دست و پا زدنهای یک سیاست رو به موت
اعتماد/متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
شهاب شهسواري/ دولت ايالات متحده امريکا، قصد دارد در هفتههاي پاياني زمامدارياش از تمامي امکانات براي آسيب رساندن و آزار دادن بيشتر مردم ايران استفاده کند. رژيم دونالد ترامپ که بعد از خروج غيرقانونياش از توافق هستهاي برجام در ارديبهشت ماه سال ۱۳۹۷ به گفته مقامهاي اين رژيم «سختترين شبکه تحريمهاي در تاريخ» را عليه مردم ايران ايجاد کرده است، قصد دارد در ۶۰ روز باقيمانده از حکومتش «سيلي از تحريمهاي جديد» را عليه مردم ايران اعمال کند. واشنگتن که تاکنون از خريد و فروش مصالح ساختماني گرفته تا نقل و انتقال پول جهت خريد دارو را براي ايرانيان ممنوع کرده بود، حالا قصد دارد تا با اعمال تحريمهاي تکراري با بهانههاي غيرهستهاي، راه دولت بعدي را براي رفع اين تحريمهاي از طريق بازگشت به توافق هستهاي مسدود کند.
اکسيوس: هر هفته يک بسته تحريمي تا ۲۰ ژانويه
باراک رويد، خبرنگار اسراييلي يکشنبه شب به نقل از دو منبع بدون رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين نوشت که دولت ترامپ قصد دارد در ۸ هفته باقيمانده از قدرتش «سيلي از تحريمها» عليه ايران اعمال کند. بر اساس اين گزارش تحريمهاي پيشرو به صورت پيوسته تا روز ۲۰ ژانويه که مراسم تحليف رييسجمهور جديد برگزار ميشود به سرعت اعمال خواهند شد. اين خبرنگار در گزارش خود براي پايگاه خبري اکسيوس تاکيد کرده که قرار است هيچ يک از اين تحريمها در حوزه تحريمهاي هستهاي نباشند و با برچسبهايي مانند حمايت از تروريسم، نقض حقوق بشر و برنامه موشکي ايران اعمال شوند. به گفته خبرنگاران امريکايي، اليوت آبرامز، نماينده ويژه وزارت خارجه امريکا در امور ضد ايران اين موضوع را چند روز قبل در يک جلسه توجيهي پشت درهاي بسته براي خبرنگاران توضيح داده و گفته بود که قرار است از زمان انتخابات تا روز ۲۰ ژانويه هر هفته بستهاي از تحريمهاي جديد عليه ايران اعلام شود.
اليوت آبرامز، از روز يکشنبه براي مذاکره با مقامهاي اسراييلي به سرزمينهاي اشغالي فلسطين سفر کرده است تا در اين سفر با بنيامين نتانياهو، نخستوزير، مهير بن شبت، مشاور امنيت ملي نخستوزير، بني گانتز، وزير جنگ و گابي اشکنازي، وزير دفاع رژيم ديدار و رايزني کند. گفته ميشود که آبرامز بعد از سرزمينهاي اشغالي به امارات متحده عربي و عربستان سعودي خواهد رفت تا برنامههاي ضدايراني دولت متبوعش را با اين رژيمهاي جنوب خليج فارس هماهنگ کند. همچنين به نوشته رسانههاي امريکايي قرار است که مايک پمپئو، وزير خارجه دولت ترامپ نيز پنجشنبه هفته ديگر در سفري رسمي به سرزمينهاي اشغالي برود. دستور کار اصلي سفر پمپئو هم تلاشهاي لحظه آخري دولت ترامپ براي آزار و آسيب رساندن به مردم ايران است.
بازي رواني براي تاثير بر بازار ارز
اسفنديار باتمانقليج، تحليلگر اقتصادي اين تهديد را چندان واقعي نميداند. اين تحليلگر اقتصادي مينويسد: «بسامد اين تحريمها و اين واقعيت که قبل از اجرا به اين شکل اعلام ميشوند، نشان ميدهد که تنها هدف آنها تلاش براي ايجاد بحران در بازارهاي ارز ايران است که تاکنون نسبت به انتخاب بايدن واکنش مثبت نشان داده است.» به اعتقاد اين کارشناس هدف اصلي از گزارشهاي اينچنيني «هيزم ريختن به آتش تورم است، نه هيچ چيز ديگر.» آريان طباطبايي، کارشناس مسائل سياسي معتقد است: «اين اقدام با هدف بستن دست و پاي دولت بعدي براي پيش بردن سياستش در قبال ايران انجام ميشود.»
هداياي لاينقطع ترامپ براي نتانياهو
رسانههاي اسراييلي، با اشاره به رويکرد متفاوت دولت آينده امريکا نسبت به توافق هستهاي با ايران، معتقدند که دولت ترامپ در روزهاي باقيمانده از حاکميتش بايد تا جايي که ميتواند راههاي کاهش فشار بر ايران و بازگشت دولت بعدي به برجام را مسدود کند. اين رسانهها با اشاره به اقدام دولت باراک اوباما در راي ممتنع به قطعنامه محکوميت ساخت و ساز شهرکهاي غيرقانوني در کرانه باختري و عدم وتوي اين قطعنامه، در روزهايي که دونالد ترامپ به عنوان رييسجمهور منتخب برگزيده شده و اوباما در حال تحويل قدرت بود، تاکيد ميکنند اگر دولت اوباما حق داشت که با وجود آگاهي از مخالفت رييسجمهور منتخب با چنين سياستي، دست به محکوميت اسراييل بزند، حالا هم دولت ترامپ حق دارد، با وجود آگاهي از سياستهاي متفاوت دولتي بعدي، هر آنچه ميتواند براي فشار به ايران انجام دهد.
رافائل آهرن، خبرنگار روزنامه تايمز آو اسراييل در گزارشي در مورد مطالبات باقيمانده تلآويو از دولت ترامپ در روزهاي آخر تاکيد ميکند: «براي اسراييل، دولت ترامپ يک هديه لاينقطع بود، از خروج از برجام گرفته تا شناسايي [قدس اشغالي] به عنوان پايتخت [رژيم اشغالگر]، انتقال سفارت امريکا به [قدس اشغالي]، کاهش شديد کمکهاي بشردوستانه به فلسطينيان، به رسميت شناختن حاکميت در جولان [اشغالي]، به رسميت شناختن حاکميت بر شهرکهاي [غيرقانوني] در کرانه باختري و موافقت اصولي با ضميمه کردن آنها اقداماتي بود که ترامپ براي اسراييليها انجام داد.» اين خبرنگار ادامه ميدهد: «حالا که زمان رفتن ترامپ فرا رسيده است، دولت نتانياهو ديگر چه انتظاري ميتواند از ترامپ داشته باشد؟» او در پاسخ به اين سوال ميگويد: «در واقع انتظارات باقيمانده اسراييليها کم نيست و فهرست بلندبالايي از مطالبات وجود دارد که انتظار دارند دولت ترامپ در آخرين دقايق عمرش برآورده کند. از جمله اين خواستهها حمايت از ضميمهسازي کرانه باختري، افزايش قابل توجه در کمکهاي دفاعي به ويژه صدور مجوز فروش سلاحهاي پيشرفته، تحريمهاي سخت بيشتر عليه ايران و تشديد فشار بر کشورهاي عربي براي عاديسازي روابط با اسراييل است.» در همين راستا يک مقام ارشد دولت ترامپ روز دوشنبه به راديو عبري زبان کان گفته است: «ما براي مدت چهار سال انتخاب شديم، کار خودمان را شروع کرديم و قصد داريم که تا آخرين دقيقه به کار ادامه دهيم. خيلي کارهاي ديگر در مورد اسراييل و براي اسراييل باقي مانده است و ما به کار روي آنها ادامه ميدهيم.» يوزي دايان، ژنرال بازنشسته ارتش اسراييل و نماينده کنست معتقد است که اولويت اصلي نتانياهو بايد تلاش براي «دائمي» کردن تصميم ترامپ براي خروج از برجام باشد. اين مقام اسراييلي به تايمز آو اسراييل ميگويد: «بايد تا جايي که ميتوانيم ميخ عدم بازگشت دولت امريکا به توافق پيشين با ايران را محکمتر بکوبيم.»
فشار حداکثري : باخت يا برد؟
تحليلگران امريکايي در مورد نتايج سياست فشار حداکثري دولت دونالد ترامپ عليه ايران اختلاف نظر دارند. گروهي از مدافعان اين سياست که حالا سياستمداران مطلوبشان را در حال عزيمت از کرسي قدرت ميبينند با دفاع از نتايج سياست فشار حداکثري، اين سياست را «يک فرصت براي دولت بايدن» ارزيابي ميکنند. مارک دوبوويتز، مدير انديشکده بنياد دفاع از دموکراسيها که تحت تحريمهاي مبارزه با تروريسم ايران قرار دارد، معتقد است که تحريمهاي غيرهستهاي دولت ترامپ عليه ايران اين فرصت را براي دولت بايدن ايجاد کرده است که بعد از اجراي سياستش براي بازگشت به برجام و برداشتن تحريمهاي هستهاي، تحريمهاي غيرهستهاي را همچنان پابرجا نگه دارد و برداشتن اين تحريمها را به اهرم فشاري براي گرفتن امتيازهايي فراتر از برجام از ايرانيان تبديل کند. اما ايده پيروزي سياست فشار حداکثر، خارج از دايره طراحان و مدافعان هميشگي آن، حامي چنداني ندارد. دانيل دو پترس، پژوهشگر انديشکده «اولويتهاي دفاعي (Defense Priorities) » در يادداشتي براي بيزنس اينسايدر تاکيد ميکند که استراتژي فشار حداکثري در رسيدن به هيچ يک از اهداف پيشبيني شدهاش موفق نبوده است. به اعتقاد اين کارشناس امنيتي که نه تنها اين سياست هيچ دستاوردي براي امريکا نداشته، بلکه موقعيت چين را در قبال ايران تقويت کرده و مناقشه ايران و امريکا را در آستانه يک جنگ فاجعهبار قرار داده است. به اعتقاد دو پترس دولت آينده امريکا بايد رويکرد واشنگتن را در قبال ايران تغيير دهد و در نخستين گام تنشهايي را که در سه سال گذشته انباشته شدهاند، حل و فصل کند. به اعتقاد اين تحليلگر، امريکا با توجه به قدرت بسيار بيشتري که دارد ميتواند در حل مسائل پيشقدم شود. او همچنين معتقد است که ايران و امريکا بايد تلاش کنند که گفتوگويي جدي در مورد منافع مشترکشان آغاز کنند، چه گفتوگو در مورد مسالهاي مانند مقابله با شيوع بيماري کرونا باشد، چه گفتوگو در مورد روشهاي کاهش احتمال درگيري ميان نيروهاي مسلح دو طرف در منطقه.