بازگشت ایران به بازار انرژی زمان می‌برد

اعتماد/متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

همزمان با پيروزي بايدن در انتخابات رياست‌جمهوري، نگراني اعضاي اوپک پلاس و توليدکنندگان نيز شدت گرفت. هر چند در نگاه اول به نظر مي‌رسد اين نگراني به وعده‌هاي بايدن مبني بر بازگشت به برجام و احتمال افزايش توليد و فروش نفت ايران و ونزوئلا باز مي‌گردد اما در واقع به دليل از بين رفتن اهرم فشار براي اجبار به همکاري کشورهاي عربستان و روسيه است. تا پيش از بايدن، ترامپ بارها از گزينه‌هاي مختلف اعم از تهديد به قطع همکاري نظامي و تسليحاتي عربستان را وادار به کاهش توليد براي افزايش قيمت نفت کرد، اما سياست بايدن با ترامپ درخصوص بازار انرژي کاملا متفاوت است. رييس‌جمهور منتخب امريکا بر حفظ محيط‌زيست و گذار به سمت انرژي‌هاي تجديدپذير تاکيد دارد. به باور کارشناسان اين سياست مي‌تواند زمينه‌ساز کاهش روزانه حدود دو ميليون بشکه‌اي نفت امريکا در سال 2021 شود. اين همان چيزي است که مي‌تواند روياي توليدکنندگان نفت امريکا براي ماندن در جايگاه توليدکننده بزرگ دنيا را بر باد دهد. هر چند حضور امريکا در صدر توليدکنندگان بزرگ نفت در دنيا نيز در سايه کاهش نفت توليدي اوپک براي افزايش قيمت‌ها محقق شده بود. با وجود اينکه هنوز مراسم تحليف بايدن برگزار نشده اما بازار نفت نسبت به سياست‌هاي اعلامي او در کارزار انتخاباتي‌اش واکنش نشان داد تا قيمت هر بشکه نفت به زير 40 دلار برسد. بايدن اولويت اولش را مهار کرونا و به حداقل رساندن آسيب‌هاي آن عنوان کرده است. از سوي ديگر گذار به انرژي‌هاي پاک و حضور ايران و ونزوئلا در بازار انرژي نيز يک شبه صورت نمي‌گيرد بنابراين به نظر نمي‌رسد حداقل تا 6 ماه آينده تغيير جدي در ميزان عرضه و قيمت نفت رخ دهد.

---

بازار

---

احتمال افزايش بشکه‌هاي روانه شده به سمت بازار
بايدن در کارزار انتخاباتي خود بارها بر بازگشت به برجام تاکيد کرد. همين امر باعث شد بسياري از کارشناسان انرژي پيش‌بيني کنند پس از روي کار آمدن بايدن، روزانه بيش از يک ميليون بشکه نفت ايران نيز به بازار راه پيدا کند. پيش از انتخابات امريکا يکي از منابع آگاه در اوپک به رويترز گفته بود که در صورت ورود بايدن به کاخ سفيد، تحريم‌هاي ايران مورد بازنگري قرار مي‌گيرد که اين امر احتمالات حضور ايران در بازارهاي انرژي را بيشتر مي‌کند. اين امر گرچه مي‌تواند توازن مثبت در اوپک ايجاد کند و سهم کشورهاي تحريم شده را نيز به پيش از تحريم‌ها باز گرداند، اما تقريبا به ضرر همه کشورهاست، چراکه مازاد عرضه را بيشتر مي‌کند و توافق اوپک که تا 2022 موضوعيت دارد را به خطر مي‌اندازد. در اين راستا محمد بارکيندو، دبيرکل اوپک گفته بود «تقاضا ضعيف بوده و اين گروه براي جلوگيري از فروپاشي دوباره قيمت‌ها اقدام خواهد کرد.» اين درحالي است که گزارش‌هاي داخلي اوپک نيز نشان مي‌دهد که به دليل موج‌هاي دوم و سوم همه‌گيري کرونا در برخي کشورهاي آسيايي، امريکايي و اروپايي و احتمال تشديد تدابير براي قرنطينه شهرها، ريسک مازاد عرضه جديد نيز ايجاد شده است. نکته ديگر درخصوص بازار نفت، عکس‌العمل ابهام‌آلود آن به انتخابات است. از روز پنجشنبه که نامزد دموکرات از رقيب خود پيش افتاد، قيمت نفت نيز افت و خيز داشت و به صورت مارپيچ رو به پايين حرکت مي‌کرد. هر چند تا زمان نگارش اين گزارش (ساعت 17) به 39 دلار و 35 سنت کاهش يافت و با وجود بسته بودن بازارهاي جهاني در روز گذشته در همان قيمت باقي ماند. کارشناسان عمده دليل رفتار اين بازار را به دليل نامعلوم بودن سياست‌هاي بايدن براي بازار نفت مي‌دانند. هر چند در ميان مدت و به دليل افزايش اطمينان از آينده اقتصادي و روي کار آمدن رييس‌جمهوري که مي‌تواند به منازعاتي مانند جنگ تجاري با چين خاتمه دهد، قيمت‌ها افزايش مي‌يابند. با اين وجود تصميم‌گيري درخصوص بازار نفت به بعد از روي کار آمدن رييس‌جمهور منتخب امريکا و مشاهده نتيجه اوليه قرنطينه‌ها در کشورهاي آلمان، فرانسه و انگليس موکول شده است. اما آنچه از روند بازارها مشاهده مي‌شود، قوت گرفتن احتمال تمديد کاهش توليد نفت است. 

تاثير بايدن بر اوپک
شايد پر بيراه نباشد که قيمت‌هاي پيش از انتخابات امريکا را مديون دخالت‌ها و ممارست‌هاي ترامپ براي راضي کردن عربستان به امضاي قرارداد کاهش توليد با روسيه دانست. ترامپ خود را «ناجي بازار نفت» مي‌دانست که با تحت فشار گذاشتن عربستان، از کاهش شديدتر قيمت‌ها جلوگيري کرد. البته سياست ترامپ در بازار نفت محدود به اهرم فشار براي کاهش توليد در سال گذشته نبود، بلکه «عدم نياز به نفت خاورميانه» همواره يکي از سياست‌هاي او بود. هر چند به نظر مي‌رسد با ورود بايدن به کاخ سفيد اين سياست دستخوش تغييرات اساسي شود. با وجود اينکه بايدن نقطه نظر مشخصي براي نفت امريکا نداشته و بيشتر بر گذار از سوخت فسيلي به انرژي پاک تاکيد کرده، به نظر مي‌رسد در مدت حضورش در کاخ سفيد نقش امريکا در بازار نفت کاهش يابد و عمده توليد نفت نيز در داخل مصرف شود. از اين رو روابط او با عمده توليدکنندگان نفت جهان، روسيه و عربستان نيز دچار تغيير و دگرگوني شود. حضور بايدن در کاخ سفيد مي‌تواند اوپک پلاس را براي رسيدن به توافق در برهه‌هاي حساس دچار مشکل کند. کمااينکه در سال گذشته توييت‌هاي او بود که قيمت نفت را تغيير مي‌داد و درنهايت تهديد عربستان به قطع همکاري در زمينه نظامي و تسليحاتي سبب امضاي قرارداد کاهش توليد با کشورهاي غيرعضو اوپک به رهبري روسيه شد. انگيزه ترامپ براي تمام دخالت‌ها يا تهديدها جلوگيري از ورشکستگي صنعت نفت شيل بود. او حتي از پيمان‌هاي زيست‌محيطي نيز خارج شد.

اوپک همچنان يک کارتل مهم است
«روسيه بزرگ‌ترين تهديد جهاني است» و «بازبيني روابط امريکا با عربستان» سخنان بايدن در کارزار انتخاباتي‌اش است. هر چند کارشناسان انرژي معتقدند اين صحبت‌ها نمي‌تواند يک اتحاد چند ساله که به دليل منافع شکل گرفته بود را از بين ببرد. شکيب خليل، وزير نفت الجزاير که سابقه رياست در اوپک را نيز دارد، معتقد است انتخاب بايدن مي‌تواند عقلانيت را بر بازار نفت و روابطش با دو کشور مهم توليدکننده نفت، حاکم کند. هر چند او روابط نزديکي با حاکم عربستان و البته رييس‌جمهور روسيه نخواهد داشت. البته به نظر نمي‌رسد کاملا اوپک را رها کند، چراکه مي‌داند بخش زيادي از تغييرات قيمتي در بازار نفت مرهون تلاش اوپک براي افزايش يا کاهش توليد است. از سوي ديگر کاهش درآمدهاي نفتي نيز کسري بودجه امريکا را تشديد مي‌کند. براساس گفته‌هاي تحليلگران اقتصادي امريکا، کاهش توليد باعث کسري بودجه و سرانجام خالي شدن سريع انبارهاي نفتي مي‌شود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar