برگزیده

چرا کشتی مرگ در بندر بیروت پهلو گرفت؟

ايسنا

بروزرسانی 1399/06/01 - 15:35

ايسنا/متن پيش رو در ايسنا منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

تحقيقات پيرامون انفجار بيروت همچنان ادامه دارد و از روز آغاز دو مسير براي تحقيقات آغاز شد.

به گزارش سايت ۱۸۰post لبنان، اهمال، سهل انگاري و فساد اداري-مالي به عنوان علت اولي و اصلي انبار کردن ۲۷۵۰ تن نيترات آمونيوم تعيين شد که بر همين اساس نوزده تن از روز آغاز تحقيق بازداشت شدند تا روشن شود آيا دستگاه‌ها و افراد بازداشتي سهل انگاري، تخلف اداري و مالي انجام داده‌اند يا نه؟

دليل دوم براساس، اقدام "عمدي" انبار کردن نيترات آمونيوم به منظور اهداف مجرمانه و جنايتکارانه بود که طي آن عوامل خارجي و داخلي دست به دست هم داده‌اند تا اين مواد انفجاري در بندر بيروت قرار گرفته تا براي روز مناسب از آن استفاده کنند. در همين چهارچوب، لينا فخرالدين، نويسنده سايت ۱۸۰post معتقد است فرضيه توطئه در انفجار بزرگ بيروت هر روز واقعي تر مي‌شود:

۱- گزارشات و سوابق دريانوردي کشتي روسوس ثابت مي‌کند که اين کشتي فاقد مجوز و صلاحيت‌هاي فني براي دريانوردي بوده و هرگونه حمل کالا توسط اين کشتي با ريسک بالاي غرق شدن همراه بوده است. ناخداي اين کشتي بوريس پروکوشف نيز تاکيد کرده بود ک حفره‌اي در عقب اين کشتي وجود داشت که مي‌توانست منجر به غرق کشتي شود. اکنون اين سوال مطرح است که بازرگان و مالک روسي اين کشتي "ايگور گرتشوشکين" چرا کشتي‌اي را خريده است که در آستانه نابودي بوده و سپس اين که چرا محموله‌اي به ارزش حدود يک ميليون دلار از نيترات آمونيوم مي‌خرد تا با همين کشتي مستهلک از بندر باتومي در گرجستان به سوي بندر بيرا در موزامبيک در آفريقا حمل شود؟ با اين فرضيه اين بازرگان روسي راضي مي‌شود بيش از يک و نيم ميليون دلارش را در معرض غرق شدن راهي هزاران کيلومتر راه دريايي کند. سوال اين است که چگونه چنين فرضيه‌اي قابل قبول است و چند بازرگان دريايي در دنيا راضي مي‌شوند که چنين ريسک بزرگ و خطرناکي را انجام دهند؟

۲- از زماني که ايگور گرتشوشکين کشتي روسوس را خريداري مي‌کند هيچ سفري با آن انجام نمي‌دهد مگر همين سفر دريايي که از بندر باتومي در گرجستان در سپتامبر ۲۰۱۳ آغاز مي‌شود و قرار بوده تا با طي هزاران کيلومتر با يک کشتي بسيار فرسوده و در آستانه فروپاشي با عبور از درياي مديترانه و کانال سوئز به بندر بيرا در موزامبيک برسد اما در ميانه راه مسير خود را کج کرده و در نهايت در بندر بيروت پهلو مي‌گيرد. در اين ميان روايت‌هاي متعددي وجود دارد و برخي اوراق و مدارک دريايي حاکي از آن است که کشتي روسوس از اوکراين حرکت کرده است. اما از همه مهمتر هنوز معلوم نيست محموله ۲۷۵۰ تني نيترات آمونيوم از کدام کارخانه در گرجستان خريداري شده و خريدار واقعي آن چه کسي بوده است؟ حتي مالکين جديد کارخانه توليد نيترات آمونيوم در گرجستان مي‌گويند که آنها هيچ محموله‌اي را در سال ۲۰۱۳ به کسي نفروخته‌اند بلکه اولين محموله نيترات آمونيوم را در سال ۲۰۱۴ فروخته‌اند. براساس اين روايت‌هاي متناقض و فريبنده، معلوم نيست که فروشندگان و خريداران اصلي اين محموله چه کساني بوده‌اند. بر همين اساس روايت پرداخت مبلغ يک ميليون دلار از سوي ايگور گرتشوشکين، مالک کشتي نيز زير سوال مي‌رود. شايد اين روايت درست‌تر باشد که او مبلغ يک ميليون دلار گرفته است تا ۲۷۵۰ تن نيترات آمونيوم را به بهانه بندر بيرا در موزامبيک به بيروت برساند. مدارک کشتي آن قدر ناقص و متناقض است که در آنها نمي‌توان فهميد مشتري و فروشنده کيست؟

۳- بر اساس آن چه ناخداي کشتي روسس "بوريس پروکوشف" مي‌گويد پس از آن که کشتي روسس به بندر بيروت مي‌رسد و توقيف مي‌گردد، مالک کشتي با دريافت مبلغ يک ميليون دلار به عنوان هزينه حمل بار، از مالکيت کشتي صرف نظر کرده تا به اصطلاح از پرداخت چند هزار دلار هزينه‌هاي گمرکي توقف در بندر بيروت فرار کند. اين در حالي است که روسس در زمان توقف در بندر حدود ۳۵۰ هزار دلار قيمت گذاري شده بود و محموله آن براساس ارزشيابي سال ۲۰۱۳ در بيروت حدود ۷۰۰ هزار دلار بوده است. با اين همه آيا اين روايت درست است که مالک کشتي با تحمل چند صد هزار دلار خسارت از خير کشتي روسوس گذشته است؟ اين روايت در حالي است که ناخداي کشتي "بوريس پروکوشف" مدعي است فردي لبناني به مالک کشتي پيشنهاد کرده بود تا در ازاي غرق کشتي در بيروت و انبار کردن آن در بندر بيروت، نسبت به قاچاق نيترات آمونيوم اقدام کنند. اين طرف لبناني هنوز کشف نشده و مي‌تواند اين فرضيه را تقويت کند که در حقيقت اين کشتي از اول حرکت در گرجستان به مقصد بيروت حرکت کرده بود. در هر حال پس از توقيف کشتي، مالک کشتي به مدت شش سال از انظار مخفي شده بود و حتي کادر فني و اداري کشتي نيز به او دسترسي نداشتند.

۴- کليه مدارک شرکت مالک کشتي "ايگور گرتشوشکين" که نشان دهنده طرفي است که مالکيت کشتي را داشته است، يکبار سر از جزاير مارشال در آورده است و يک بار سر از پاناما. روند تحقيقات نشان مي‌دهد که ثبت اداري کشتي همراه با پيچ و خم‌هايي است تا بالاخره معلوم نشود مالک اين کشتي کيست. تحقيقات نشان مي‌دهد که سردرگمي مدارک کشتي نشان مي‌دهد که عوامل آن در پولشويي و قاچاق دست داشته‌اند و به راستي اگر قرار بوده تا ۲۷۵۰ تن نيترات به بيروت برسد و در آنجا انبار شود چه کساني بهتر از مالک همين کشتي مي‌توانسته‌اند چنين نقشه‌اي را عملي کنند؟

۵- خط دريايي کشتي روسوس نشان مي‌دهد که تغييرات مهمي در مسير رخ داده است. ابتدا قرار بوده که پس از حرکت از بندر باتومي در گرجستان در يونان متوقف شود اما ابتدا در بندري در ترکيه متوقف مي‌شود و ناخداي آن و برخي از کارکنان به بهانه مسائل مالي از کشتي جدا مي‌شوند و هدايت آن را ناخدا بوريس پروکوشف به عهده مي‌گيرد. سپس مجددا به بهانه سوخت و غذا در بندري در يونان پهلو مي‌گيرد، اين در حالي است که سوخت و غذا را مي‌توانستند در ترکيه تامين کنند. از اين مسير به بعد قرار مي‌شود تا براي بارگيري مواد کشاورزي عازم بيروت شده تا پس از عبور ار کانال سوئز آن را در بندري در اردن تخليه کنند. اين در حالي است که ميزان حمل بار قانوني و رسمي کشتي روسس فقط ۱۹۰۰ تن بوده است، حال آن که ۲۷۵۰ تن بار نيترات آمونيوم داشته است. بنابراين از زمان اداره کشتي توسط بوريس پروکوشف او ميدانسته است که ۸۵۰ تن بار اضافي داشته و قرار بوده مجددا بارهاي سنگيني از بيروت به مقصد اردن حمل کنند. وقتي کشتي به بيروت مي‌رسد مسئولين گمرک بندر بيروت به وزن اضافي آن پي برده و براي دريافت حقوق گمرکي، کشتي روسوس را توقيف مي‌کنند و اين جا ناخدا بوريس پروکوشف مدعي مي‌شود که از وزن واقعي محموله مطلع نبوده است و در نهايت کشتي در بندر بيروت به دليل بار اضافي و عدم پرداخت حقوق گمرکي توقيف مي‌شود. کشتي توقيف شده و بار آن در انبار شماره ۱۲ بندر بيروت تخليه مي‌شود و در نهايت چهار سال بعد کشتي به دليل نقايص فني غرق مي‌شود. ناخدا بوريس پروکوشف مدعي شده است که پس از بارگيري محموله کشاورزي به مقصد اردن تازه فهميده است که وزن بار بيش از ظرفيت قانوني کشتي بوده در حالي که اين ادعا از وي نمي‌تواند قابل قبول باشد. از نکات جالب توجه در تحقيقات بيروت اين است که هنوز کسي نمي‌داند محموله کشاورزي به مقصد اردن از سوي کدام شرکت يا کدام فرد لبناني تحويل داده شده است. و هنوز معلوم نيست ايا بالاخره پس از توقيف کشتي روسوس آيا اين محموله به اردن رفته است يا آن هم در بندر بيروت در کنار نيترات آمونيوم انبار شده است؟ از نگاه بسياري از محققان، اين سناريوها حاکي از آن است که محموله نيترات آمونيوم از بندر باتومي حرکت کرده است تا در بندر بيروت پهلو گرفته و به بهانه بار اضافي توقيف و سپس مجبور به تخليه بارنيترات آمونيوم شود.

۶- تناقضات موجود در روايت‌هاي ناخدا و مالک کشتي از جمله اموري است که نشان مي‌دهد پشت خط سير دريايي کشتي روسوس حقايقي پنهان است که تلاش زيادي صورت مي گيرد که همچنان مخفي باقي بماند. از جمله اين که اين کشتي طرف‌هاي همکار لبناني داشته است که تاکنون هويت آنان مخفي باقي مانده است.