستند. عددي که معاون درمان وزارت بهداشت اعلام کرده نزديک به 80 درصد از مراجعات به بيمارستان‌ها پس از تماس با 4030 کاهش يافته است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar