بزم شوالیه‌های بازار خاکستری

شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

درحالي خبر تحريم ژنرال نفت ايران و تيم او در وزارت و شرکت ملي نفت منتشر شد که تقريبا چه مقامات و رسانه‌هاي داخلي و چه رسانه‌هاي خارجي، جملگي اين اقدام را اقدامي نه‌چندان اثرگذار بلکه به‌تعبيري پوچ خواندند. اقدامي که به نظر مي‌رسد با توجه به اظهارنظر اخير يکي از مقامات کاخ سفيد مبني‌بر آنکه ديگر تحريمي نمانده که عليه ايران به کار گيرند، آخرين تيرهاي ترکش دولت ترامپ محسوب مي‌شود. تحليل‌هاي کارشناسي و نفتي نفت بر آن تأکيد دارد که اين اقدام، کوچک‌ترين اثري بر فروش نفت ايران در بازارهاي خاکستري و همچنين بازار نفت جهاني نخواهد داشت و تنها معطوف به مديراني است که اکنون از سوي آمريکا در ليست سياه قرار گرفته‌اند. حضور مقامات ايراني از جمله بيژن زنگنه، وزير نفت ايران در نشست‌ها و اجلاس‌هاي جهاني نيز مصون از تحريم بوده و مشکلي در روابط نفتي ايجاد نخواهد شد. اما آنچه در اين ميان نگران‌کننده است بهره‌برداري کاسبان تحريم و شواليه‌هاي بازارهاي خاکستري از تحريم‌هاي جديد آمريکا عليه مقامات وزارت نفت براي ايجاد التهاب و تحريم بازارهاست. بنابراين آنچه بيش از پيش اهميت پيدا مي‌کند، ارائه تحليل‌هاي جامع و کامل براي جلوگيري از بار رواني اين اقدام آمريکا بر اقتصاد ايران است.

---

بازار

---

‌ اقدامي نمادين در يک هفته مانده به انتخابات
جواد يارجاني، مديرکل اسبق امور اوپک وزارت نفت در گفت‌وگو با «شرق» مي‌گويد: «به عقيده من اين تحريم‌هاي جديد اعلام‌شده عليه مديران ارشد نفتي، تأثير چنداني ندارد؛ چراکه در شرايط سخت تحريم‌هاي نفتي و بانکي و... عليه ايران که شايد بي‌سابقه‌ترين تحريم‌ها در تاريخ باشد، کارايي چنداني ندارد و تنها با اهداف داخلي ترامپ در يک هفته مانده به انتخابات رياست‌جمهوري آمريکا دنبال مي‌شود و نمي‌تواند شرايط را از آنچه هست براي ايران بدتر کند».
يارجاني با اشاره به اينکه اين اقدام جنبه نمادين دارد، ادامه مي‌دهد: «اين تحريم‌هاي جديد فقط براي نشان‌دادن تداوم سياست سختگيرانه ترامپ عليه ايران است. معمولا تحريم‌ها عليه مقامات ايراني از طرف آمريکا براي اقداماتي است که اين افراد براي کم‌اثرکردن سياست‌هاي خصمانه آنها عليه کشورمان به کار گرفته‌اند». ‌او با بي‌اثر دانستن اين تحريم‌ها بر بازار نفت، ادامه مي‌دهد: «بازار نفت قاعدتا تأثيري از اين حرکت جديد دولت آمريکا نخواهد ديد. شرايط تقاضاي جهاني در شرايط کرونايي بزرگ‌ترين تعيين‌کننده جهت حرکت بازار نفت در‌حال‌حاضر است. نتيجه انتخابات رياست‌جمهوري در آمريکا نيز مي‌تواند در هفته‌هاي آتي در بازار نفت تأثيرگذار باشد. بايد اميدوار باشيم که در برابر حجم عظيم فشارهاي دولت ترامپ بر کشورمان و به‌خصوص صنعت نفتمان، انسجام ملي خودمان را حفظ کنيم تا اين دوران تلخ را پشت‌سر بگذاريم».

‌ نگراني از اقدام کاسبان تحريم در پي يک تحريم نمايشي
محمد خاقاني، کارشناس بين‌المللي انرژي نيز دراين‌باره مي‌گويد: «ما در شرايط بين‌المللي در شرايطي قرار داريم که تقاضا به‌ويژه براي نفت خام پايين است. ترامپ پس از آنکه در يک کودتاي آرام، بن‌سلمان را روي کار آورد، در اواخر ژوئن 2017، اعلام کرد که سياست آمريکا، سياست تسلط بر بازارهاي جهاني است و در همان راستا، تحريم‌هاي ونزوئلا و ايران و... را در پيش گرفت. اين اقدام در دوران کرونا به نفع ايران تمام شد، زيرا ايران توانسته بود پيش از اين بحران به‌ناچار، توليد نفت خود را کاهش دهد و با وضعيت جديد خود را وفق دهد و يک اشتباه راهبردي براي آمريکا در تحريم صنعت نفت ايران بود، هرچند ممکن است يک موفقيت تاکتيکي براي آمريکا محسوب شود».
خاقاني در ادامه مي‌گويد: «در ايران يک گروه بسيار قدرتمند در سايه و نامرئي داريم که به کاسبان تحريم شهره‌اند. اين کاسبان تحريم، برنده هر نوع تحريمي عليه ايران محسوب مي‌شوند، زيرا از هر نوع تحريمي براي ايجاد تلاطم در بازار و در نتيجه سودهاي کلاني را از آن خود مي‌کنند».
او با بيان اينکه يکي از بيشترين فشارها بر صنعت نفت ايران اعمال شده، تصريح مي‌کند: «زنگنه و تيم او باوجود ضعيف‌ترشدن تيمش در دولت دوازدهم، توانست اقدام به فعاليت‌هايي کند و علاوه بر آنکه قانون‌مدار باقي بماند و دست مافياهاي وابسته به تحريم را بگيرد. در داخل بيشترين فشار روي زنگنه وارد شد و زنگنه نيز خود مي‌دانست اين فشارها از چه ناحيه‌اي است اما در مقابل آنها سکوت مي‌کرد».
با‌اين‌حال او تأکيد دارد: «تحريم اخير وزير نفت و همکارانش و همچنين وزارت نفت و شرکت‌هاي وابسته به آن، در بازار بين‌المللي انرژي تأثير خاصي نخواهد داشت». ‌اين کارشناس بين‌المللي انرژي يادآور مي‌شود: «در مورد صنعت نفت و گاز ايران، هر نوع تحريمي که ميسر بود توسط دولت ترامپ به اجرا گذاشته شد و آنهايي هم که تصميم داشتند از تحريم‌هاي او حمايت کنند، چنين کردند. بنابراين اين فقط يک اقدام نمايشي آن‌هم يک هفته مانده به انتخابات آمريکاست».
به گفته او، نگراني‌اي که در اين زمينه مي‌توان داشت، عمل و اقدام کاسبان تحريم در داخل کشور است که از اين تحريم نمايشي جديد، براي ايجاد بحران اقتصادي در داخل کشور استفاده رواني کنند.

‌ اين تحريم‌ها شخص‌محور است
ايمان ناصري، مديرکل خاورميانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE، نيز در گفت‌وگو با «شرق» درباره اثر احتمالي اين تحريم‌ها بر بازار نفت و همچنين فروش نفت ايران، مي‌گويد: «اين تحريم‌ها، تحريم‌هاي شخصي است و نمي‌تواند روي وضعيت بازار نفت و همچنين صادرات زيرزميني نفت ايران تأثير بگذارد».
ناصري با بيان اينکه اين تحريم‌ها جنبه نمادين دارد، ادامه مي‌دهد: «برخي از رؤساي نفتي، خانوده‌هايشان در اروپا يا بعضا آمريکا حضور دارند که ممکن است متأثر شوند اما جز اين، اتفاق ديگري رخ نمي‌دهد».
به گفته او، اين تحريم‌ها نمي‌تواند چه بر صادرات نفت و چه دورزدن تحريم براي فروش نفت ايران در بازارهاي خاکستري، اثرگذار باشد.
او در پاسخ به اين پرسش که آيا اقدامات وزير نفت براي حضور در مذاکرات نفتي دچار مشکل خواهد شد، مي‌گويد: «اينکه وزير نفت يا ساير مديران در اجلاس‌ها و نشست‌ها شرکت کنند، براي آنها مشکلي ايجاد نخواهد کرد، زيرا اين تحريم تنها شامل آمريکاست و فقط دارايي اين افراد و خانواد‌ه‌هايشان در آمريکا بلوکه شده و اگر بخواهند سفر به آمريکا داشته باشند، نمي‌توانند ويزا دريافت کنند. در‌هرحال، اين تحريم‌ها روي نفت ايران کمترين اثري نخواهد داشت».

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar