برگزیده

تورم سه رقمی؛ چرا و چگونه؟

فرارو

بروزرسانی 1399/07/15 - 21:18

فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

بر اساس گزارشي که مرکز آمار تحت عنوان «متوسط قيمت کالا‌هاي خوراکي منتخب در مناطق شهري کشور در شهريورماه ۹۹» منتشر کرده، شد، قيمت برنج خارجي ۱۰۹ درصد، لپه ۱۱۹ درصد، عدس ۱۳۷ درصد، لوبياقرمز ۹۶ درصد، تخم‌مرغ ۷۲ درصد و... افزايش يافته، به نوعي مي‌توان گفت، برخي از اقلام اساسي سبد معيشتي مردم، طي يک سال گذشته، تورم سه رقمي را پشت سر گذاشته است.

وحيد شقاقي شهري کارشناس مسائل اقتصادي با اشاره به افزايش تورم در شهريورماه، به فرارو گفت: در گذشته تنها گفته مي‌شد، تورم ناشي از سياست‌هاي پولي است، اين حرف نيز در گذشته کارکرد داشت، اما امروز ديگر چنين چيزي مصداق ندارد، اين درحالي است که امروز عوامل موثر بر تورم، برهم کنش و اثرگذاري دارند، از سويي الان ديگر سياست‌هاي پولي صرفا مسبب تورم نيستند.

وي افزود: در حال حاضر مسائل سياست خارجي و روابط بين‌الملل تاثير بسزايي بر روي وضعيت اقتصادي دارد، اگر کشوري به مانند کشور ما در منازعه با کشور‌هاي ديگر باشد، به طور قطع تورم در اقتصاد وجود خواهد داشت و باعث افزايش قيمت‌ها د‌ر بازار‌هاي مختلف مي‌شود، بنابراين اگر مي‌خواهيم تورم نرمالي داشته باشيم، بايد روابط معقولي با کشور‌هاي جهان ايجاد کرد.

شقاقي سياست‌هاي موثر بر بخش واقعي اقتصاد را ديگر عامل موثر را در افزايش تورم دانست و اظهار داشت: در اين زمينه بي انضباطي مالي دولت نقش بسزايي در افزايش تورم داشته، دولت با توجه به اينکه با کسري شديد بودجه روبرو است، بازهم در بخش بودجه ريخت و پاش‌هاي بسياري دارد و با اين وضعيت بازهم تورم زيادي ايجاد خواهد شد.

اين استاد دانشگاه بيان داشت: افزايش نقدينگي به عنوان يکي از سياست‌هاي اصلي پولي باعث افزايش تورم شده، آخرين آماري که در زمينه رشد نقدينگي وجود دارد، مربوط به خرداد ماه است که ۳۱ درصد بوده، درحالي که ميانگين رشد نقدينگي ساليانه طي چهار دهه اخير بين ۲۳ تا ۲۵ درصد بوده که خود اين ميانگين ساليانه بسيار بالا است، اما نکته مهم اين است که به نظر مي‌رسد درحال حاضر سرعت رشد نقدينگي بسيار افزايش يافته با توجه به وضعيتي که الان در اقتصاد کشور حکمفرما است.

اين تورم يک شبه به وجود نيامده است
محمدقلي يوسفي عضو هئيت علمي دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي در گفتگو با فرارو با اشاره به اينکه در اثر فشار اقتصادي سهمگيني که وجود داشته، تورم برخي از مايحتاج ضروري مردم سه رقمي شده است، اظهار داشت: اين تورم يک شبه به وجود نيامده، بلکه محصول سال‌ها سوء مديريت داخلي و تحريم‌هاي خارجي است که امروز خود را نشان داده و به اوج خود رسيده است، در اين رابطه نيز برنامه مشخصي براي مهار اين موج تورم و گراني‌ها وجود ندارد، اين در حالي است که همگان منتظر هستند تا ببينند، نتايج انتخابات رياست جمهوري آمريکا چه مي‌شود، تا بلکه با آمدن بايدن فرجي شود.

وي با تاکيد بر اينکه تاثير اين انتخابات بر روي زندگي مردم ايران بيشتر از خود آمريکايي‌ها به نظر مي‌رسد، گفت: متاسفانه اين حقيقت تلخي است که در حال حاضر معيشت مردم ايران به اين انتخابات گره خورده و اين به هيچ عنوان خوشايند نيست، در حال حاضر بسياري از چالش‌هاي اقتصادي روي هم تلنبار شده و به دليل اينکه راهکار‌هاي درست و اساسي براي حل اين مشکلات ارائه نشده است، مشاهده مي‌کنيد که اين معضلات امروز مرز بحران را رد کرده است.

يوسفي با بيان اينکه سفره مردم هر روز کوچکتر از گذشته مي‌شود، گفت: در حالي که مقامات مدام مي‌گويند با اختصاص ارز ۴۲۰۰ توماني مايحتاج عمومي مردم به نرخ ارز دولتي ۴۲۰۰ توماني وارد مي‌شود و با همين نرخ نيز واردکننده آن‌ها را بايد در بازار توزيع کند، اما در عمل چنين چيزي رخ نمي‌دهد، در سال گذشته بالغ بر ۱۵ ميليارد دلار ارز براي واردات کالا‌هاي اساسي، دارو و مواد اوليه توليد در نظر گرفته شد، اما با توجه به دادگاه‌هاي فساد ارزي که در نيمه اول سال برگزار شد، مشاهده کرديم که چه سوء استفاده‌هاي عظيمي از اين ارز‌ها صورت گرفت.

اين اقتصاددان بيان داشت: اگر واقعا کالا‌ها با اين نرخ در بازار عرضه مي‌شد، امروز با تورم سه رقمي در قيمت برنج وارداتي روبرو نبوديم، بنابراين اين بخش ناشي از مديريت فشل و ناکارآمد داخلي است و هيچ ربطي به تحريم نيز ندارد، به واقع منابع ملي و ارزي کشور را آن هم در شرايطي که کشور با تنگاي شديد ارزي روبرو است، تاراج کردند، معلوم است که خروجي چنين وضعيتي تورم افسار گسيخته در بازار‌هاي مصرفي خواهد شد، به طوري که دود آن مستقيم به چشم مردم نيازمند و ضعيف خواهد رفت.

دلايل دخيل در اين تورم سه رقمي
وي افزايش نرخ ارز را يکي از مهم‌ترين عوامل در ايجاد اين تورم سه رقمي برشمرد و گفت: به دليل تحريم‌ها و کاهش درآمد‌هاي ارزي و همچنين تورم انتظاري موجود در جامعه، ارز افسار پاره کرد و ۳۰ هزار تومان را نيز در نورديد، زماني که دلار به اين نرخ مي‌رسد، به طور قطع هزينه تمام شده توليد کالا‌ها و خدمات نيز افزايش پيدا کند و به دنبال آن هم بازار‌هاي مختلف به صورت دومينو وار شروع به بالا رفتن مي‌کنند، در چنين شرابطي نيز به دليل افزايش نرخ ارز‌هاي خارجي، ارزش پول ملي نيز روز به روز کمتر مي‌شود، به طوري که امروز ريال جزء ۵ پول بي ارزش جهان است.

يوسفي با بيان اينکه کسري بودجه دولت تورم بسيار سنگيني را بر پيکره اقتصاد کشور وارد کرد، يادآور شد: زماني که دولت براي جبران هزينه‌هاي خود با استقراض از بانک مرکزي و چاپ پول اين کسري بودجه را پوشش مي‌دهد، به طور قطع نقدينگي در جامعه بسيار زياد مي‌شود. اين نقدينگي باعث افزايش تورم مي‌شود و اين مسئله هر روز شديدتر مي‌شود، اين در حالي است که از ابتداي سال مدام گفته شد که نرح تورم جدود ۴۰ درصد است، اما اين موضوع يک نکته مهم دارد، تورمي که اعلام مي‌شود ميانگين تورم بيش از ۱۰۰ قلم کالا است، اما تورمي که مردم احساس مي‌کنند، امروز بيش از اين حرف هاست.

اين استاد دانشگاه اضافه کرد: در واقع سبد اصلي معيشتي مردم که متشکل از ۱۵ قلم کالا است و مايحتاج ضروري آن‌ها را تشکيل مي‌دهد، تورم‌هاي بالاي ۹۰ درصد را تجربه کرده طي يک سال اخير که گواه اين مدعا نيز گزارش مرکز آمار است، در چنين شرايطي به نظر مي‌رسد حداقل تا پايان سال نيز اين وضعيت اقتصادي از هم گسيخته ادامه دارد.