پیام عربستان به بایدن در رابطه با ایران

فرارو

بروزرسانی 1399/08/30 - 22:20

فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

عربستان سعودي اعلام کرد که اين کشور خود را براي شرايطي که ديگر نتوان مانع از ساخت سلاح اتمي توسط ايران شد، آماده مي‌کند.

عادل الجبير، مشاور عالي دولت در امور خارجه در مصاحبه با خبرگزاري آلمان تأکيد کرد: «به طور قطع اين يک گزينه است.» او گفت، در صورتي که ايران به قدرت اتمي بدل شود، کشور‌هاي ديگر نيز پيروي خواهند کرد: «عربستان سعودي با صراحت تمام گفته است، هر کار ممکن را انجام خواهد داد، تا از مردم و قلمرو کشورش حفاظت کند.»

دولت ترامپ خواستار يک توافقنامه گسترده‌تر از برجام با جمهوري اسلامي ايران است تا نه تنها مانع از ساخت سلاح اتمي توسط ايران شود، بلکه برنامه موشکي و دخالت‌هاي ايران در مناقشه‌هاي منطقه‌اي را نيز متوقف کند. عربستان سعودي از اين سياست حمايت مي‌کند. جبير گفت: «ما معتقديم که ايران تاکنون تنها در برابر فشار بوده که واکنش نشان داده است.»

الجبير در برابر اين پرسش که آيا با جو بايدن به عنوان رئيس‌جمهوري تغييري در سياست آمريکا در منطقه رخ خواهد داد، سکوت اختيار کرد و تنها گفت: «خواهيم ديد.»

عربستان سعودي اعلام کرده که قصد دارد طي ۲۰ تا ۲۵ سال آينده ۱۶ رآکتور هسته‌اي بسازد. هزينه آن حدود ۸۰ ميليارد دلار برآورد شده است.

اين کشور مي‌خواهد با توليد اين رآکتور‌ها از يک سو به نياز‌هاي فزاينده عربستان به انرژي پاسخ دهد و از سوي ديگر رآکتور‌هاي کوچک‌تر را براي شيرين کردن آب دريا به کار گيرد.

از آن گذشته اين کشور قصد دارد با جايگزين کردن انرژي اتمي در داخل به جاي مصرف نفت، صدور اين ماده خام را افزايش دهد. در حال حاضر دولت عربستان نفت را با قيمت‌هاي سوبسيدي در اختيار مردم قرار مي‌دهد.

رياض در پروژه‌هاي نيروگاه‌هاي اتمي خود بيشتر با چين همکاري دارد. مدت‌هاست اين نگراني وجود دارد که عربستان سعودي گزينه توليد سلاح اتمي خود را باز گذارده است.

محمد بن‌سلمان، وليعهد عربستان سعودي در سال ۲۰۱۸ در يک مصاحبه با شبکه سي‌بي‌اس آمريکا گفته بود که رياض، در صورتي که ايران به سوي توليد سلاح اتمي برود، "بدون اتلاف وقت" تلاش براي دستيابي به سلاح اتمي را آغاز خواهد کرد.

عربستان سعودي قرارداد منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي را امضا کرده است.

نگراني عربستان در حالي است که ايران تحت شديدترين نظارت‌هاي پادماني سازمان بين‌المللي انرژي اتمي است.

امروز نماينده دائم ايران نزد سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در وين در واکنش به اظهارات وزير مشاور در امور خارجه عربستان سعودي تصريح کرد: "کار‌هاي غلط خود را گردن ديگران نيندازيد."

کاظم غريب آبادي با انتشار پيامي در صفحه توئيتري خود نوشت: «فرافکني و هراس‌افکني، دو شيوه کلاسيک و معمول مورد استفاده عوام‌فريبان است. اگر به دنبال تعقيب برنامه سلاح هسته‌اي يا بهانه‌اي براي توجيه عدم همکاري با آژانس يا سيستم منسوخ پادماني خود هستيد، حداقل شهامت به خرج داده آن را بپذيريد و هزينه آن را هم بپردازيد. کار‌هاي غلط خود را گردن ديگران نيندازيد.»

علي بيگدلي تحليلگر مسائل سياست خارجي در باره سخنان عادل جبير به فرارو گفت: "اينکه عربستان مي‌خواهد از انرژي هسته‌اي استفاده کند مربوط به خيلي وقت پيش است و امر جديدي نيست. عربستان با چين قرارداد‌هايي در اين رابطه دارد و آمريکا هم در جريان قرار دارد. ترکيه و امارات هم همين کار‌ها را انجام داده‌اند. اما اگر بخواهند به سمت توليد سلاح هسته‌اي بروند، به راحتي نمي‌توانند در اين مسير قرار بگيرند."

او افزود: «سخنان عادل جبير براي ادامه تحريم آمريکا عليه ايران است، شايد هم اساسا توافقي بين آمريکا و عربستان صورت گرفته تا با طرح موضوعاتي اينچنيني بيش از پيش ايران را تحت فشار قرار دهند. آمريکا گزکي دستش باشد و به ايران بگويد همسايگان شما نسبت به فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران اعترض دارند و اگر ما سخت‌گيري نکنيم مصر، عربستان، ترکيه و امارات و ... هم به اين سمت مي‌روند و خاورميانه بيشتر دچار تنش مي‌شود.»

به گفته اين تحليلگر سياست خارجي: «اينگونه اظهارات بيشتر در راستاي افزايش فشار است. در آستانه ورود جو بايدن به کاخ سفيد و اعلام اين موضوع که آمريکا به دنبال گفت‌وگو با ايران بر سر برجام است، با موضع از سوي عربستان، بايدن مي‌تواند با مشت پر وارد مذاکره با ايران شود و امتيازات بيشتري از ايران بگيرد. پادشاه عربستان هم چندي پيش خواستار افزايش فشار به ايران شد.»

بيگدلي با اشاره به ورود اسرائيل به منطقه و به ويژه اتفاقات رخ داده در قفقاز و جمهوري آذربايجان گفت: «ايران تحت فشار سنگيني در منطقه قرار گرفته و شرايط حساسي را در پيش رو دارد و دولتمردان و مقامات ما بايد دقت زيادي به خرج دهند. آقاي ظريف به عنوان وزير خارجه مي‌گويد آمريکا تحريم‌ها را بردارد، ما مذاکره مي‌کنيم. در حالي که اين اظهارات ساده انگارانه است و قطعا اين نظر باطني آقاي ظريف نيست. اينجا يک سوال اساسي وجود دارد که چرا اين تحريم‌ها به ايران و ايراني تحميل شد؟»

به عقيده اين استاد دانشگاه "ايران بايد استراتژي‌هاي خود را تغيير دهد.اظهارات امثال عادل جبير به اين جهت مطرح مي‌شود که دست آمريکا را بازتر بگذارد تا بتواند ايران را بيشتر تحت فشار قرار دهد. ايران هم از داخل از جهت اقتصادي تحت فشار است و هم در خارج از جهت سياسي و امنيتي."

بيگدلي درباره اينکه آيا ممکن است اتمي شدن عربستان در بلند پروازي‌هاي محمد بن سلمان جايي داشته باشد، گفت: "آمريکا اين اجازه را به عربستان نمي‌دهد چرا که تنها امتيازي که اسرائيل در منطقه دارد، هسته‌اي بودنش است. دوستي امارات و عربستان با اسرائيل عميق و پايدار نيست و ممکن است روزي بر هم بخورد. بنابراين آمريکا چنين اجازه به اين کشور‌ها نمي‌دهد که هسته‌اي شوند.»

او افزود: "در سال‌هاي اخير بار‌ها مقامات آمريکايي اعلام کرده‌اند که هسته‌اي شدن پاکستان اشتباه بوده است. اين امتيازي که انحصارا در دست اسرائيل است و اين موضوع بسيار براي آمريکا اهميت دارد. بر سر فروش جنگنده‌هاي اف۳۵ به امارات هم اسرائيل مخالفت مي‌کند و مي‌گويد معادلات قدرت در منطقه را بر هم مي‌زند."

اين تحليلگر مسائل سياست خارجي ادامه داد: «عربستان و اسرائيل ذاتا با يکديگر رقيب هستند هر چقدر هم روابط دوستانه‌اي برقرار کنند، اسرائيل هيچ وقت اجازه نمي‌دهد امتياز برتري‌اش به دست عربستان بيافتد. اسرائيل با همين امتياز در چند دهه اخير در منطقه شاخ و شانه مي‌کشد.»

بيگدلي گفت: "سخنان عادل جبير مخاطبش آمريکا و به ويژه جو بايدن است، به بايدن پيام مي‌دهد که اگر مي‌خواهي سر مسائل مختلف با ايران مذاکره کني ما مدعي هستيم. با توجه به ورود اسرائيل به منطقه، عربستان و امارات پشتوانه بيشتري براي فشار به آمريکا در رابطه با ايران دارند. بايدن هم احتمالا در ارتباط با ايران محتاطانه عمل مي‌کند و آنقدر معطل مي‌کند تا پالس‌هايي بيشتري به ايران دهد که مذاکره بايد با ابعاد جديدتري باشد."