نماد آخرین خبر

بلوک جدید اعراب- اسرائیل در برابر محور مقاومت

منبع
ديپلماسي ايراني
بروزرسانی
بلوک جدید اعراب- اسرائیل در برابر محور مقاومت

ديپلماسي ايراني/متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

لويس ليبي و هيلل فرادکين-موسسه هادسون/ در دو ماه گذشته از آغاز يک انقلاب استراتژيک در خاورميانه حکايت داشت. بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسرائيل، و رهبران ميانه رو عرب از جمله محمد بن زايد آل نهيان، وليعهد امارات متحده عربي، اکنون در نتيجه تلاش هاي رئيس جمهوري دونالد ترامپ، آشکارا همکاري ديپلماتيک، اقتصادي و بالقوه نظامي را در عليه دو «تهديد منطقه اي» آغاز کردند. اينکه کشورهاي عربي اکنون به اسرائيل به چشم بخشي از راه حل به اين «تهديد» مي نگرند، از تغييري تاريخي در چارچوب نيروهاي سياسي منطقه حکايت دارد.

از نظر کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس، اولين «تهديد» مهم دولت شيعه ايران است و دومي، دولت سني مذهب ترکيه و جاه طلبي هاي تهاجمي رئيس جمهوري رجب طيب اردوغان. افزايش سرعت مداخله چين و روسيه و تمايل آمريکا به کاهش حضور نظامي در منطقه محاسبات جديدي را در پي داشته که به تغيير ساختاري در ديپلماسي خاورميانه انجاميده است.

امارات، اسرائيل و ايالات متحده در تاريخ 13 اوت اعلام کردند امارات و اسرائيل در جهت عادي سازي روابط حرکت کرده و خود را در صلح با يکديگر مي دانند. اسرائيل و امارات در چند سال گذشته تا حدودي به يکديگر نزديک شده بودند؛ اما اعلام عادي شدن روابط اين نزديکي را به يک مرحله بالاتر، تعيين کننده تر و قابل توجه تر ارتقاء داد. 11 سپتامبر هم بحرين از امضاي پيمان صلح با اسرائيل خبر داد. در اين ميان، در يک جلسه اتحاديه عرب درخواست فلسطين براي محکوم کردن توافق اسرائيل امارات رد شد. چندين کشور عربي حاشيه خليج فارس نيز موافقت ضمني خود را با روندهاي عادي سازي روابط اسرائيل و اعراب اعلام کرده اند. در ايالات متحده، تقريبا بيشتر تفسيرها درباره توافق اسرائيل و امارات بر پيامدهاي آن براي فلسطين متمرکز بودند.

اما در منطقه خاورميانه مي توان گفت مهمترين جنبه توافق «ادغام» اسرائيل در «همسايگي» آن بود. رهبران اسرائيل از بنيان گذاران آن گرفته تا بنيامين نتانياهو به دنبال چنين ادغامي بودند. توافق امارات متحده عربي نشانه دهنده تلاش هاي نتانياهو در اين زمينه و البته به منزله تاييد پيشبرد دستورکار محمد بن زياد در مقابله با تهديدهاي تجديد نظر طلب در منطقه بود.

تلاش هاي ديرينه جمهوري اسلامي براي «صادر کردن» انقلاب آن در تشکيل «هلال شيعه» از خليج فارس تا درياي مديترانه موثر بوده است. کشورهاي عربي به ويژه آنهايي که «گروه عملگرايان اهل سنت» انگاشته مي شوند، خود را قادر به پاسخگويي به اين چالش نمي دانند. در واقع، قدرت و نقش کشورهاي عربي سال هاست در قياس با دوره اي که آنها بر سياست هاي خاورميانه تسلط داشتند، رو به زوال گذاشته است و بدتر اينکه ظاهرا آنها ديگر به حمايت ديرينه، فعال و عملي آمريکاي براي تقويت نقاط ضعف خود اعتمادي ندارند و اين مساله بر محاسبات آنها تاثير گذاشته است. در چنين شرايطي، همسويي با اسرائيل به يک راه حل تبديل شد و رهبر امارات را بر آن داشت تا در جهت منافع خودش و ساير کشورهاي عربي، به گرم کردن روابط با اسرائيل روي آورد.
 
اما امارات و ساير کشورهاي عربي يک دشمن بزرگ دوم هم در منطقه دارند که ترکيه تحت رياست جمهوري رجب طيب اردوغان است. اسرائيل هم با اعراب در وضعيت مشابهي به سر مي برد. ترکيه هم مانند ايران خيلي زود توافق امارات و اسرائيل را محکوم کرد چون اين نزديکي مانعي در مسير اهداف اردوغان است. اردوغان هم مي خواهد «هلال» مختص خود را در خاورميانه از خليج فارس تا مديترانه از جمله در آفريقاي شمالي ايجاد کند و سرزمين هايي که در تاريخ به ترکيه تعلق داشته را مجددا بازگرداند. به علاوه، او سعي دارند شکوه مسلمانان را باز گرداند و روح و مسير اسلام گرايي افراطي سني را تجسم مي بخشد. اردوغان اين هدف را از طريق يک انقلاب داخلي در ترکيه با هدف تربيت «نسلي متدين» و حمايت از اخوان المسلمين دنبال کرده است. اکنون ترکيه به طور واقعي مقر اخوان المسلمين به شمار مي رود و اردوغان هم مدعي رهبري اهل سنت خاورميانه است.

از اين رو، رژيم هاي عربي که به دنبال حفظ وضعيت موجود و دوري از تحولات انقلابي هستند، ترکيه را يک چالش اساسي ديگر مي پندارند. امارات متحده عربي در چند صحنه از جمله در مصر و ليبي در برابر ترکيه ايستاده است. امارات به اخوان المسلمين به چشم تهديد داخلي و خارجي مي نگرد و کارزاري فعال عليه آن به راه انداخته است. شدت وخامت شرايط براي اعراب با توجه به اين حقيقت که ترکيه تنها با ايران گفت و گويي مطلوب دارد، بيشتر مي شود. کشورهاي عربي در مقابله با تهديد مشترک ايراني-ترک با اسرائيل وجه اشتراک دارند. اردوغان در سال هاي گذشته روابط خصمانه اي با اسرائيل داشته و از جنبش حماس که شاخه اخوان در فلسطين محسوب مي شود، حمايت مي کند.

بسياري از محافل سياسي در ايالات متحده اميدوار بودند مجازات هاي مالي دولت انقلابي ايران و تمايلات نو-عثماني ترکيه را متوقف کنند؛ اما اراده استوار ايران تا اين لحظه اين اميدها را بر باد داده و اردوغان هم هنوز از رويا شکوه سلجوقيان دست نکشيده است. از اين رو، توافق امارات و بحرين با اسرائيل با ميانجي گري آمريکا مي تواند شروع يک بلوک جديد در مقابل نيروهاي تجديد نظر طلب در منطقه باشد. 

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar