سرمقاله اعتماد/ پروژههای مدیریتی در هامون

اعتماد/ « پروژههاي مديريتي در هامون » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته مسعود تجريشي است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
بادهاي ۱۲۰ روزه از هزاران سال پيش در سيستان و بلوچستان وجود داشته است و مردم منطقه، خود را با آن سازگار کرده بودند به ويژه اينکه هامون آب و هواي آنجا را تعديل و معيشت آنها را تامين ميکرده است؛ مردم در آنجا قايقراني داشتند، ماهيگيري ميکردند و هامون و حاشيههاي آن تفرجگاهشان هم بوده است. در واقع از گذشتههاي دور، پرآبي هامون در موعد بادهاي 120 روزه مانع از شکلگيري کانونهاي گردوغبار ميشد، اما در سالهاي اخير به دليل کمآبي و خشکسالي، خود نيز جزيي از کانونهاي گردوغبار شده است. آب از کوههاي هندوکش توسط رودخانه هيرمند مسير 1000 کيلومتري را از افغانستان تا ايران طي ميکند و به همراه رسوبات طول راه وارد هامون ميشود. ما در بالادست هميشه توسعه کشاورزي داشتيم، چراکه آب بيشتري سهم افغانستان شده و آنها حتي با قرار دادن پنل خورشيدي روي پمپ، آب را از رودخانه هيرمند برداشت کردهاند و در نتيجه آب کمتري وارد هامون شده است. آنها ميگويند که حقابه ايران 800 ميليون مترمکعب است در حالي که اين فقط حقابه کشاورزي است و اکوسيستم منطقه، حقابه جداگانه دارد. اگر اين حقابه به تالابها وارد نشود کانون گردوغبار شکل ميگيرد که براي هر دو طرف ضرر دارد و غبار حاصل از آن به سمت خليجفارس، درياي عمان و کشورهاي عربي هم خواهد رفت. بنابراين براي رفع اين مشکل ابتدا بايد نياز زيست محيطي تالابها را درون حقابه تنظيم کنيم و در حال حاضر در حال همراهي براي رايزني از طرف وزارت امور خارجه و وزارت امور نيرو با افغانستان هستيم تا بگوييم اين مساله و مسووليتي مشترک است. در وهله دوم بايد خودمان را با شرايط کمآبي، پرآبي و خشکي در منطقه سازگار کنيم و حتما معيشت جايگزين را در نظر بگيريم و وابستگي به آب را به حداقل برسانيم. در اين زمينه حتما به مشارکت مردم نياز داريم. ما براي اين مساله نيازمند طراحي الگوي توسعه جديدي هستيم که محور آن کشاورزي و آب نباشد و بر همين اساس نيز سال گذشته در هيات وزيران مصوب شد که سازمان جديدي با مسووليت وزير کشور شکل بگيرد تا اين مباحث را پيگيري کند. در سيستان کانون گردوغبار عمدتا تالاب هامون است و در بلوچستان هم اگر چه کمتر اما مناطقي را در کنار دريا داريم که بعضي اوقات گردوغباري که ايجاد ميکنند، کمتر از هامون نيست.
از سال گذشته روي هر دوي اين موارد خود را متمرکز کرديم، چون در هر دو پهنه کانونهاي جدي گردوغبار داريم. پارسال پرآبي هامون فرصت خريد حق چرا را ايجاد کرد و در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ هم پيشنهادمان اين است که به جاي تمرکز روي پروژههاي بيولوژيکي، بر مديريت قرق، چراي دام و لايروبي متمرکز شويم. ضمن اينکه با لايروبي توانستيم مقدار قابل توجهي از آبي که در گذشته به روستاها و شهرهاي استان سيستانوبلوچستان خسارت وارد ميکرد، را اداره کنيم. بنابراين از پروژههاي سازهاي به طرف انجام پروژههاي مديريتي حرکت کرديم تا مانع از تخريب پوشش گياهي شويم، چون اگر پوشش گياهي را حفظ کنيم، گرد و غبار در تابستان به ميزان قابل توجهي کاهش خواهد يافت.