اما و اگرها برای نامزدی زنان در انتخابات 1400

شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
صحبت از نامزدهاي انتخابات 1400، به نامزدهاي احتمالي زنان نيز گسترش يافته است و گمانهزنيها فراتر از امکان حضور زنان در انتخابات به آمدن و نيامدن زنان شناختهشده در عرصه سياست معطوف شده است. درحاليکه زهرا نژادبهرام از تمايل خود براي نامزدي در انتخابات خبر داده است. الهام امينزاده، معاون حقوقي پيشين رئيسجمهوري، درباره تمايل به کانديداتوري در انتخابات رياستجمهوري ۱۴۰۰ تأکيد کرده که هنوز به اين مسئله فکر نکرده است. درباره ديگر کانديداهاي احتمالي زنان نيز فعلا به نامهاي ابتکار و مولاوردي اشاره ميشود که احتمال حضور اين دو نيز بسيار کم است. اصولگرايان نيز مرضيه دستجردي را دارند که اولين زني است که مديريت يک وزارتخانه را در کارنامه خود دارد؛ اما در اخبار انتخاباتي اصولگرايان احتمال حمايت از يک نامزد زن دور از انتظار است.
الهام امينزاده، معاون حقوقي پيشين رئيسجمهور، درباره نگاه جريانات سياسي اصولگرا و اصلاحطلب به کانديداتوري زنان در انتخابات رياستجمهوري ۱۴۰۰ گفت: به نظر ميرسد مطرحشدن کانديداتوري زنان در انتخابات رياستجمهوري براي بيشترشدن رقابتهاي سياسي است. به انتخابات رياستجمهوري، نگاه جنسيتي داريم؛ اما اگر دراينباره شايستهسالاري مد نظر قرار گيرد، بايد گفت يکي از مهمترين نيازهاي امروز کشور ما همين موضوع است. او افزود: به دور از نگاه جنسيتي و سياسي، اگر بخواهيم ارزيابي کنيم، درحالحاضر از منظر شايستهسالاري، فردي بايد کانديدا شود که متعهد، عملگرا، باتجربه، برخوردار از علم و دانش و در نتيجه مردمي باشد. اگر اين معيارها، براي کانديداها تعيين شود و بحث جنسيت چه زن و چه مرد نيز دراينميان مطرح نباشد، آن زمان ميتوانيم بپذيريم که چنين فردي بهعنوان رئيسجمهور روي کار آيد و اداره کشور را بر عهده بگيرد. امينزاده در پاسخ به اين پرسش که استقبال يا ميزان پذيرش کانديداي زن از سوي مردم در شرايط فعلي با تأکيد بر بحث کارآمدي کانديداها را چگونه ارزيابي ميکنيد؟ تصريح کرد: پذيرش اجتماعي نسبت به يک کانديداي زن در مقايسه با گذشته بسيار افزايش پيدا کرده است. زماني که بنده بهعنوان معاون رئيسجمهوري فعاليت ميکردم، در سفرهاي استاني يا براي برخي مشورتها با علماي قم حضور داشتم، هيچ مشکلي نداشتم و متوجه ميشدم نگاهشان به يک زن در اين جايگاه مثبت بوده و به زن يا مردبودن آن جايگاه، توجه ندارند. او اضافه کرد: حال اگر خانمي باشد که معيارهايي را در ارتباط با شايستهبودن، سوابق، تعهد، دلسوزي و مردميبودن داشته باشد، به تبيين آن و آگاهيدادن به جامعه نياز دارد؛ صرفا اينکه بگوييم يک زن رئيسجمهور شود، کفايت نميکند. معاون حقوقي پيشين رئيسجمهور در پاسخ به اين سؤال که آيا تمايلي به کانديداتوري در انتخابات رياستجمهوري داريد و آيا اين توانايي را در خود مشاهده ميکنيد؟ اشاره کرد: هنوز به آن فکر نکردهام. رفتار انتخاباتي مردم اصلا قابل پيشبيني نيست، بستگي به اقناع آنها دارد. ممکن است زماني به يک فرد عملگرا يا چهرههاي ديگر با شاخصهاي ديگر رأي دهند. درحالحاضر هم مشخص نيست که مردم به چه مؤلفهاي توجه ميکنند. در واقع اين خاصيت دموکراسي در کشور است که مردم، تعيينکننده هستند.
پيشازاين نيز زهرا نژادبهرام، عضو هيئترئيسه شوراي شهر تهران، در پاسخ به اين سؤال که گفته ميشود حضور زنان در انتخابات براي کشاندن مردم پاي صندوقهاي رأي است، آيا با اين موضوع موافق هستيد؟ اظهار کرد: من ميگويم اگر اين استراتژي جلب مشارکت مردم در انتخابات است، استراتژي هوشمندانهاي است. به نظر من هيچ اشکالي ندارد. اگر اين استراتژي در راستاي ترغيب باشد، اشکالي ندارد؛ چون زنان هم ميتوانند در اين فضا به اهداف خود در حوزه اجتماعي برسند و گامهاي بلندي بردارند. من به هرکسي که به اين موضوع بهعنوان يک استراتژي نگاه کرده، تبريک ميگويم. نژادبهرام در پاسخ به اين سؤال که زنان در مجلس و ديگر حوزهها براي رسيدن به اهداف خود با سد مردان روبهرو بودهاند، آيا رئيسجمهور زن در جامعه مردانه با مشکل روبهرو ميشود؟ گفت: ممکن است در اين حوزه نيز سقف شيشهاي معنا داشته باشد. معتقدم اولين مقياسي که با وجود فرهنگ مردانه بر فعاليت زنان تأثيرگذار است، ميزان قدرت است؛ يعني جايگاه زنان چقدر به آنها قدرت ميدهد. قدرت ميتواند بسياري از نگرشهاي مقاومتجويانه در برابر زنان و ادبيات فکري در برابر زنان را مرتفع کند يا دستکم فشار آن را کم کند. جايگاه رياستجمهوري بسيار قدرتمند است و تنها نهاد انتخابي پرقدرت است که ميزان رأي آن با رأي مجلس يا نهادهاي ديگر برابر نيست. زنان ميتوانند با آراي سنگين پشت سرشان از قدرت خود استفاده کرده و پيشتازانه
عمل کنند.
پروانه سلحشوري، نماينده سابق مجلس شوراي اسلامي نيز در پاسخ به پرسشي درباره آنکه آيا زنان در فضاي مردسالارانه رأي ميآورند؛ گفت: از يک سو کساني هستند که بايد اعلام کانديداتوري براي رياستجمهوري کنند؛ مانند خانم طالقاني، از سمتي ديگر کساني هستند که بايد رأي بدهند. بارها گفتم نظريهاي به نام پرهيز از ريسک هست که زنان به نسبت مردان، ريسک حضورشان در عرصههاي سياسي بالاست و اساسا بايد ديد که چه کساني راضي به اين حضور هستند. زنان در پستهاي سياسياي که از سمت رياستجمهوري نيز پايينتر است، بهدليل حملات و هجمهها در امان نبوده و بهمراتب بيشتر از آقايان آماج گروههاي مخالف و رقيب قرار ميگيرند.
شانس زنان براي عبور از سد شوراي نگهبان در سال 1400 بسيار زياد است؛ اما زنان براي نامزدي بيش از توان و شهرت و سابقه خود به همراهي احزابي نياز دارند که همچنان نگاه مردانه به نامزدهاي انتخابات دارند؛ بنابراين قبل از اينکه رأي مردم را بررسي کنند، بايد نگاه مردسالارانه احزاب اصلاح شود. البته اين به معناي ضعف زنان نيست و به کارکرد اجماع احزاب براي حمايت از نامزدهاي انتخابات بازميگردد.