برگزیده

تغییر بازی برجامی‌تروئیکای اروپا

مردم سالاري

بروزرسانی 1399/09/06 - 12:12

مردم سالاري/متن پيش رو در مردم سالاري منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
وزراي امور خارجه کشورهاي اروپايي عضو برجام روز دوشنبه در برلين گردهم آمدند تا درباره رويکردي مشترک براي احياي توافق هسته‌اي ايران در سايه روي کار آمدن دولتي جديد در ايالات متحده رايزني کنند.
به گزارش ايرنا، ديپلمات‌هاي ارشد انگليس، فرانسه و آلمان براي اولين بار پس از شکست دونالد ترامپ در انتخابات رياست جمهوري آمريکا با نگاهي اميدوارانه به بررسي آينده برجام پرداخته و نسبت به دميده شدن جان تازه‌اي به اين توافق بين المللي با روي کار آمدن دولت جديد آمريکا ابراز اميدواري کردند.
آن‌ها اميدوارند که بازگشت آمريکا به برجام و حضور در مذاکرات با ايران، منجر به توافقي شود که در ازاء آن تهران از مزاياي اقتصادي توافق با قدرت‌هاي جهاني بهره‌مند شده و به اجراي کامل تعهداتش ذيل برجام باز گردد.
ايران ۲ سال پس از خروج يکجانبه آمريکا از برجام و تعلل طرف‌هاي اروپايي در عمل به تعهداتشان در اين توافق، گام‌هايي را تحت نظارت آژانس براي کاهش تعهداتش آغاز کرد.
بر اين اساس، ايران ۱۵ دي‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بيانيه‌اي آخرين گام کاهش تعهدات برجامي‌خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران ديگر هيچ محدوديتي در حوزه عملياتي (شامل ظرفيت غني‌سازي، درصد غني‌سازي، ميزان مواد غني‌شده و تحقيق و توسعه) نخواهد داشت و از اين پس، برنامه هسته‌اي ايران فقط بر اساس نيازهاي فني خود پيش خواهد رفت و همکاري با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي‌نيز طبق روال ادامه مي‌يابد.

ايران بارها اعلام کرده که اگر ساير طرف‌هاي باقي‌مانده در برجام تصميم بگيرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌هاي کاهش تعهدات برجامي‌ايران قابل بازگشت خواهد بود.
«جو بايدن» رئيس جمهوري منتخب آمريکا وعده داده بود که در صورت بازگشت ايران به اجراي کامل برجام، واشنگتن نيز به اين توافق بازخواهد گشت. با اين حال محمد جواد ظريف وزير امور خارجه کشورمان با بيان اينکه آمريکا در شرايط تعيين شرط براي ايران نيست تاکيد کرده است: لغو تحريم ها و بازگشت ايران به تعهدات، زمان بر نيست و بايدن مي تواند با سه فرمان اجرايي، تحريم ها را لغو کند.
وزراي امور خارجه تروئيکاي اروپايي اطمينان دارند که «رويکرد سازنده آمريکا در قبال توافق هسته‌اي وين مي‌تواند به طور قابل توجهي دور منفي کنوني تعامل با ايران را از بين ببرد و چشم اندازهاي جديدي را براي حفظ برجام بگشايد.»
وزارت امور خارجه آلمان با اشاره به نشست ديروز از رايزني وزراي امور خارجه سه کشور اروپايي درباره آغاز مرحله جديد ديپلماسي فشرده درباره برجام خبر داد.
وزارت خارجه آلمان در توئيتي نوشت:‌هايکو ماس وزير خارجه آلمان، ژان ايو لودريان وزير خارجه فرانسه و دومينيک راب وزير خارجه انگليس درباره گام‌هاي بعدي حفظ توافق هسته‌اي ايران و آمادگي براي مرحله جديد ديپلماسي رايزني کردند.
در همين حال وزارت امور خارجه فرانسه با صدور بيانيه‌اي به تاکيد لودريان در خصوص تداوم تلاش‌ها براي حفظ توافق هسته اي ايران اشاره کرد و افزود وي در مورد آينده راهبرد دستيابي به اهداف مشترک مرتبط با ساير قسمت‌هاي برجام پس از انتقال قدرت در آمريکا رايزني کرده است.
به گزارش ايرنا از تارنماي وزارت امور خارجه فرانسه، لودريان با اشاره به اراده فرانسه درباره ادعاي جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي تصريح کرد که برجام در اين زمينه نقش حياتي ايفا مي‌کند و بايد به تلاش‌هاي صورت گرفته در چند ماه اخير براي حفظ برجام ادامه داد.
وي همچنين درخصوص لزوم همکاري تروئيکاي اروپايي در زمينه بررسي راه حل‌هاي موجود براي تقويت امنيت و ثبات منطقه اي تأکيد کرد. وزير امور خارجه فرانسه همچنين در مورد آينده راهبرد دستيابي به اهداف مشترک، در رابطه با ساير قسمت‌هاي برجام و ايالات متحده رايزني کرد.
يک ديپلمات ارشد که نامش فاش نشده درباره ديدار ديروز وزراي امور خارجه تروئيکاي اروپايي به روزنامه گاردين گفت که هدف از برگزاري اين نشست بازگرداندن برجام روي ريل اصلي اين توافق است.
بر اساس گزارش گاردين، مذاکرات رسمي‌دولت جديد بايدن با اروپا درباره برجام هنوز آغاز نشده، اما تروئيکاي اروپايي در تلاش هستند تا بين ايران و آمريکا در ماجراي برجام ميانجيگري کنند. برخي مقامات اروپايي پيشنهاد مي‌کنند راه آسان‌تر اين است که ايران به تعهدات برجامي‌خود بازگشته و رئيس جمهوري آمريکا نيز با صدور يک فرمان اجرايي تحريم‌ها را لغو کند. آن‌ها معتقدند که رسيدن به چنين توافق موقتي نياز به بازگشت آمريکا به برجام نخواهد داشت.
به نوشته اين روزنامه انگليسي، ايران از يک سو به دنبال دريافت غرامت از آمريکا به دليل اعمال تحريم‌هاي يکجانبه و واشنگتن نيز مايل به انعقاد توافق بزرگتري با تهران است که برنامه موشکي و تحريکات ايران در منطقه را شامل شود.
اين در حاليست که فدريکا موگريني مسئول سابق سياست خارجي اتحاديه اروپا هفته پيش در اظهار نظري به آمريکا توصيه کرد که براي توافق بزرگ‌تر با ايران عجله نکند.
او با ايراد سخناني در موسسه «شبکه رهبري اروپايي» بيان داشت: من احتمال رسيدن به توافق جديد را نمي‌بينم مگر اينکه برجام به طور کامل از سوي دو طرف اجرا شود. به نظر من اين نقطه شروع است و اگر غير از اين اقدام شود اشتباه و يک توهم جدي محسوب مي‌شود.
وندي شرمن معاون سياسي وزير خارجه دولت باراک اوباما هم شرايط فعلي برجام را بسيار سخت توصيف کرد و گفت شکي نيست که برجام به سختي به مويي آويزان شده است.
وي افزود: ناراحت کننده است که به خاطر مجموعه اقدامات ايالات متحده و ايران اکنون ما در مکاني هستيم که ايران قدم‌هايي را فراتر از برجام برداشته است که به تازگي گزارشي را درباره سانتريفيوژهاي پيشرفته داشتيم که البته نگران‌کننده است.
شرمن اظهار کرد: ما در يک شرايط واقعا سخت قرار داريم، به نظر مي‌رسد رئيس جمهوري ترامپ در تلاش است تا شرايط را به نفع آمريکا و ايران هم به همان اندازه به دنبال تغيير شرايط به نفع خود، پيش از دولت جديد آمريکا است.
وي با بيان اينکه تيم بايدن بايد سريعا مذاکرات با اروپا براي احياي برجام را آغاز کند يادآور شد که همه کارها يک روزه انجام نخواهد شد.
همچنين «جوسپ بورل» مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و هماهنگ کننده کميسيون مشترک برجام هفته گذشته در گفت‌ وگو با نشريه تايمز بر لزوم تحقق مزاياي اقتصادي توافق وين براي ايران تاکيد کرد.
وي با بيان اينکه برجام فقط معاهده هسته‌اي نيست، خاطرنشان کرد که اين يک توافق اقتصادي نيز به‌شمار مي‌رود که ايران در ازاي توقف برنامه‌هاي اتمي‌اش، انتظاراتي را از طرف مقابل طلب دارد. او بر همين اساس خواستار حضور آمريکا در مذاکرات با ايران شده است.
به هر روي جلسه روز گذشته وزراي امور خارجه تروئيکاي اروپايي به تعبير وزارت امور خارجه آلمان پيش قراول دور جديد ديپلماسي فشرده براي احياي برجام است. طرف‌هاي اروپايي در سايه انتقال قدرت در آمريکا و لغو تحريم‌ها عليه ايران اميدوارند که مناسبات تجاري با ايران از سرگرفته شود.
نشانه آن را مي‌توان در اجلاس «مجمع اقتصادي و تجاري اروپا و ايران» يافت که قرار است با حضور سفرا، فعالان اقتصادي و سرمايه‌گذاران به مدت سه روز از ۲۴ تا ۲۶ آذر برگزار شود. اين کنفرانس که با هدف جذب سرمايه‌گذاران اروپايي به بازار ايران به صورت مجازي منعقد مي‌شود، اولين نشست از اين نوع طي دو سال اخير خواهد بود.