تلاش کاظمی برای ایجاد موازنه در محور ایرانی – امریکایی – عربی

ديپلماسي ايراني/متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

علي موسوي خلخالي در يادداشتي مي نويسد: دولت عراق ناگزير است براي حفظ ثبات و استقرار خود رابطه اي متوازن با سه محور عربي – ايراني – امريکايي برقرار کند و بديهي است که قرار هم نيست گسترش رابطه با يک طرف به حساب طرف ديگر باشد. 
 
مصطفي الکاظمي، نخست وزير عراق اواخر هفته گذشته به ايالات متحده سفر کرد و مورد استقبال رسمي دونالد ترامپ، رئيس جمهوري اين کشور قرار گرفت. گفته شد به دستور دونالد ترامپ، رئيس جمهوري ايالات متحده استقبال از او در عاليترين سطح انجام شد. 

---

بازار

---

سفر الکاظمي به ايالات متحده حدود يک ماه بعد از سفر او به ايران انجام شد. سفر او به ايران نيز بسيار مورد اهتمام قرار گرفت و در عاليترين سطوح از او استقبال رسمي شد. آن سفر نتايج بسيار خوبي به همراه داشت که در پايان آن هر دو طرف از آن ابراز رضايت کردند.

کاظمي در حالي روز شنبه اين هفته از واشنگتن به بغداد بازگشت که روز سه شنبه راهي اردن شد تا در سومين نشست مهم سه جانبه دوره اي عراق – اردن – مصر در امان شرکت کند. در امان نيز شخص پادشاه اردن در فرودگاه به همراه پسرش به عنوان وليعهد و همچنين نخست وزير به اسقبال کاظمي آمدند تا در آنجا نيز عالي ترين استقبال از او انجام شود. سفر کاظمي به اردن يک روزه بود و سه طرف (اردن – عراق – مصر) با صدور بيانيه اي که در آن ضمن تاکيد بر لزوم هوشياري نسبت به تحولات پيچيده منطقه بر حمايت از آرمان فلسطين و تشکيل کشور مستقل فلسطيني به پايتختي قدس شريف تاکيد شد، به کار خود پايان داد.
تحرکات بين المللي کاظمي در حدود سه ماهي که از آغاز به کار او به عنوان نخست وزير دولت انتقالي عراق گذشته، نشان از پويايي و تحرکات او دارد. اين گونه معروف است که او از حمايت امريکايي ها، به عنوان يکي از قدرت هاي تاثيرگذار و ذي نفوذ در عراق، برخوردار است. اما در عين حال جمهوري اسلامي ايران نيز او را به چشم نخست وزيري نامطلوب و دور از منافع تهران نمي بيند که استقبال گرم از او در تهران اين ادعا را تاييد مي کند. بنابراين مي توان گفت که ايران نيز به نوعي از کاظمي حمايت مي کند. 

کاظمي سفر خود را از ايران آغاز کرد، اين نخستين بار بود که رئيس دستگاه اجرايي عراق، نخستين سفر خارجي خود را به ايران اختصاص مي داد. تا کنون سابقه نداشته است که نخست وزيرهاي عراق، اولين سفر خارجي خود را از ايران آغاز کرده باشند. اتفاقي که بسيار مورد توجه رسانه ها قرار گرفت و در عين حال دلخوري اعلام نشده اي را از سوي عربستاني ها که بنا بود اولين سفر نخست وزير عراق به آن جا باشد اما نشد، به دنبال داشت. مدت کوتاهي بعد از آن بود که کاظمي راهي امريکا شد. قبل از سفر به امريکا کاظمي اعلام کرد که پيام رسان نيست و هيچ پيامي را از سوي ايران براي امريکايي ها نبرده است. همانند همه دولتمردان عراقي، کاظمي نيز تلاش دارد کشورش را از تنش هاي موجود ميان ايران و امريکا دور کند. در عين حال اين واقعيت را بسيار خوب مي داند که بايد در روابط بين المللي اش توازن ايجاد کند. استقبال از او در تهران و واشنگتن، در عاليترين سطح، تلاشي بود که نشان دهد به دنبال حفظ موازنه در روابط بين المللي عراق است. اگرچه کاظمي هنوز راهي عربستان سعودي نشده اما در نشست سه جانبه امان حاضر شد تا نشان دهد عراق به روابط عربي نيز به اندازه ديگر روابط بين المللي عراق اهميت مي دهد و هر سه رابطه عربي – ايراني – امريکايي را در کنار هم مي خواهد. اهميت اين تلاش زماني بيشتر خودنمايي مي کند که شاهديم کاظمي نه تنها برنامه اي براي سفر به ترکيه – به عنوان يکي از کشورهاي قدرتمند منطقه – ندارد بلکه تنش ها با اين کشور روز به روز در حال تشديد است. مساله اي که خواه ناخواه اهميت ايران در روابط غيرعربي عراق را پررنگ تر از هميشه مي کند. 

نبايد تصور کرد که گسترش روابط عراق با کشوري و حل مشکلاتش با آن کشور يا تامين بخشي از نيازهايش از کشوري غير از ايران به معناي دور شدن بغداد از تهران است. با توجه به معادلات حاکم بر عراق هيچ دولتي نمي تواند در عراق بر سر کار آيد و گمان کند که مي تواند از ايران دور شود. کما اين که در نظر نگرفتن مهره تاثيرگذاري چون امريکا در عراق نيز براي هيچ دولتي امکان پذير نيست. 

در افواه عمومي و در حرف هاي درگوشي مقامات عراقي اين عبارت زياد زده مي شود که اگر دولت عبدالمهدي سقوط کرد به دليل ناخشنودي امريکايي ها از نزديکي بي محاباي او به ايران و بي توجهي به خواسته هاي آنها بود. کما اين که شاهد بوديم در حدود 10 ماهي که عبدالمهدي نخست وزير بود، تقاضاي سفر او به امريکا دست کم چهار بار به تعويق افتاد و در آخر هم انجام نشد که دليل اصلي آن عدم تمکين عبدالمهدي به خواسته هاي امريکايي ها عليه ايران از جمله رعايت تحريم هاي يکجانبه اعمال شده واشنگتن عليه تهران بود. همچنين در دوران نوري مالکي نيز شاهد بوديم که بي توجهي دولت وقت به رابطه با کشورهاي عربي چه هزينه هاي سنگيني را بر امنيت عراق تحميل کرد که فاجعه ظهور داعش از جمله آن بود. بنابراين دولت عراق ناگزير است براي حفظ ثبات و استقرار خود رابطه اي متوازن با سه محور عربي – ايراني – امريکايي برقرار کند و بديهي است که قرار هم نيست گسترش رابطه با يک طرف به حساب طرف ديگر باشد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar