بازنده بزرگ

اعتماد/متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

برايان هوک، رييس گروه اقدام عليه ايران در وزارت‌خارجه ايالات متحده هم از قطار دستگاه ديپلماسي وزارت‌خارجه کابينه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده پياده شد. شامگاه پنجشنبه به وقت ايران بود که رسانه امريکايي نيويورک‌تايمز در گزارشي اعلام کرد که اين ديپلمات 52 ساله ديگر چهره اصلي کارزار ضدايراني وزارت خارجه ايالات متحده نيست و قرار است جاي خود را به چهره‌اي اتفاقا تندروتر بدهد. برايان هوک که تا پيش از انتخاب از سوي مايک پمپئو، وزير خارجه ايالات متحده به عنوان رييس گروه اقدام عليه ايران چهره گمنامي در اين وزارتخانه بود در سه سال اخير به چهره اصلي سياست فشار حداکثري ايالات متحده عليه ايران تبديل شده بود و شايد به همين دليل بود که در نخستين ساعت انتشار خبر استعفاي هوک آنچه در موج خبري بيشتر به چشم آمد دلايل اين استعفا و تعبير آن به تغيير سياست تيم ترامپ در قبال تهران بود؛ تعابيري که پس از تمرکز بيشتر بر چهره‌اي که به عنوان جانشين هوک انتخاب شد کم‌کم به واقعيت نزديک‌تر شد. برايان هوک از منظر بسياري از تحليلگران آخرين بازمانده از نسل اول تيم امنيتي پيرامون ترامپ بود. نکته قابل توجه در گزارش نيويورک‌تايمز اين بود که نويسندگان اين گزارش از استعفاي هوک با عنوان پايان هرگونه فرصت توسل به ديپلماسي در رابطه با تهران تا پايان دور نخست رياست‌جمهوري دونالد ترامپ ياد کردند. تعبيري که با واکنش فوري عمده تحليلگران امريکايي روبه‌رو شد و همگي آنها از هوک به عنوان چهره‌اي ياد کردند که معمار و مجري سياست فشار حداکثري عليه ايران و حتي مسدود کردن کوچک‌ترين روزنه‌ها براي توسل به ديپلماسي در رابطه با تهران بود. هنوز مشخص نيست که آيا پياده شدن هوک از قطار تيم ترامپ آن هم کمتر از سه ماه مانده به انتخابات رياست‌جمهوري امريکا به خواسته شخصي او رخ داده يا مسائل حاشيه‌اي نظير رفتارهاي خارج از پروتکل و عرف او با ديگر کارمندان وزارت‌خارجه عملا چاره‌اي جز خروج آبرومندانه آن هم ذيل عنوان استعفا براي او باقي نگذاشته است. برايان هوک در حالي با تيم ترامپ خداحافظي کرد که ايران به عنوان پرونده مستقيم تحت مديريت او وارد روزها و هفته‌هاي سرنوشت‌سازي شده است. همزمان با انتشار خبر استفعاي هوک و تاييد اين خبر توسط مايک پمپئو بود که وزارت خارجه ايالات متحده اعلام کرد هفته آينده پيش‌نويس قطعنامه جديد براي تمديد تحريم تسليحاتي ايران را به راي خواهد گذاشت و همين مساله گوياي تداوم سياست ترامپ در قبال تهران در چند ماه آتي خواهد بود. برايان هوک در حالي رياست گروه اقدام عليه ايران را واگذار کرد که تنها دستاورد فعاليت اين گروه تشديد تنش در رابطه با تهران- واشنگتن و رسيدن اين رابطه به نقطه‌اي است که به سختي مي‌توان از بازگشت‌پذير بودن اوضاع سخن گفت. اهداف سياست فشار حداکثري مدنظر ترامپ از ابتدا مشخص بود: تسليم شدن تهران و نشستن پشت ميز مذاکره مجدد با ايالات متحده درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي، منطقه‌اي و برنامه موشکي. تيم پيرامون ترامپ که اصلي‌ترين مهره آن در پرونده ايران همين برايان هوک بود به رييس‌جمهور اطمينان خاطر داده بودند که اعمال فشارهاي اقتصادي بر ايران به اضافه تلاش براي منزوي کردن سياسي اين کشور در حالي که تهران نتوانسته از فضاي تنفسي کوتاه‌مدت پس از حصول برجام هم کمال استفاده را بکند مي‌تواند منجر به تسليم شدن تهران در کوتاه‌ترين زمان ممکن بشود؛ پيش‌بيني‌اي که هرگز عملي نشد و برايان هوک در حالي کرسي رياست اين گروه را واگذار کرد که به گواه کارشناسان، تشديد تحريم‌ها عليه ايران، ترور سردار شهيد قاسم سليماني و تلاش براي تهديد نشان دادن تهران در حوزه فعاليت‌هاي منطقه‌اي هيچ کدام ايران را به ميز مذاکره با امريکا نزديک نکرده است. برخي از تحليلگران مسائل ايران با توجه به کاهش تعهدات برجامي از سوي تهران مي‌گويند که برايان هوک در حالي رفت که ايران برنامه هسته‌اي خود را مجددا از سر گرفته و به نظر مي‌رسد که توانسته تا حدودي اقتصاد خود را هم با شرايط تحريمي وفق بدهد. وضعيتي که امروز ايران در آن قرار دارد نشان از شکست کارنامه هوک دارد. برايان هوک در توجيه اين شکست به نيويورک‌تايمز مي‌گويد: گاهي مسير و گاهي هدف مهم است. درباره استراتژي ما در قبال ايران هر دو مهم است. ما به دنبال توافق جديدي با ايران هستيم اما همزمان هم بايد بگوييم که فشارهاي ما بر ايران اقتصاد اين کشور را تحت‌الشعاع قرار داده است.

---

بازار

---

برايان هوک در ادامه نيز مدعي شد که ايران امروز از سه سال و نيم قبل ضعيف‌تر شده است. با اين همه اين ادعاي هوک طرفداران چنداني ندارد و مثلا چهره‌اي مانند وندي شرمن که در جريان مذاکرات هسته‌اي تيم باراک اوباما با ايران رياست اين تيم را برعهده داشت اعتقاد دارد که تيم ترامپ در قبال ايران به آزمون و خطاي تاکتيک‌ها رو آورده و هيچ استراتژي مشخصي ندارد. در وزارت خارجه ايالات متحده نيز کم نيستند چهره‌هايي که با شرمن موافق هستند و مي‌گويند که با افراط در استفاده از ابزار تحريم نمي‌توان اصلاحات را پيش برد يا رابطه‌اي را ساخت.   سناتور ليندزي گراهام که در حوزه سياست خارجي از مشاوران ترامپ محسوب مي‌شود با تمجيد از برايان هوک ادعا کرد که به نظر مي‌رسد ديگر پنجره رسيدن به توافق جديد هسته‌اي با ايران حداقل تا پيش از انتخابات بسته شده باشد. اين سناتور جمهوري‌خواه در ادامه ادعا کرد که برايان هوک توانسته موافقت کشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس با سياست واشنگتن در قبال تهران را جلب کند. اين ادعا در حالي از سوي گراهام مطرح شد که تيم ترامپ در سه سال و نيم گذشته هر بار قطعنامه ضدايراني را به صحن شوراي امنيت برده عملا با دستان خالي بازگشته و يکي از انتقادها به سياست‌هاي دولت فعلي امريکا در قبال ايران همين ناديده گرفتن متحدان اين کشور است.  برايان هوک که در ابتداي سال 2017 ميلادي و در دوره وزارت خارجه رکس تيلرسون به تيم ترامپ راه پيدا کرد عملا به نزديک‌ترين مشاور تيلرسون در پرونده ايران تا پيش از خروج او از وزارت خارجه تبديل شده بود. به گزارش نيويورک‌تايمز اين تيلرسون بود که برايان هوک را به جرد کوشنر داماد دونالد ترامپ و مشاور ارشد او معرفي کرد و بدين وسيله مسير نزديکي هوک به رييس‌جمهور را هموار کرد. به گفته بسياري از کارشناسان امريکايي کاخ سفيد در آن بازه زماني که تقريبا يک سال از حضور ترامپ در راس هرم قدرت گذشته بود هيچ استراتژي مشخص و تعريف شده‌اي در حوزه سياست خارجي نداشت و تنها مجموعه‌اي از شعارهاي انتخاباتي درباره سياست خارجي روي دست ترامپ مانده بود. جرد کوشنر در مصاحبه‌اي که درباره هوک داشت در مورد نقش او در تبيين سياست خارجي کاخ سفيد مي‌گويد: «اين هوک بود که به ما کمک کرد تا به رويکردي برسيم که امروز در حوزه سياست خارجي داريم. برايان با سفرهايي که ترتيب مي‌داد عملا جلسات بسيار مفيدي با رهبران کشورهاي مختلف برگزار مي‌کرد و به خصوص جلسات بسيار خوبي با ملک سلمان و محمدبن سلمان درباره ايران داشت. ايده توييت‌هاي دونالد ترامپ به زبان فارسي هم از سوي هوک مطرح شد.» کوشنر در حالي تلاش کرد خاطره خوبي از برايان هوک در اذهان بسازد که در وزارت خارجه هوک از محبوبيت و مقبوليت برخوردار نيست و به رفتارهاي گزينشي به خصوص با افرادي که مخالف رويه ترامپ در سياست خارجي هستند، شهرت داشت. با اين همه در گزارش نيويورک‌تايمز گفته شده که کارنامه برايان هوک مخلوطي از موفقيت و شکست است. زماني که ترامپ در سال 2018 تهديد به خروج از برجام مي‌کرد، برايان هوک ديدارهاي مرتبي با مقام‌هاي اروپايي داشت تا بتواند آنها را به حمايت از سياست ترامپ در قبال تهران متقاعد کند. ديدارهايي که هيچ ماحصلي نداشت و اتفاقا در رويدادي کاملا نادر سه کشور اروپايي عضو برجام و متحد ايالات متحده در حمايت از تداوم اجراي توافق هسته‌اي با ايران کنار چين و روسيه باقي ماندند. با اين همه برايان هوک يکي از معدود چهره‌هايي بود که با وجود خروج تيلرسون از تيم ترامپ در وزارت خارجه مايک پمپئو هم ارج و قرب خود را داشت و حتي در پرونده ايران استقلال عمل بيشتري هم پيدا کرد. اين برايان هوک بود که در برخي پرونده‌ها مانند تهديد ناخدا نفتکش ايران در جبل الطارق به فتواهاي شخصي عمل کرد. 

 هوک جاي خود را به چهره تندتري داد 
هرچند که به گواه بسياري از کارشناسان برايان هوک وادار به استعفا شد تا عملا هزينه شکست سياست فشار حداکثري به نام او نوشته شود اما چهره‌اي که به جاي هوک مسووليت اعمال سياست فشار حداکثري عليه ايران را برعهده گرفته نيز کارنامه‌اي بدتر از هوک در ايران ستيزي دارد.  اليوت آبرامز که از او با عنوان جانشين برايان هوک ياد مي‌شود از دسته سياستمداران امريکايي است که به نومحافظه‌کاران يا نئوکان‌ها مشهورند و در سياست خارجي به دنبال نقش فعال امريکا در امور کشورهاي ديگر هستند و تبليغ دموکراسي و ارزش‌هاي ليبرال را در کنار نظامي‌گري دارند. سايت پوليتيکو دو سال قبل درباره سابقه آبرامز نوشت: او که در دولت‌هاي رونالد ريگان و جرج دبليو بوش، روساي جمهور اسبق امريکا، خدمت کرده است در محافل سياست خارجي امريکا شخصيتي شناخته شده و تا حدودي جنجالي است. او اغلب ديدگاه‌هايي تند و ستيزه‌جويانه از خود منعکس کرده و به‌شدت طرفدار اسراييل است، اما در عين حال درباره لزوم حمايت از حقوق بشر در سرتاسر جهان نيز سخنراني‌ها و نوشته‌هاي مفصل و بليغي داشته است.آبرامز از معدود افرادي است که به عنوان يکي از منتقدان ترامپ در کارزار انتخاباتي سال ۲۰۱۶ اجازه يافته است به دولت جمهوري‌خواهان ملحق شود. يکي ديگر از آنها، جيمز جفري، نماينده ويژه دولت امريکا در امور سوريه، است. اليوت آبرامز در سال‌هاي اخير در انديشکده شوراي روابط خارجي فعاليت مي‌کرد. اليوت آبرامز متولد ژانويه سال ۱۹۴۸ ميلادي ديپلمات سابق امريکايي و کارشناس علوم سياسي در سياست خارجي براي رونالد ريگان رييس‌جمهوري سابق جمهوري‌خواه امريکا و جورج دبليو بوش ديگر رييس‌جمهوري جمهوري‌خواه امريکا بوده است. آبرامز در جريان ماجراي ايران کنترا در دوران رياست‌جمهوري ريگان به اتهام پنهان کردن اطلاعات از کنگره مجبور به پاسخگويي در مقابل نمايندگان شد اما توسط جورج اچ دبليو بوش مورد عفو قرار گرفت. آبرامز روابط نزديکي نيز با لابي‌هاي حامي اسراييل دارد و عضو شوراي يادبود هولوکاست در امريکا است و در دانشگاه جورج تاون در حوزه سياست خارجي تدريس کرده است. او به دليل تصميم‌گيري‌هايش در حوزه سياست خارجي شخصيتي بحث‌برانگيز و بدنام بوده است به خصوص در حمايت از مداخله‌ امريکا در امور داخلي نيکاراگوئه و السالوادور او در دوره نخست رياست‌جمهوري جورج دبليو بوش دستيار ويژه رييس‌جمهوري و مدير ارشد در شوراي امنيت ملي در امور خاورميانه و شمال آفريقا بود. در آغاز دوره دوم رياست‌جمهوري بوش او معاون مشاور امنيت ملي بري استراتژي دموکراسي جهاني و مسوول ترويج استراتژي بوش براي پيشبرد دموکراسي در خارج از کشور بود. در اوايل سال ۱۹۸۲ ميلادي زماني که از گزارشي از قتل عام صدها نفر از غير‌نظاميان توسط ارتش السالوادور در رسانه‌هاي امريکايي منتشر شد آبرامز در گزارشي به کميته مجلس سنا نوشت که اين گزارش‌ها معتبر نيستند و به نظر مي‌رسد حادثه‌اي بوده که در آن چريک‌ها کشته شدند. قتل عام در زمان زمامداري دولت ريگان بود و تلاش مي‌کرد تا تصوير رژيم حامي حقوق بشر را از نظاميان در قدرت در السالوادور به نمايش بگذارد. با اين حال، گزارش‌هاي تحقيقي بيشتر نشان داد که ادعاي آبرامز گمراه‌کننده بوده است. همچنين، در زمينه تحولات نيکاراگوئه، هنگامي که کنگره بودجه براي کمک‌رساني به کنتراها به منظور سرنگوني دولت چپگراي ساندنيست نيکاراگوئه را متوقف کرده بود چرا که طبق قانون اجازه صرف بودجه براي تامين تسليحات براي نيروي خارجي غير‌قانوني بود، آبرامز به‌طور پنهاني در اين باره ديدارهايي براي کمک‌رساني داشته است. او در دوراني که دستيار ويژه بوش بود نقش مهمي در بهبود روابط اسراييل و امريکا ايفا کرد. همچنين، در سال ۲۰۰۲ ميلادي آبزرور ادعا کرده بود که آبرامز در تلاش براي برنامه‌ريزي کودتا عليه هوگو چاوز رييس‌جمهوري چپگراي آن کشور نقش داشته است. آبرامز به قدري کارنامه‌اي ننگين دارد که از او در نشريات چپ امريکايي چون «نيشن» تحت عنوان «جنايتکار جنگي» و «عامل نسل‌زدايي» ياد مي‌شود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar