خبر جراحی زیبایی حیوانات دروغ است

روزنامه شهروند/ جمعي از دامپزشکان در گفت‌وگو با «شهروند»: 

رئيس سابق جانعه دامپزشکان ايران: اين خبر فيک است. من کسي هستم که از نزديک اين حيوانات را مي‌بينم و تا به الان چنين چيزهايي را شاهد نبوده‌ام. بيشترين عملي که در ايران در سال‌هاي گذشته شايع بوده و اکنون بسيار کم شده، بريدن گوش حيوان به منظور زيباترشدن آن است؛ مثلا در برخي از نژادها مثل «دوبرمن» که داراي گوش‌هاي آويزاني هستند، اين جراحي انجام مي‌شود تا گوش‌هاي سگ تيزتر شود. اين جراحي در حال حاضر بسيار کم شده است و به ندرت انجام مي‌شود

ماجرا از آنجا شروع شد که يک دانشجوي رشته پاتولوژي در رشته توييتي مدعي شد که در ايران برخي به منظور جراحي زيبايي حيوانات خود به کلينيک‌ها مراجعه‌مي‌کنند و با صرف هزينه آنچناني خواهان جراحي زيبايي حيوانات‌شان هستند: «شايد باورتان نشه، اما جراحي زيبايي #دامپزشکي خيلي بيشتر از قبل شده؛ دوستان ميان و براي فرم دادن به #بيني، بزرگ‌کردن #چشم، صاف‌کردن#پوست، برداشتن #چربي، #بوتاکس و کوتاه‌کردن دم #سگ يا گربه‌شون هزينه‌هاي فوق‌سنگين مي‌دن.» تنها ساعاتي بعد از انتشار اين مطلب در فضاي مجازي کاربران بيکار نشستند و با اظهارنظرهاي مختلف و دست‌به‌دست کردن اين خبر به دارندگان حيوانات که دست به چنين کاري مي‌زنند، تاختند که چرا در شرايط نابسامان اقتصادي حاضرند چنين هزينه‌هايي را بابت زيباترشدن حيوانات‌شان پرداخت کنند. يکي از کاربران فضاي مجازي نوشت: «تأسف‌آوره، مردم نان شب ندارند بخورند، عده‌اي پول کلان مي‌دهند تا سگ و گربه‌هايشان زيباتر شوند.» عباس عبدي، تحليلگر نيز در بخشي از يادداشتي که در روزنامه اعتماد منتشر شد، به اين موضوع واکنش نشان داد و آن را نتيجه اقتصاد رانتي دانست: «بنده نمي‌دانم که آمار دقيق اين اقدام چقدر و در ديگر کشورها چگونه است؟ ولي برحسب تجربه شخصي خودم که از نگاه به جامعه و افراد حاصل شده است، معتقدم که اين نوع هزينه‌کردن‌ها بيش از اينکه ناشي از اقتصاد سرمايه‌داري باشد، متأثر از اقتصاد رانتي است. در واقع کساني که در اقتصاد سرمايه‌داري با کار و تلاش و ريسک‌پذيري اقدام به توليد و کسب ثروت مي‌کنند، حاضر نيستند که درآمد و ثروت خود را به چنين شکلي هزينه کنند. آنان در درجه اول قدر و ارزش ثروت کسب‌شده را مي‌دانند. به علاوه بيکار نيستند که فرصتي براي اين کارها داشته باشند، روزانه ممکن است تا ۱۲ساعت و بيشتر کار کنند. آنان در خرج‌کردن بسيار محاسبه‌گر هستند. مي‌دانند که کوچک‌ترين بي‌احتياطي در هزينه‌کردن آنان را به ورطه ورشکستگي مي‌اندازد و بايد مراقب هر چيز باشند. البته اين به معناي آن نيست که از پول و ثروت خود استفاده‌نمي‌کنند.»  اما انتقادها و واکنش‌ها به عمل جراحي زيبايي حيوانات زماني اوج گرفت که رسانه‌اي با انتشار هزينه‌هاي ميليوني از جراحي‌هاي زيبايي حيوانات نظير بوتاکس، افتادگي پلک، تتو، فرم‌دهي بيني و گوش و دم‌بري مدعي شد که اين عمل‌ها در کشور انجام مي‌شود؛ از يک ميليون تا ١٥ميليون تومان. هزينه‌هايي که البته «شهروند» براي تاييد صحت و سقم آنها با بيش از هفت کلينيک لوکس و لاکچري و خصوصي در تهران تماس گرفت، اما همه آنها عنوان کردند که تا به الان نه‌تنها چنين عمل‌هايي را انجام نداده‌اند، بلکه حتي نمونه‌اي از آن را نه ديده‌اند و نه شنيده‌اند! آن‌طور که پيگيري‌هاي «شهروند» نشان‌مي‌دهد تنها جراحي زيبايي که برخي از دامپزشکان انجام مي‌دهند، عمل گوش و دم‌بري و حنجره است؛ عملي که البته هر دامپزشک و جراحي زير بار آن نمي‌رود و در تماس با کلينيک‌هاي مختلف مي‌شنويم که «اين کار غيراخلاقي و مغاير با حقوق حيوانات است و آن را انجام نمي‌دهيم.» اما برخي از جراحان يا بيمارستان‌هاي خصوصي حاضر به انجام اين کار هستند. با يکي از آنها تماس‌مي‌گيريم و مي‌گوييم تصميم‌داريم براي بريدن گوش  سگي از نژاد «دوبرمن» که هشت ماه دارد، اقدام‌کنيم. سوپروايزر بيمارستان در پاسخ مي‌گويد: «تايم طلايي براي انجام اين جراحي بين چهار تا پنج و نيم ماهگي است؛ در غير اين صورت عمل جواب‌نمي‌دهد و گوش‌ها حالت سيخ به خود نمي‌گيرند، چون گوش بعد از جراحي بايد سه دوره که جمعا دو تا سه هفته طول‌مي‌کشد،  (هر دوره به مدت پنج روز) پانسمان‌شود وگرنه شل خواهد شد. اگر بخواهيد گوش را به طور کامل قطع‌کنيد، نياز به زمان خاصي نيست و هر زمان که بخواهيد اين کار را مي‌توان انجام داد.» هزينه بريدن هر گوش ٥٠٠ هزار تومان و جراحي زيبايي آن به منظور سيخ ايستادن گوش ٧٠٠ هزار تومان مي‌شود: «البته من بايد با جراحان بيمارستان صحبت‌کنم. دو نفر از آنها که به هيچ وجه حاضر به اين کار نمي‌شوند، چون مي‌دانند که اين عمل چقدر دردناک است و حيوان را آزار مي‌دهد و آن را غيراخلاقي مي‌دانند. اما ممکن است يک پزشک ديگر راضي به اين کار شود. آخرين جراحي گوشي که انجام داده است، حدود ٩ ماه پيش بود.» از او درباره ساير جراحي‌هايي که مي‌تواند منجر به زيباترشدن سگ (مثل فرم‌دهي به بيني، بوتاکس و تتو) شود، مي‌پرسيم و مي‌شنويم: «به غير از عمل دُم و گوش، جراحي ديگري انجام نمي‌شود. خالکوبي حيوانات را هم دامپزشکان انجام‌نمي‌دهند، ممکن است پرورش‌دهندگان اين کار را انجام‌دهند.» اگرچه برخي از دامپزشکان ديگر نيز با اين فرد نظري مشابه دارند و معتقدند شايد برخي از پرورش‌دهندگان حيوانات اقدام به خالکوبي (به منظور شناسايي حيوان) يا جراحي‌هاي دم و گوش کنند، اما يکي از اين افراد که مجموعه خود را بزرگ‌ترين مجموعه پرورش سگ در ايران مي‌داند، در گفت‌وگو با «شهروند» مي‌گويد: «خالکوبي قبلا براي شناسايي حيوان انجام مي‌شد که اکنون با پيشرفت علم راه‌هاي ديگري براي اين کار در نظر گرفته مي‌شود؛ البته نه توسط پرورش‌دهندگان بلکه پزشک جراح اين کار را مي‌کند. جراحي‌هاي ديگر نيز مثل گوش و دم و حنجره هم ديگر رايج نيست و کمتر کسي اين  کار را انجام مي‌دهد.»

خبري که دروغ بود!
 خبر جراحي زيبايي حيوانات در ايران و افزايش آن در سال‌هاي اخير که هفته گذشته جنجال زيادي به پا کرد، باعث شد تا برخي از فعالان حقوق حيوانات و دامپزشکان به آن واکنش نشان دهند و آن را خبري دروغ و جعلي بدانند؛ خبري که ممکن است به دليل تاختن و مورد انتقاد قرار دادن حاميان و دارندگان حيوانات و البته ‌آگاهي‌نداشتن باشد، چراکه به گفته دامپزشکان، بسياري از عمل‌هايي که روي حيوانات انجام مي‌شود و شايد مردم آنها را جراحي زيبايي بدانند، صرفا جنبه درماني دارد و براي بقاي عمر حيوان انجام مي‌شود. ميرسپهر پدرام، جراح و دامپزشک و عضو هيأت علمي دانشگاه تهران که نزديک به ١٦ سال است در عرصه جراحي دام کوچک فعاليت مي‌کند، يکي از اين افراد است. او در گفت‌وگو با «شهروند» معتقد است: «اين خبر بي‌پايه و اساس بوده و ايرادات علمي زيادي به آن وارد است. به نظرم اين خبر بيشتر براي تشويش اذهان عمومي منتشر شده است، چراکه اکنون به دليل شرايط اقتصادي موجود ممکن است بسياري از مردم به فکر فرو بروند که عده‌اي براي زيبايي حيوانات خود حاضرند چنين هزينه‌هايي را بپردازند. از آنجا که در زمينه جراحي دام کوچک فعاليت‌مي‌کنم و اين جامعه خيلي بزرگ نيست، اگر چنين عمل‌هايي در جمعيت دام کوچک اتفاق افتاده باشد، قطعا من بايد آن را مي‌شنيدم.» به گفته پدرام جراحي زيبايي حيوانات در زمان‌هاي گذشته فقط براي گوش برخي از نژادها انجام مي‌شد تا گوش حالت ايستاده به خود بگيرد. اما اين عمل‌ها در آمريکا و اروپا ممنوع و آموزش آنها نيز از کتاب‌ها حذف شد. دقيقا از همان زماني که چنين جراحي‌هايي در اين دو قاره ممنوع شد، بسياري از دامپزشکان ايراني هم به دليل حمايت از حقوق حيوانات اين عمل‌ها را انجام نمي‌دهند. سندرمي در برخي از حيوانات کوچک که پوزه پهني دارند، وجود دارد که به دليل باريک‌بودن سوراخ‌هاي بيني‌شان مشکلاتي  براي تنفس آنها ايجاد مي‌کند و باعث مي‌شود حيوان دچار تنگي نفس شود. بنابراين يکي از روش‌هايي که اين حيوانات از حملات تنفسي راحت شوند اين است که سوراخ‌هاي بيني‌شان  با روش جراحي بزرگ‌تر شود. اما اين عمل زيبايي به حساب نمي‌آيد. سندرم ديگري در برخي از حيوانات وجود دارد به نام سندرم عصبي دست که اصلا تحت کنترل حيوان نيست. يکي از راه‌هاي درمان اين بيماري استفاده از بوتاکس است که اتفاقا ابتدا در حيوانات استفاده شده است و بعد از آنکه متوجه شده‌اند اين کار مي‌تواند موجب صافي پوست شود، از آن براي انسان‌ها نيز استفاده مي‌شود. استفاده از بوتاکس هم بسيار نادر است و حداقل خود من در ١٦ سالي که در عرصه دامپزشکي فعاليت مي‌کنم، آن را نديده‌ام.» او مي‌گويد در هيچ کدام از متون درسي سرفصلي تحت عنوان جراحي زيبايي حيوانات وجود ندارد: «هر سال دو بار امتحان بورد تخصصي برگزارمي‌شود که من يکي از طراحان سوال آن هستم، به همين دليل بر متون دامپزشکي که در دنيا استفاده مي‌شود، تسلط دارم و تا به حال چنين چيزي در اين متون نديده‌ام.»

---

بازار

---

پيام محبي، دامپزشک و رئيس سابق جامعه دامپزشکان ايران هم نظري مشابه با پدرام دارد و معتقد است تا به الان چنين چيزي نديده و نشنيده است: «اين خبر فيک است. من کسي هستم که از نزديک اين حيوانات را مي‌بينم و تا به الان چنين چيزهايي را شاهد نبوده‌ام. بيشترين عملي که در ايران در سال‌هاي گذشته شايع بوده و اکنون بسيار کم شده، بريدن گوش حيوان به منظور زيباترشدن آن است؛ مثلا در برخي از نژادها مثل «دوبرمن» که داراي گوش‌هاي آويزاني هستند، اين جراحي انجام مي‌شود تا گوش‌هاي سگ تيزتر شود. اين جراحي در حال حاضر بسيار کم شده است و به ندرت انجام مي‌شود، چون بيشتر مردم اکنون از نژادهاي آپارتماني استفاده مي‌کنند. عمل ديگري که قبلا انجام‌مي‌شد، ولي درحال حاضر کم شده، جراحي حنجره براي بريدن صداي حيوان است که در سال‌هاي اخير بسياري با اين موضوع کنار آمده‌اند. عمل فک نيز تنها زماني انجام مي‌شود که فک حيوان شکسته باشد. تتو نيز قبلا شيوه‌اي براي شناسايي حيوان بود؛ به اين صورت که در کشاله ران يا گوش حيوان تتومي‌کردند تا قابل شناسايي باشد، تقريبا مثل داغ‌زدن اسب‌ها. اما امروزه براي شناسايي حيوانات از ميکروچيپ استفاده مي‌شود نه تتو. عمل رحم هم به دليل عقيم‌سازي انجام مي‌شود که اتفاقا به نفع حيوان است. نبايد درباره حيوان‌ها همانند انسان فکر کرد، برخي از سگ‌ها از زشتي زيبا هستند و صاحبان‌شان اصلا به دليل ظاهر آنها را مي‌خرند، بنابراين نيازي به عمل جراحي نيست. اين جراحي‌ها در ايران انجام نمي‌شود، چون ايراني‌ها نسبت به ساير کشورهاي ديگر حيوان‌دوست‌تر هستند و کمتر حيوان‌آزاري مي‌کنند. براساس قانون سازمان جهاني بهداشت دام، دامپزشکان مسئول رفاه حيوانات هستند و چون اين جراحي‌ها موجب حمايت و رفاه دام نمي‌شود، معمولا دامپزشکان زير بار آن نمي‌روند.»

جراحي زيبايي منسوخ شده است
مجيد ابن النصير، دانش‌آموخته‌ دانشکده دامپزشکي دانشگاه تهران و دامپزشک حيوانات خاص و حيات‌وحش نيز معدود عمل‌هاي زيبايي که در گذشته انجام مي‌شده است، منسوخ‌مي‌داند و مي‌گويد: «جراحي‌هايي که صرفا به منظور زيبايي در حيوانات انجام مي‌شدند، سال‌هاي زيادي است که منسوخ شده‌، حتي در کتاب‌هاي مرجع جراحي دامپزشکي نيز اکنون هيچ بخشي به اين نوع جراحي‌ها اختصاص داده نشده و از آموزش‌هاي دانشکده‌هاي دامپزشکي از جمله دانشگاه تهران نيز حذف شده است. نکته‌ مهم اينجاست که انجمن‌هاي دامپزشکي کانادا و آمريکا با بالغ بر صدهزار عضو دامپزشک در کنار بسياري ديگر از مجامع علمي-تخصصي دامپزشکي طي سال‌هاي گذشته مخالفت خود را با اين نوع عمل‌هاي جراحي اعلام کرده‌ و در برابر آن موضع گرفته‌اند. دامپزشکاني که دست به اين جراحي‌ها بزنند، از مجامع علمي بين‌المللي طرد مي‌شوند و حتي در برخي موارد مشکلات حرفه‌اي و قانوني پيدا خواهند کرد.» او در ادامه به برخي از عمل‌هايي اشاره مي‌کند که به منظور زيبايي انجام‌مي‌شوند، اما غيراخلاقي هستند: «متأسفانه جراحي‌هايي مثل قطع دُم به منظور زيبايي يا جراحي‌هاي زيبايي گوش سگ‌ها در ايران هنوز غيرقانوني نيست، اما به دليل غيراخلاقي‌بودن اين جراحي‌ها در سطح بين‌المللي کمتر جراح دامپزشکي زير بار انجام آن مي‌رود و در نتيجه اين موارد در ايران هم به ندرت ديده مي‌شود. البته در برخي نژاد‌ها مثل دوبرمن‌ها ممکن است به دليل حفظ استانداردهاي نژادي، قطع دُم سگ يا جراحي گوش انجام‌شود؛ مثلا قرار است سگ در مسابقه زيبايي يا مسائلي از اين قبيل شرکت کند و پرورش‌دهنده‌ها ممکن است چنين تقاضايي را از دامپزشک داشته باشند. اما اين دلايل به هيچ وجه از نظر اخلاقي قابل توجيه نيست و از نظر آناتوميک هم براي حيوان يک نقص به شمار مي‌آيد. باور غلط ديگري که در ميان بعضي از دامداران رايج است اينکه گوش سگ را نقطه ضعف حيوان مي‌دانند و آن را با چاقو و به شکل بي‌رحمانه قطع‌مي‌کنند تا اگر گرگ به سگ گله حمله کرد، گوشش را گاز نگيرد و مانع دفاع سگ از گله نشود. البته مسلما اين ديدگاه از نظر علمي اشتباه و مردود است و از آنجا که معمولا خود چوپانان اين کار را به روش‌هاي بسيار نادرست، غيراستريل و سنتي انجام مي‌دهند، مي‌تواند منجر به ايجاد عفونت، درد شديد و مشکلات جدي شود.» او هم معتقد است برخي از عمل‌هايي که در باور مردم به عمل زيبايي معروف است، جنبه درماني دارد و صرفا براي حفاظت از جان حيوان انجام مي‌شود: «در برخي موارد اين جراحي‌ها جنبه درماني پيدا مي‌کنند و به دليل حفظ جان حيوان و به عنوان يک جراحي درماني انجام مي‌شوند؛ مثلا زماني که حيوان دچار توده، آبسه يا هماتوم (تجمع خون) در ناحيه گوش شود يا اينکه بر اثر حادثه‌ و ضربه، بخشي از گوش حيوان آسيب ديده باشد و با گوش ديگر قرينه نباشد، ممکن است جراح دامپزشک براي درمان اين عوارض و جلوگيري از افت کيفيت زندگي حيوان ناچار به انجام جراحي شود که به طور مشخص جنبه درماني دارد.» او جراحي‌هاي درماني ديگري را هم مثال‌مي‌زند، مثلا جراحي درماني قطع دُم که زماني انجام مي‌شود که دم حيوان دچار آسيب يا شکستگي شده باشد و جراح به منظور درمان و جلوگيري از بروز مشکلات بيشتر ناچار به قطع همه يا بخشي از آن خواهد بود: «يکي ديگر از جراحي‌هايي که ممکن است انجام شود، عمل جراحي در حنجره به منظور کاهش يا حذف صداي سگ است که کاملا بر ضد حقوق حيوان و ايجادکننده عوارض بعدي است و دامپزشکان پايبند به اخلاق حرفه‌اي اصلا حاضر به انجام اين جراحي نيستند، چراکه اين مسائل را مي‌توان با رفتار درماني و تربيت سگ حل يا از آن پيشگيري کرد. در نتيجه اصلا نيازي به انجام جراحي‌هاي اينچنيني و پايمال‌کردن حقوق بديهي حيوان نيست. اين نوع عمل‌ها بسيار نادر هستند و هر جراحي زير بار آن نمي‌رود.» او جراحي زيبايي بيني در حيوانات را اغراق مي‌داند که اصلا به شکل ادعاشده وجود ندارد و سوءتعبيري غيرعلمي است: «در سگ‌هاي پوزه کوتاهي که صورت تخت دارند و ممکن است دچار سندرم انسداد تنفسي يا پوليپ باشند، براي اينکه حيوان بتواند بهتر نفس بکشد، ممکن است جراحي‌ صورت بگيرد و دامپزشک تغييراتي را روي بيمار اعمال مي‌کند که در حقيقت نمود ظاهري و جنبه زيبايي هم ندارد و هدف آن کاملا درماني است. در گربه‌ها نيز به عنوان نمونه زماني که دچار بيماري‌‌ از جمله کارسينوماي سلول‌هاي مکعبي (نوعي سرطان) در ناحيه بيني باشند، ممکن است جراح به ناچار همه يا بخشي از صفحه بيني يا ديواره مياني بيني حيوان را بردارد تا جلوي تهاجم و انتشار احتمالي سلول‌هاي سرطاني را بگيرد، اتفاقا اين عمل اصلا منجر به زيبايي حيوان نمي‌شود و نتيجه‌ آن بعضا بسيار هم نازيباست.» آنچه در گزارش‌ها از عمل جراحي زيبايي بيشتر مردم را به خشم آورد، هزينه‌هاي آنچناني و ميليوني اين جراحي‌ها بود؛ موضوعي که دامپزشکان آن را رد مي‌کنند. ابن‌النصير مي‌گويد: «حتي جراحي‌هايي که روي اسب انجام مي‌شود يا عمل‌هاي سنگين ارتوپدي هم بعضا به اين ارقام حتي نزديک نمي‌شوند. مثلا بيهوشي عمومي و جراحي به منظور عقيم‌سازي در تهران بسته به جنس و جثه حيوان معمولا بين ۲۵۰ تا ۸۰۰ هزار تومان هزينه‌دارد که با آنچه ادعا شده بود، تفاوت بسياري دارد.» رکسانا سرابندي، فعال حقوق حيوانات و دامپزشک که در يکي از کلينيک‌هاي خصوصي دامپزشکي تهران مشغول به کار است نيز در گفت‌وگو با «شهروند» اين هزينه‌ها را غيرواقعي مي‌داند و معتقد است: «حتي عمل‌هاي ارتوپدي هم که جزو جراحي‌هاي سنگين به شمار مي‌آيند، شايد بيشتر از چهار ميليون تومان نشود.»

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar