تور جنگ روانی کاخ سفید با خبرسازی های مشکوک

فرهيختگان/متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

چند خبر جالب‌توجه روزهاي جمعه و شنبه رسانه‌هاي ايران را درنورديد و اما و اگرهاي زيادي را درباره روابط ايران و آمريکا به‌دنبال داشت. خبر اول مربوط به سخنراني ترامپ بود که در آن گفت ايراني‌ها به‌دنبال مذاکره با من هستند، ولي اين مذاکره اگر به ايام پس از انتخابات برسد، براي آنها سخت‌تر خواهد بود، خبر دوم را رويترز از افزايش ناگهاني صادرات نفت ايران منتشر کرد و گفت در ماه سپتامبر اين رقم به 5/1 ميليون بشکه در روز رسيده است و خبر سوم هم مربوط به يک روزنامه کويتي بود که از مذاکرات محرمانه ايران با آمريکا در عمان خبر داده بود. (پيش از آنکه ادامه اين گزارش را بخوانيد، توصيه مي‌کنم نگاهي به متن سه خبر يادشده که در پايان همين مطلب آمده، بيندازيد.)
انتشار توامان اين سه خبر که البته هيچ‌کدام از آنها منشايي از ايران نداشت، باعث شده برخي گمان کنند تحولات متفاوتي از آنچه در ماه‌هاي اخير روي داده است، در جريان باشد؛ تحولاتي که ممکن است از پس يک مذاکره محرمانه ميان ايران و آمريکا به توافقي ناگهاني ختم شود و احتمالا خيلي‌ها را شوکه کند. اجازه دهيد آب پاکي را همين ابتداي کار روي دست شما يا همه کساني که تصور مي‌کنند چنان مقدمه‌اي مي‌تواند به چنين نتيجه‌اي ختم شود، بريزم و با احتمال قابل‌اعتنايي بگويم که هرچند دنياي سياست دنياي عجيب و غريبي است و هيچ‌گاه ناممکن‌ها در آن جاي ندارند، اما اين‌بار ماجرا متفاوت است و شواهد و قرائن عقلي و منطقي نمي‌تواند تاييدکننده چنين اتفاقي باشد.
براي بيان جزئيات ناچارم موضوعات را از هم تفکيک کرده و چند نکته را در خصوص آنها بيان کنم.

آخرين تلاش‌هاي ترامپ

اولين موضوع مربوط به شرايط درون آمريکا و انتخابات اين کشور است. فرآيند انتخابات در ايالات‌متحده از چندي پيش با ارسال برگه‌هاي پستي آغاز شده و هرچه به سوم نوامبر نزديک شويم، رقابت داغ‌تر و تحولات عميق‌تر مي‌شود. در اين دور از انتخابات مانند دور قبل، رقابت ميان جمهوري‌خواهان و دموکرات‌ها بسيار نزديک است و هيچ‌يک از نامزدها (که يکي رئيس‌جمهور مستقر و ديگري معاون رئيس‌جمهور سابق است) برتري محسوسي نسبت‌به يکديگر ندارند، از سوي ديگر پيچيدگي الکتروکالج‌ها هم سبب شده رقابت بسيار سخت‌تر باشد و چند راي در يک ايالت بتواند به‌کلي سرنوشت انتخابات را دگرگون کند.
در اين ميان دونالد ترامپ که چندي پيش فاصله‌اي 10 درصدي با رقيب خود جو بايدن داشت، توانست با تداوم سخنراني‌ها و برخي اقدامات داخلي بخشي از اين فاصله را کاهش دهد و حالا دوباره نزديک به همان فاصله‌اي شود که با کلينتون در انتخابات گذشته داشت، از اين منظر مشخص است که در روزهاي باقيمانده تا انتخابات از هيچ ترفند و اقدامي براي پر کردن اين چند درصد دريغ نخواهد کرد و مي‌کوشد از هر ابزاري براي پيروزي استفاده کند. در اين ميان يک نکته ظريف و مهم وجود دارد و آن اين است که ظرفيت‌هاي داخلي براي مانور دونالد ترامپ به‌واسطه توسعه يافتن بيماري کرونا و البته مشکلات اقتصادي ناشي‌از آن، تقريبا تکميل شده و امکاني براي اقدام بزرگ و به‌اصطلاح برگ برنده وجود ندارد، از اين‌رو ترامپ و تيمش درحال تلاش براي رو کردن برگ‌هايي در سياست خارجي و فضاي بين‌المللي هستند. اعلام خبر صلح و سازش اعراب با رژيم‌صهيونيستي يکي از اين برگ‌هاست که در يک ماه باقي‌مانده هم پيش‌بيني مي‌شود با اعلام خبر سازش چند کشور ديگر تکميل شود و حتما از ديدگاه ترامپ مذاکره يا توافق با ايران برگ ديگري است که اگر رو شود، مي‌تواند تاحدودي به موفقيت او کمک کند. باتوجه به همين نکته انذار ايران و ونزوئلا به اينکه اگر امروز بياييد مذاکره کنيد بهتر از چند ماه ديگر است، نشان‌دهنده فرصت محدود و نگراني ترامپ از تداوم ايستادگي تهران و البته کاراکاس است.
از طرف ديگر، ترامپ در اين سال‌ها نشان داده که از هيچ دشمني و خباثتي در مواجهه با مردم ايران رويگردان نيست و هرچه بتواند، در اين خصوص انجام مي‌دهد، لذا بايد متصور بود که او در اين روزها ممکن است با اتمام گزينه‌هاي فشار و تحريم و فقدان فرصت براي تدارک اتفاقي جديد، به خبرسازي هم روي آورده و از اين مسير بخواهد براي خود موفقيت سازي کند، چنانکه پيش از اين چندين و چندبار به دروغ گفته بود ايران آماده گفت‌وگو با من است! لذا بايد گفت همان‌طور که آن حرف‌ها در مقاطع قبلي فاقد اعتبار بود، اين‌بار و به‌طريق اولي باتوجه به توضيحات گفته‌شده فاقد صحت و اعتبار است.
دومين مساله مربوط به ايران است. تهران با ايستادگي خود در اين دو سال و چندماه نشان داده بناي سر خم‌کردن درمقابل زورگويي را ندارد، چنانکه اگر مي‌خواست تن به مذاکره با شرايط درخواستي ترامپ بدهد، بارها فرصتش فراهم بود و البته حالا با دلايل بيشتري معتقد به آغاز چنين مذاکره‌اي نيست. در اين خصوص دلايل زيادي وجود دارد که مجال بيان آنها نيست، لذا صرفا به ذکر همين نکته بسنده مي‌کنم که دولت مستعجل که سايه سنگيني بر سر کاخ سفيدنشينان است، مهم‌ترين دليل براي ايران و بسياري ديگر از کشورهاي طرف آمريکاست که اگر هم بناي مذاکره دارند، فعلا از آن اجتناب کنند. علاوه‌بر اين بايد به اين مساله هم اشاره کرد که اظهارنظر محمدجواد ظريف درباره اينکه آمريکا قبل از هرگونه مذاکره‌اي بايد خسارت ايران را پرداخت کند، موضوع مهمي است که حتما ترامپ آن را قبول نخواهد کرد، چراکه پذيرش اين شرط به‌معناي شکست کامل اوست. ديروز رئيس‌جمهور هم ميزان تخميني اين خسارت را 150 ميليارد دلار دانست.

رويترز و مساله1.5 ميليون بشکه

سومين مساله مربوط به خبر رويترز است. اولا رويترز يک رسانه‌ تمام‌آمريکايي و درخدمت سياست‌هاي کاخ‌سفيد است، چنانکه بسياري از تحليلگران در داخل، آن را رسانه تحريم ايران مي‌نامند و از اين‌رو انتشار چنين خبري را نمي‌توان بدون هماهنگي با آمريکا دانست. اين گزاره با دقت بالايي درباره  TankerTrackers  هم صدق مي‌کند.  ثانيا انتشار خبري که نتيجه آن اعتراف به شکست آمريکا و پيروزي ايران دربرابر تحريم‌هاست، حتي اگر مبتني‌بر واقعيات ميداني هم باشد (آن‌هم در اين برهه که ترامپ نياز به اخبار موفقيت دارد و نه شکست) با عقل و منطق آمريکايي جور درنمي‌آيد، مگر اينکه ماجراي پشت‌پرده‌اي داشته باشد. سومين نکته درمورد خبر رويترز هم اين است که نوعي دوگانگي در خبر وجود دارد، چراکه در ابتداي متن از صادرات نفت‌خام صحبت شده، ولي بعدا که توضيحات بيشتري داده مي‌شود، عبارت crude and condensate که توضيح‌دهنده نفت‌خام و ميعانات است آورده شده و اين يعني به‌فرض که خبر درست باشد، از صادرات نفت‌خام به‌تنهايي حرفي نزده و جمع آن با ميعانات را مطرح کرده است. نکته چهارم هم اين است که هنوز کسي در ايران اين عدد را تاييد نکرده و البته در متن خبر رويترز هم به آن اشاره شده است.  نکته پنجم هم البته مربوط به فضاي دروني ايران است. کمبود ارز و محدوديت در ديگر حوزه‌ها باعث شده شرايط اقتصادي داخل با مشکلاتي که همه مي‌بينند روبه‌رو باشد و لذا اگر خبر رويترز صحت داشت، بايد حداقلي از نشانه‌هاي آن در ميدان واقعيت هم مشاهده شود.
با مدنظر قرار دادن اين چند نکته بايد گفت بعيد نيست اين خبر بيشتر از آنکه مبتني‌بر واقعيت باشد، يک نوع سناريوسازي و در باغ‌سبز نشان دادن به ايران براي ورود به مذاکره با ترامپ در واپسين روزهاي قبل از انتخابات آمريکا باشد.

الجريده چيست؟

چهارمين مساله مربوط به خبر مذاکره محرمانه‌اي است که الجريده کويت منتشر کرده است؛ خبري که بايد گفت به هيچ عنوان قابليت اعتنا ندارد. حتما مي‌پرسيد چرا؟ توضيح مي‌دهد. اول اينکه اهالي رسانه و کارشناسان اين حوزه مي‌دانند الجريده به هيچ عنوان يک رسانه معتبر در سطح ملي يا منطقه‌اي نيست، به‌عبارتي حتي يک رسانه مشهور هم نيست و بيشتر از آنکه قابل‌اعتنا براي موضوعات سياسي باشد، يک رسانه زرد و کم‌اثر به‌حساب مي‌آيد. اين روزنامه پيش از اين و درسال 2019 هم چنين خبري را منتشر کرده بود. دوم اينکه الجريده سابقا چند خبر دروغين درباره ايران منتشر کرده است، براي مثال يک‌بار گفته بود «جنگنده‌هاي  F35اسرائيل نظنز را  بمباران کرده‌اند» و بار ديگر هم خبر داده بود که ايران شروط ترامپ را پذيرفته و حسن روحاني هم قرار است با ترامپ ديدار ‌کند. موضوع سوم اين است که اين خبر را از زبان يک مقام ايراني و غيردولتي منتشر کرده است؛ مساله‌اي که بيشتر جنبه طنز دارد، چراکه همه مي‌دانند در شرايط کنوني حتي دولتي‌ها هم علاقه‌اي به مذاکره با ترامپ ندارند، چه رسد به چهره‌هاي خارج دولت. آخرين موضوع که مي‌تواند حکم جمع‌بندي بحث را هم داشته باشد اين است که اين دست خبرسازي‌ها و گمانه‌زني‌ها براي اولين‌بار نيست که در فضاي سياسي و بين‌المللي مطرح مي‌شود و قريب به‌اتفاق آنها هم صرفا تلاش‌هايي رسانه‌اي براي بازي با افکار عمومي در ايران است، از اين‌رو نه امروز که حداقل تا پايان انتخابات رياست‌جمهوري در آمريکا نمي‌توان و نبايد به چنين اخباري تکيه کرد.

ادعاي مذاکرات محرمانه ايران و آمريکا

روزنامه کويتي «الجريده» ادعا کرد ايران و دولت ترامپ در عمان در حال مذاکرات محرمانه هستند و در اين مذاکرات، دولت آمريکا طرح پيشنهادي براي همکاري و پايان دادن به همه اختلافات دو کشور ارائه کرده است.
روزنامه کويتي الجريده گفته است در اين مذاکرات از طرف ايران، دولت مشارکت ندارد. همچنين در چارچوب اين مذاکرات، دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور آمريکا براي سفر به تهران، امضاي توافقنامه ميان دو کشور با رهبر عالي ايران و تضمين برداشتن تحريم‌ها اعلام آمادگي کرده است. با اين حال سازمان اطلاعاتي آمريکا به ترامپ توصيه کرده که منتظر دولت اصولگرا در ايران باشد تا اين دولت، تعهدات را اجرا کند. همچنين به ترامپ توصيه شده بر دولت روحاني تکيه نکند.

ترامپ: گفت‌وگو با من بعد از انتخابات سخت‌تر است

دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور آمريکا روز جمعه با طرح يک ادعاي جديد، از دشوار شدن شرايط توافق با ايران و ونزوئلا در صورت پيروزي خود در انتخابات ۲۰۲۰ آمريکا سخن گفت. به گزارش مهر، وي که در جمع شهروندان لاتين‌تبار در شهر «دورال» ايالت فلوريدا سخنراني مي‌کرد، گفت: «اين را به شما بگويم خواه ايران باشد يا ونزوئلا، آنها مي‌خواهند [با آمريکا] وارد گفت‌وگو شوند. همه مي‌خواهند گفت‌وگو کنند.»
وي اضافه کرد: «من مي‌خواهم تا بعد از انتخابات صبر کنم، چون گفته‌ام صبر کنيد. يک سال پيش گفتم يک انتخاب پيش رو داريد: مي‌توانيد الان گفت‌وگو کنيد يا بعد از انتخابات. اما بعد از انتخابات، توافق بسيار سخت‌تر خواهد بود.»

رويترز: صادرات نفت ايران به 1.5ميليون بشکه رسيد

به گزارش رويترز، سه ارزيابي بر اساس رديابي نفتکش‌ها نشان داده که صادرات نفت ايران در ماه سپتامبر برخلاف تحريم‌هاي ايالات‌متحده به‌شدت افزايش يافته و يک حلقه نجات براي ايران و نجات آن فراهم شده است. صادرات اين کشور از زمان خروج ايالات‌متحده از توافق هسته‌اي با ايران و اعمال مجدد تحريم‌ها در بخش‌هاي انرژي و بانکي اين کشور در سال 2018 کاهش يافته بود، اما داده‌هاي TankerTrackers و دو شرکت رديابي ديگر حاکي از افزايش صادرات است.
سمير مدني، از بنيانگذاران TankerTrackers گفت: «صادرات ايران درحال افزايش است. ما در ماه جاري ميلادي شاهد صادرات نزديک به 1.5 ميليون بشکه در روز در هر دو نوع نفت‌خام و ميعانات هستيم. اين ميزاني از صادرات است که ما طي يک سال‌ونيم اخير با آن مواجه نبوده‌ايم.»

---

بازار

---

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar