سرمقاله دنیای اقتصاد/ پازل بازار نفت و سهم ایران

دنياي اقتصاد/ « پازل بازار نفت و سهم ايران » عنوان سرمقاله روزنامه دنياي اقتصاد به قلم حميدرضا پورسليمي است که مي‌توانيد آن را در ادامه بخوانيد:

اکنون با روشن شدن تکليف و نتايج انتخابات آمريکا و روي کار آمدن جو بايدن، مساله بازگشت نفت ايران به بازار جهاني و بازپس‌گيري سهم ۸/ ۳ ميليون بشکه در روز ما از بازار، جدي خواهد شد. اين در حالي است که بازار نفت تحت تاثير بحران کرونا، وضعيت مساعدي ندارد. در حال حاضر تقاضاي روزانه در بازار جهاني نفت در حدود ۸ تا ۹ ميليون بشکه در روز پايين‌تر از ميزان آن در سال ۲۰۱۹ است.
با اين حال و به‌رغم توافق توليدکنندگان بزرگ نفتي براي مشارکت در کاهش توليد، سطح ذخاير نفتي کشورهاي OECD (تجاري و استراتژيک) در حدود ۶ درصد و سطح ذخاير روي آب کشتي‌ها نيز در حدود ۲۰ درصد بالاتر از متوسط ۵ ساله آن است. قيمت پايين نفت باعث شده تا سطح بدهي برخي کشورهاي حاشيه خليج فارس مانند عمان تا سطح ۹۰ درصد توليد ناخالص داخلي آنها رشد داشته باشد. اگر در بحران‌هاي قبلي، تنها کشورهاي نفتي خليج فارس بودند که براي جلوگيري از کاهش قيمت نفت، تلاش مي‌کردند، اين بار روسيه نيز به‌صورت جدي به اين جمع پيوسته و خواهان کنترل عرضه بازار در شرايط پيش‌رو است. ميزان بدهي و زيان شرکت‌هاي بزرگ نفتي نيز به سطح بي‌سابقه‌اي رسيده و برخي از آنها مانند بي‌پي، شل، شورون و اکسون موبيل قصد دارند تا ۱۵ درصد از نيروهاي خود را تعديل کنند. در اين شرايط پيچيده اما، اين اميد وجود دارد تا نفت ايران به بازار باز گردد. البته شايد دقيق‌تر باشد که بگوييم اين اميد تنها براي ايرانيان وجود دارد و احتمالا ساير بازيگران بازار علاقه‌اي به اين موضوع نداشته باشند.

براي آنکه توصيف بهتري از وضعيت بازار داشته باشيم، بازگشت توليد ايران به سقف ۸/  ۳ ميليون بشکه در روز (فقط شامل نفت خام) را در سه سناريوي احتمالي بررسي خواهيم کرد. در هر سه سناريو پيش‌بيني مي‌شود تا در بهترين حالت سطح تقاضاي بازار به ميزان سال ۲۰۱۹ باشد. البته بايد اين نکته را متذکر شد که اوپک تقاضاي کمتر از ۹۹ ميليون بشکه در روز را براي ۲۰۲۱ پيش‌بيني مي‌کند.

سناريوي اول: در اين حالت فرض مي‌شود که همه کشورها با بهبود تقاضا براي نفت بخواهند در سقف توليد سال‌هاي اخير خود توليد کنند و از جمله ليبي که برنامه دارد به سقف 4/  1 ميليون بشکه در روز خود باز گردد. ايران و ونزوئلا نيز در اين سناريو اين امکان را پيدا خواهند کرد تا با رفع کامل تحريم‌هاي آمريکا به سقف توليد 8/  3 و 3/  2 ميليون بشکه‌اي خود دست پيدا کنند. در اين وضعيت بازار نفت با حدود 4 ميليون بشکه نفت مازاد در روز مواجه مي‌شود که امکان جذب آن را نخواهد داشت. از اين رو اين سناريو اساسا مطلوب بازار نفت نخواهد بود.

سناريوي دوم: در اين حالت ونزوئلا مي‌تواند با رفع بخشي از مشکلات تحريمي، تا سطح  3/  1 ميليون بشکه مورد نياز پالايشگاه‌هاي خود توليد کند، ولي ايران به سقف 8/  3 ميليون بشکه در روز خود مي‌رسد. در اين وضعيت رفع تحريم‌هاي ايران موجب شوک قيمتي در بازار شده و مانع افزايش قيمت نفت از سطح 40 دلار خواهد شد و انتظار مي‌رود توليد نفت آمريکا در اين حالت از 11 ميليون بشکه در روز فراتر نرود (سقف توليد آمريکا در اواخر 2019 حدود 13 ميليون بشکه در روز بود) و عربستان نيز براي کنترل وضعيت بازار 500 هزار بشکه کاهش توليد سال 2019 خود را حفظ خواهد کرد، ولي روسيه و ليبي و ساير کشورها به سقف توليد خود خواهند رسيد. در مجموع در اين شرايط عرضه بازار در حد 7/  99 ميليون بشکه مورد نياز بازار خواهد بود. اين سناريو براي شرکت‌هاي نفتي آمريکايي به معناي ادامه مشکلات فعلي آنها خواهد بود و براي ساير کشورهاي نفتي به معناي تداوم نفت 40 دلاري.

سناريوي سوم: در اين حالت، دولت آمريکا براي يک شرايط يک تا دو ساله، علاقه‌اي به بازگشت نفت ايران و ونزوئلا به بازار ندارد و ترجيح مي‌دهد شرکت‌هاي نفتي آن در سايه رشد قيمت‌هاي نفت به بالاي 50 دلار، سقف 13 ميليون بشکه‌اي خود را توليد کنند و البته ساير کشورها مانند عربستان و روسيه نيز با اين سناريو همراه خواهند بود؛ خصوصا آنکه به‌نظر مي‌رسد دولت آينده آمريکا علاقه‌مند به مشارکت دادن برخي کشورهاي منطقه مانند عربستان در مذاکره با ايران باشد. در اين شرايط بازگشت نفت ايران به بازار منوط به مذاکرات مجدد يک تا دو ساله‌اي خواهد بود که همزمان با آن، رشد تقاضاي يک تا دو درصدي بازار نيز امکان جذب نفت ايران را فراهم کند. در اين حالت حتي مهم خواهد بود تا ميان ايران و ونزوئلا نيز کدام يک زودتر بتوانند در مذاکرات احتمالي به گشايش‌هاي نسبي دست پيدا کنند.

---

بازار

---

جدول عرضه نفت

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar