تداوم بحران صندوق‌های بازنشستگی در سکوت خبری

اعتماد/متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

بدهي دولت به صندوق‌هاي بازنشستگي به 350هزار ميليارد تومان مي‌رسد

---

بازار

---

ندا جعفري/ بحران ورشکستگي صندوق‌هاي بازنشستگي در حال حاضر يکي از چالش‌هاي اساسي اقتصاد ايران است. وضعيت مالي و اقتصادي صندوق‌هاي بازنشستگي در ايران هم از منظر مديريت نظام رفاه و تامين اجتماعي و هم مديريت اقتصاد کلان به شرايط نگران‌کننده‌اي رسيده است. يکي از مهم‌ترين وجوه تمايز صندوق‌هاي بازنشستگي از ساير نهادهاي مالي و اعتباري اين است که دارايي‌هاي صندوق‌هاي بازنشستگي پشتوانه تعهدات بلندمدت آتي آنها است. از طرفي صندوق‌ها متعهد به ارايه خدمات و ايفاي وظايف هستند اما متاسفانه دچار کسري‌ نقدينگي انبوه شده‌اند.

 هر چند هدف اصلي صندوق‌هاي بازنشستگي ايجاد امنيت درآمد براي بيمه‌شدگان در طول زندگي است اما چند سالي است که شرايط اين صندوق‌ها رو به وخامت رفته است و کارشناسان اين حوزه معتقدند؛ در حقيقت از ۴۰سال پيش اين صندوق‌ها با فرمول‌هاي غيراقتصادي درست شده‌اند و به همين دليل در سال‌هاي آينده با چالش بزرگي در صندوق‌هاي بازنشستگي روبرو خواهيم بود.
هرچند به نظر مي‌رسد در حال حاضر حال صندوق‌هاي بازنشستگي در ايران خوب نيست، اما چاره‌انديشي پيش از زمان بحران مي‌تواند راه نجاتي هرچند با تاخير باشد اگر نظام سياسي بتواند بحران‌هاي اين حوزه را حل کند و صندوق‌هاي بازنشستگي را از اين بحران عبور دهد، مي‌توان اميدوار بود که ضمن اصلاح و تغيير در خود، مشکلات ساير حوزه‌ها را نيز برطرف خواهد کرد.

بحران کاهش منابع و افزايش تعهدات صندوق‌ها
فرشيد يزداني دبير سابق شوراي برنامه‌ريزي راهبردي سازمان تامين‌اجتماعي در مورد بحران کاهش منابع و افزايش تعهدات صندوق‌هاي بازنشستگي به «اعتماد» گفت: طي ۴۰ سال گذشته نظام مديريتي در صندوق‌هاي بازنشستگي همواره با هشدارها و بي‌توجهي‌ها همراه بوده و هر مديري که مسووليت اين صندوق‌ها را برعهده گرفته است نگاهي کوتاه‌مدت را دنبال کرده تا دوره مديريت خود را به اتمام برساند و ما هم در اين مدت شاهد فساد و دعواهاي جناحي در اين صندوق‌ها بوديم.
يزداني با انتقاد از نگاه غيرحرفه‌اي به صندوق‌ها افزود: تمامي صندوق‌هاي بازنشستگي کشور با مشکلات ساختاري، مالي و مديريتي روبه‌رو هستند. حتي بعضي از اين صندوق‌ها، به آخر خط رسيده‌اند و آنچه اتفاق افتاده ورشکستگي صندوق‌هايي نظير فولاد، صندوق آينده‌ساز، صندوق صدا و سيما و حتي صندوق شهرداري و ... است که هر روز بحران‌شان بيشتر مي‌شود و مي‌بينيم تنها صندوقي که روي پاي خودش ايستاده صندوق تامين اجتماعي است که البته آن هم به دليل ساز و کارهاي محکم و بودجه‌اي است که دولت براي اين صندوق در نظر گرفته است.

افزايش بدهي دولت به صندوق بازنشستگي تامين‌اجتماعي 
او با تاکيد بر اينکه حدود ۹۰ درصد از بودجه صندوق تامين اجتماعي از سوي دولت تامين مي‌شود، خاطرنشان کرد: اگر دولت از منابع بودجه، کسري صندوق را تامين نکند، اين صندوق هم ورشکسته است با توجه به اينکه دولت نقش کارفرماي صندوق تامين اجتماعي را دارد اين صندوق سرپا مانده است در غير اين صورت اگر حمايت‌هاي دولتي و جمعي نباشد تقريبا مي‌توان گفت همه صندوق‌ها در کشور ورشکسته‌اند.
يزداني تصريح کرد: يکي از موضوع‌هاي مهمي که مشکلات اين صندوق‌ها را تشديد کرده است، بدهي‌هايي است که دولت و ساير بخش‌ها به آنها دارند. از آنجايي که دولت نتوانسته سهم پرداختي‌اش را به اين صندوق‌ها به شکل مناسب و در موعد مقرر پرداخت کند، اين شرايط بدهي دولت را به‌تدريج افزايش داده که اين خود فشار مضاعفي را به صندوق‌هاي بازنشستگي وارد کرده است.
يزداني با اشاره به ميزان تعهد دولت گفت: ميزان تعهد دولت به صندوق تامين اجتما عي براي امسال رقمي حدود ۳۸ هزار ميليارد تومان است که اين رقم بدهي امسال دولت به اين صندوق محسوب مي‌شود. البته حجم بدهي دولت به اين صندوق در حال حاضر به ۳۲۰ هزار ميليارد تومان يعني حدود دو سوم بودجه عمومي دولت رسيده که بايد پرداخت شود.
اين کارشناس حوزه تامين اجتماعي با اشاره به اهميت پرداخت‌ها به مستمري‌بگيران تصريح کرد: برخي مستمري‌بگيران تنها با حداقل حقوق امرار معاش مي‌کنند که اگر يک ماه حقوق‌شان ۵ روز عقب بيفتد و به هر دليلي با تاخير پرداخت شود واقعا گرسنه مي‌مانند.
يزداني با بيان اينکه متاسفانه در دوره‌هاي مختلف شاهد نگاه سياسي و بهره‌برداري‌هاي سياسي در اين حوزه بوديم تصريح کرد: اگر واقعا اراده‌اي براي بهبود وضعيت صندوق‌ها وجود دارد نبايد طرح‌هاي تحميلي روي دوش اين صندوق گذاشته شود که به نوعي پوشش بيمه‌اي اضافه محسوب شوند.

باري اضافه بر دوش صندوق‌ها با ارايه طرح‌هاي تحميلي
او گفت: متاسفانه در شرايط خاص بيمه‌هاي مختلفي به صندوق‌ها تحميل شده است که در برخي از اين موارد شاهد تقلب‌هايي هستيم به عنوان مثال؛ زماني که بيمه قاليبافان مطرح شد همه فرش فروش‌ها براي اين بيمه اقدام کردند و تعداد قاليبافان بيمه شده بسيار محدود بودند و فرش فروش‌ها از اين سهم دولت بهره‌مند شدند يا در بخش کارگران ساختماني اکثر افرادي که بيمه شدند اصلا کارگر ساختماني نبودند، يا در شهرستاني که بيمه متوليان مسجد صورت گرفت ۲۰۰ متولي بيمه شده بودند در حالي که اين شهرستان حتي ۲۰ مسجد هم ندارد.
يزداني در ادامه به مشاغل سخت و زيان‌آور اشاره کرد و افزود: در اين حوزه نيز نيازمند بررسي بيشتر هستيم زيرا تعداد مشاغل سخت و زيان‌آور بايد کمتر از اين تعداد باشد اين در حالي است که هر روز به اسامي اين مشاغل افزوده شده است و اين فشار روي سازمان تامين اجتماعي است.
براساس اين گزارش؛ با توجه به اهميت صندوق‌هاي بازنشستگي در کشور که معيشت ميليون‌ها سالمند در کشور به وضعيت آنها گره خورده است، همواره اين صندوق‌ها در کشور ما درگير مشکلات زيادي بوده‌اند. مشکلات حاکم بر اين صندوق‌ها، البته مربوط به عملکرد دولت فعلي يا قبلي نبوده و از خيلي پيش‌ترها، اين مشکلات وجود داشته است. 
نبود سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي درست و کارآمد در اين صندوق‌ها باعث شده صندوق‌هاي بازنشستگي به مرز بحران نزديک شوند و چالش‌هاي زيادي را در حوزه‌هاي اقتصادي و اجتماعي به وجود آورند. براي اينکه صندوق تامين اجتماعي و ساير صندوق‌هاي بازنشستگي از شرايط کنوني رهايي يابند، نياز است تغييراتي در مديريت اين بخش‌ها انجام شود و نظارت بر منابع افزايش يابد و در مجموع اصلاحات به شکل ساختاري انجام شود.
 

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar