برگزیده

انفجار مهیب بیروت؛ حادثه یا جنایت؟

کيهان

بروزرسانی 1399/05/16 - 10:59

کيهان/متن پيش رو در کيهان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

انفجاري مهيب سه شنبه عصر در بندر بيروت، نيمي از پايتخت لبنان را ويران کرده، حداقل 100 کشته و 4000 مجروح و صدها مفقود بر جاي گذاشته و حدود 5 ميليارد دلار خسارت بر اين کشور تحت تحريم، خسارت وارد کرده است. 300 هزار نفر هم آواره شده‌اند و... پرسش اصلي اين است، اين فاجعه يک حادثه بوده يا جنانت؟

شرح واقعه
بيروت پايتخت لبنان در واپسين ساعات عصر سه شنبه به شدت لرزيد، لرزشي که حتي در کشورهاي مجاور لبنان نيز به شکل زمين لرزه حس شد! اما اين لرزه نه از زلزله که از انفجار حدود 2750 تن نيترات آمونيوم در يکي از انبارهاي بندر بيروت ناشي مي‌شد. تصاوير زيادي از انفجار مخابره شده که يکي از ديگري وحشتناک‌تر و يادآور فيلم‎هاي آخرالزماني است؛ انفجاري که شکل و گستردگي‌اش يادآور بمب اتمي است که بر سر مردم هيروشيما و ناکازاکي منفجر شد، مردمي که از وحشت شهادتين مي‌خوانند و جنازه‌ها و مصدوماني که گوشه و کنار افتاده‌اند. اين انفجار به قدري مهيب بود که برخي منابع آن را پس از هيروشيما و ناکازاکي بزرگترين انفجار جهان ناميده‌اند!
مرکز اين انفجار چنان‌که گفته شده، بندر بيروت است اما نيمي از تمام شهر ويران شده يا خسارت جدي ديده، تخريبي که مسئولان بيروت مي‌گويند اين نيمه از شهر تا مدت‌ها قابل سکونت نخواهد بود! استاندار بيروت با اشاره به وجود هشداري از سال ۲۰۱۴ درباره احتمال وقوع انفجار در بندر بيروت، ميزان خسارات وارده را
3 تا 5 ميليارد دلار برآورد کرده است. همچنين در اين حادثه، تا زمان تنظيم اين گزارش اعلام شد، حدود 100 تن کشته و 4000 تن نيز مجروح شده‌اند، البته به احتمال زياد بر تعداد کشته‌ها افزوده خواهد شد، چرا که جدا از مجروحاني که حالشان وخيم و ممکن است کشته شوند، تعداد زيادي نيز مفقود شده‌اند که متأسفانه بايد منتظر بود که نام تعداد زيادي از آنان به فهرست
کشته شدگان افزوده شود. بسياري از بيمارستان‌هاي بيروت به دليل خسارات ناشي از انفجار درخواست کمک کرده‌اند و برخي از اين بيمارستان‌ها در پي ورود صدها نفر از مجروحان به بخش اورژانس بيماران کرونا ناگزير به تخليه بيمارانشان شده‌اند. تعداد آوارگاني را در پي اين فاجعه خانه و کاشانه خود را از دست داده‌اند نيز بايد به قربانيان اين واقعه افزود: بيش از 300‌هزار نفر آواره شده‌اند! آن هم در اين شرايط کرونايي!

منشأ واقعه
چنان‌که گفته شده، يک انبار بزرگ «نيترات آمونيوم» منشأ اين فاجعه بوده، اما يک پرسش مهم اين است که خود انفجار يک حادثه بوده يا عامدانه رخ داده است؟ به گزارش ايسنا «دونالد ترامپ» انفجار بيروت را «حمله‌اي هولناک» توصيف کرد و در اظهاراتش چند بار واژه «حمله» را به کار برد. البته اين صحبت‌ها هم ازسوي پنتاگون رد شد و هم از طرف سفارت لبنان در آمريکا. لبنان مي‌گويد، اظهار نظر درباره اين موضوع هنوز زود است. به گزارش فارس، با رد ادعاي رئيس‌جمهور آمريکا درخصوص دليل انفجار در بيروت گفت، شواهدي از وقوع حمله عامدانه يا بمب‌گذاري به‌دست نيامده است. همچنين شبکه otv لبنان به نقل از منابع نزديک به حزب‌الله اعلام کرد، آنچه از حمله اسرائيل به انبار تسليحاتي حزب‌الله‌ در بندر بيروت مطرح مي‌شود، صحت ندارد [بگذريم از اينکه بندر بيروت در بخش سني نشين لبنان است و حزب‌الله در آن‌جا نفوذي ندارد].
«صبحي ناظم توفيق»، کارشناس نظامي نيز احتمال داده انفجار بيروت هيچ بعيد نيست ناشي از يک اقدام برنامه‌ريزي شده باشد. توفيق، به «عربي ۲۱» گفته: «اين انفجار مهيب به دليل موشکي نيست که به هدفي اصابت کرده باشد بلکه نتيجه مواد منفجره انبار شده يا بمب‌هاي ده‌ها تني است. اين انفجار بسيار شديدتر از انفجار ۵۴ بمب در يک نقطه است. ما پيش‌بيني مي‌کنيم که انبار شامل مواد شديد الانفجار بوده باشد». به گزارش خبرگزاري مهر، فعال توئيتري سعودي معروف به افشاگر اسرار خاندال آل‌سعود با نام «مجتهد» هم با انتشار يک پست توئيتري نوشت: «بندر بيروت نابود شد و از همين جا توطئه‌هاي اسرائيل و آل‌سعود در نابود کردن لبنان مشخص مي‌شود».
«حسان دياب»، نخست‌وزير لبنان نيز در سخناني کوتاه بدون اشاره به عامدانه بودن اين حادثه، تأکيد کرد که «اين انفجار بدون بازخواست نخواهد بود» و «بدون مجازات عاملان اين فاجعه از آن نخواهيم گذشت». دياب تاکيد کرد مسئولان اين انفجار بهاي کار خود را پرداخت خواهند کرد: «حقائقي هست که از اين انبار خطرناک که از سال ۲۰۱۴ وجود دارد، اعلام خواهد شد.» وزير دفاع لبنان
«زينه عکر» نيز تأکيد کرد عاملان انفجارهاي بندر بيروت که به کشته و زخمي شدن تعداد زيادي منجر شد، مجازات خواهند شد. «ميشل عون»، رئيس‌جمهور لبنان، نيز گفت، «مسئولان انفجار را به شديدترين شکل ممکن مجازات مي‌کنيم».
حمله خارجي بوده
در اين ميان واکنش «منال عبدالصمد»، وزير اطلاع‌رساني لبنان، متفاوت بود. او اعلام کرد، حجم خسارت‌هاي انفجار در بندر بيروت باعث شده مقامات لبناني گمان کنند که حمله‌اي خارجي بوده اما دستگاه‌هاي امنيتي گفته‌اند فعلا دليلي براي اثبات اين فرضيه وجود ندارد و تحقيقات ادامه دارد.
هنوز نمي‌توان داوري قطعي و روشن کرد که ادعاي برخي منابع رسمي مطلقاً صحيح است يا ادعاي برخي ديگر از منابع رسمي و کارشناسان که از عامدانه بودن اين انفجار گفته‌اند؛ اما با توجه به سخنان دياب، رئيس‌جمهور و وزير دفاع لبنان و همچنين استاندار بيروت بايد گفت، با صرف نظر از اين‌که خود انفجار عامدانه بوده است يا نه، بايد شق سومي را هم در نظر داشت و آن محموله خطرناک نيترات آمونيوم است. اين محموله به شدت خطرناک چرا از سال 2014 عليرغم هشدارها در بندر بيروت انبار شده است؟ چه کساني مسئول اين کار فاجعه ساز خواهند بود.
واکنش‌ها به واقعه
حزب‌الله به ملت شريف لبنان و خانواده‌هاي شهداء و مجروحان انفجار بيروت، عميقاً تسليت گفته و‌اندوه عميق خود را به دليل اين فاجعه ملي که به لبنان و لبناني‌ها در شرايط دشوار کنوني کشور عزيز لبنان آسيب زده، ابراز کرد. مقاومت اسلامي فلسطين (حماس) نيز با صدور بيانيه‌اي همدردي خود را با لبنان اعلام کرد.
رئيس‌ائتلاف الفتح عراق از تمام کشورها خواست از لبنان حمايت کنند. رئيس‌شوراي عالي سياسي يمن بر همدردي کشورش با لبنان تأکيد کرد. جنبش جهاد اسلامي فلسطين در بيانيه خود ضمن ابراز همبستگي با لبنان، اعلام کرد، ملت لبنان با بيداري خود اين مصيبت سخت را پشت سر خواهد گذاشت.
کشورهاي مختلفي هم از آمريکا، کانادا، فرانسه، انگليس، روسيه و چين تا عمان، قطر، کويت، افغانستان، ترکيه و... به اين فاجعه واکنش نشان داده‌اند و از سر صداقت يا نيات ديگر ابراز همدردي کرده و اعلام آمادگي کرده‌اند تا به لبنان کمک کنند، يا حتي «امانوئل ماکرون»، رئيس‌جمهور فرانسه، گفته به لبنان سفر خواهد کرد. نکته جالب اينجاست که، در ميان کشورهايي که با لبنان همدردي کرده‌اند، اسامي ديده مي‌شود که، لبنان را به شدت با ابزارهاي اقتصادي و تحريم، تحت فشار قرار‌داده‌اند!
واکنش ايران به واقعه
«علي ربيعي»، سخنگوي دولت جمهوري اسلامي ايران،‌ با صدور پيامي ضمن اعلام همدردي با مردم لبنان، جان‌باختن شماري از شهروندان لبناني در حادثه انفجار بندر بيروت را به ملت و دولت اين کشور تسليت گفت. «محمدجواد ظريف»، وزير خارجه کشورمان نيز، در تماس تلفني با وزير خارجه لبنان گفت، کشورش در حال ارسال بيمارستان صحرايي و دارو به لبنان است. آيت‌الله «ابراهيم رئيسي»، رئيس‌قوه قضائيه، با صدور پيامي اين واقعه را تسليت گفت. «محمدباقر قاليباف»، رئيس‌مجلس شوراي اسلامي، نيز ظهر ديروز در تماس تلفني با «نبيه بري» رئيس‌مجلس نمايندگان لبنان پيرامون حادثه انفجار در بندر بيروت گفت‌وگو کرد. «آيت‌الله صادق آملي لاريجاني»، رئيس‌مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز گفت: «آلام حادثه دلخراش انفجار بيروت با حميت و مقاومت مردم، دولت و‌ جبهه مقاومت و حزب‌الله لبنان و اتکال به قدرت لايزال الهي تسکين خواهد يافت.» همچنين سرلشکر «حسين سلامي»، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ضمن اعلام آمادگي سپاه براي کمک به آسيب‌ديدگان حادثه بندر بيروت، در پيامي اين فاجعه را به ملت و دولت اين کشور و «سيد حسن نصرالله»، دبيرکل حزب‌الله لبنان، تسليت گفت.
جنايت بود يا حادثه؟
در لبنان مدت‌هاست که از هر مشکل مشکلي ديگر تولد مي‌کند. از اواخر سال گذشته ميلادي با بروز مشکلات اقتصادي که بخشي از آن منشاء خارجي داشت، يکسري اعتراضات رخ داد که توسط برخي به آشوب کشيده ‌شد. اين وضع در کنار تحريم‌ها و فشارهاي آمريکا و فرانسه، اوضاع اقتصادي اين کشور را به شدت به هم ريخت. پس از آن نوبت به همه‌گيري کرونا رسيد که هم نظام درماني اين کشور را دچار مشکل کند و هم اقتصاد اين کشور را زمين‌گير نمايد تا جايي که مسئولان لبناني از فاجعه اقتصادي حرف زدند، حتي «ميشل عون»، رئيس‌جمهور لبنان وضعيت را سخت‌تر از وضعيت جنگي خواند.
چه برخي تحليل‌ها را که از اقدام برنامه‌ريزي شده سخن مي‌گويند و انفجار را عامدانه تفسير مي‌کنند، بپذيريم و چه انفجار را ناشي از يک سهل‌انگاري بدانيم، کسي که از اين انفجار ميوه مي‌چيند مسلماً يکي رژيم صهيونيستي است که از قضا در اين ايام در سايه وحشت از انتقامِ حزب‌الله به سر مي‌برد. و ديگري آمريکا و سعودي است که نفوذ خود را با رفتن سعد حريري تا حد زيادي از دست داده‌اند.
رژيم صهيونيستي که از وحشت انتقام حزب‌الله هفته گذشته آن فاجعه شرم‌آور –آن‌طور که فرمانده پيشين اين رژيم گفته– را به بار آورد و بي‌جهت در نقاط مرزي آتش گشود، با دشمن فرضي! وارد جنگ شد، حالا کمي ‌مي‌تواند احساس آسودگي کند، چرا که حزب‌الله تا مدتي تمرکزش را بر بيروت خواهد گذاشت و از طرف ديگر گروه‌هايي در لبنان که پيماني نانوشته با اين رژيم دارند، شروع به اتهام‌زني عليه حزب‌الله مي‌کنند، کما اينکه تاکنون هم شروع به اين کار کرده‌اند. البته اگر پايگاه اجتماعي حزب‌الله در لبنان را در نظر آوريم، متوجه خواهيم بود که تبليغات عليه آن چندان هم راحت نتيجه نمي‌دهد. البته بگذريم که اتهام را متوجه حزب‌الله کردن از اساس نامعقول است، چرا که اين گروه بخشي از حکومت لبنان است و لاجرم خود اين گروه بايد به عنوان بخشي از حکومت اين فاجعه رخ داده را حل کند.
البته آمريکا هم منافع خود را مي‌برد. آمريکا در کنار فرانسه مدتي است به دولت لبنان فشار مي‌آورد که براي گرفتن کمک اقتصادي و بهداشتي بايد عليه حزب‌الله اقدام کند و اين گروه مقاومت را محدود کند، حالا اميدوار است که با تبعات ناشي از اين انفجار، که رئيس‌جمهور آمريکا از آن به «حمله» تعبير کرده است، دولت لبنان که تاکنون در مقابل فشار آمريکا ايستادگي کرده، انعطاف از خود نشان دهد. البته اين آرزو هم چون آرزوي رژيم صهيونيستي، آرزويي دور و دراز مي‌نمايد.